|
Oksidleniw-qalpine keliw reakciyalari temasi boyinsha masele sheshiw
|
| bet | 4/5 | | Sana | 15.02.2024 | | Hajmi | 0,64 Mb. | | #156866 |
Bog'liq Jasur XMSHM toliqOksidleniw-qalpine keliw reakciyalari temasi boyinsha masele sheshiw
1-masele . Alyuminiy metalı xlorid kislotasında eritilse, alyuminiy xlorid duzı payda bolıp, vodorod bólinip shıǵadı. Payda bolǵan ximiyalıq reakciya oksidleniw-qálpine keliw reakciyası ekenligi málim bolsa, teńlemeni elektron balans usılı menen teńlestiriń.
Sheshiliwi. Bul ximiyalıq processlerde qatnasıp atırǵan, oksidleniw dárejesi ózgergen elementlerdiń astın sızıp, oksidleniw dárejesin elementtiń belgisi ústine jazıp alamız.
Al0 + H+1 Cl → Al+3Cl3 + .
(Ximiyalıq processte qatnasıp atırǵan xlordıń oksidleniw dárejesi reakciya dan aldın da, reakciyadan keyin de ózgermegen). Ximiyalıq processte qatnasıp atırǵan oksidlewshi hám qálpine kelti- riwshiniń biriktirip alǵan yamasa bergen elektronların kórsetiwhi sxema dúzip alamız.
2 | Al0 – 3e – → Al+3 | 3 (qálpine keltiriwshi — oksidlenedi)
3 | 2H+ + 2e – → | 2 (oksidlewshi — qálpine keledi)
Oksidlewshi alǵan elektron sanı qálpine keltiriwshiniń koefficienti, qálpine keltiriwshi bergen elektronlar sanı qálpine kelgen zattıń koefficienti boladı:
2Al + HCl → AlCl3 + 3H2
Teńlemege qoyılǵan koefficientler negizinde teńlemeni dawam etemiz:
2Al + 6HCl → 2AlCl3+ 3H2
2-mısal. Alyuminiy suyıltırılǵan nitrat kislota menen reakciyaǵa kiriskende alyuminiy nitratı, azot (I)-oksidi hám suw payda boladı. Payda bolǵan ximiyalıq reakciyanı elektron balans usılı menen teńlestiriń.
Sheshiliwi. Reakciya teńlemesin jazıp, oksidleniw dárejeleri ózgergen elementlerdi anıqlap alamız:
Bul ximiyalıq processte alyuminiy 3 elektron berip +3 oksidleniw dárejesin, azot +5 oksidleniw dárejesinen +1 oksidleniw dárejesine ózgerip atır, bunıń ushın hárbir azot atomı tórtewden yaǵnıy 8 elektron biriktirip aladı:
8 | Al0 – 3e – → Al+3 |3 (qálpine keltiriwshi — oksidlenedi).
3 | 2N+5 + 8e – → 2N+1 | 8 (oksidlewshi — qálpine keledi).
8Al + HNO3 → Al(NO3)3 + 3N2O + H2O.
Teńlemege qoyılǵan 8 hám 3 koefficientleri negizinde teńlemeni teńlestiriwdi dawam etemiz:
8Al + 30HNO3 → 8Al(NO3)3 + 3N2O + 15H2O.
3-mısal. Kaliy permanganat qızdırılǵanda, kaliy manganat, marganec (IV)-oksid hám kislorodqa tarqaladı. Usı reakciya teńlemesin jazıp, teńlemeni teńlestiriń. Ulıwma koefficientler qosındısı neshege teń?
Sheshiliwi. 1. Reakciya teńlemesin jazıp, oksidleniw dárejeleri ózgergen elementlerdi belgilep alamız:
Reakciyada qatnasıp atırǵan oksidleniw dárejesi +7 bolǵan kaliy permanganat quramındaǵı marganec atomları oksidlewshi, oksidleniw dárejesi -2 bolǵan kislorod bolsa qálpine keltiriwshi boladı:
|
| |
