Temir beton konstruktsiyon material bolip tabiladi

Kirisiw

Temir beton konstruktsiyon material bolip tabiladi. Temir beton bul beton ha'm polat almaturadan quralg'an bolip ol usi eki materialdin' bir-biri menen baylanisliwi na'tiyjesinde birgelikte isleydi. Beton jasalma tas bolip onin' qisiliwg'a bolg'an bekkemligi jaqsi al soziliwg'a bolg'an bekkemligi 10-15 ese to'men qarsiliq ko'rsetedi. Betonnin' bekkemligin asiriw ushin soziliwg'a bolg'an qarsilig'in joqari da'rejede boliwi ushin polat almaturalarin qosip qurilis konstruktsiyalari jaratiladi. Temir betonnin' tiykarg'i abzaliqlari bul onin' joqari bekkemligi, uzaq mu'detke shidamlig'i, o'rtke shidamlig'i, sirtqi atmosfera ta'sirine qarsilig'i joqari, jergilikli qurilis materiallarinan islep shig'ariw imkanyati bolip tabiladi.

Temir betonnin' kemshilikleri o'z awirlig'inin' joqarlig'i, joqari tig'izlig'i, issi suwiq ha'm dawis o'tkiziwshen'ligi joqari. Temir betonnin' joqari tig'izlig'in ha'm jilliliq o'tkiziwshen'ligin pa'seytiw maqsetinde jen'il toltirg'ishlardan paydalaniw kerek ha'mde onin' sirtqi formasin ha'm ko'lemin qisqariw imkanyatin beredi.

Bul o'z na'wbetinde konstruktsiyanin' massasin kemeytiriwge imkanayat beredi. Temir beton konstruktsiyalarin islep shig'ariwda jariqlar payda boliwin aldin aliw maqsetinde ha'mde betonnin' qatiw protsessin tezletiw maqsetinde issi parlar menen islew beriw yamasa vakumli u'skenesi ja'rdeminde texnologik protsesslerdin' ja'rdeminde a'melge asiriladi.

Ha'zirgi zamanagoy qurilis indrustiyasina shekemgi birinshi temir betonnin' qollaniw baslamasi 1850-jil Frantsiyali Lyambo ta'repinen qurilg'an. Al 1802-jillari Rossiyali ilimpazlar ta'rapinen patsha sarayinin' awil xojalig'i imaratlarinin' to'be bastirmalarina armaturalang'an betonnin' qollanilga'nlig'i misal boladi. Biraq ol da'wirde armaturalang'an betondi qollaniw jan'aliq bolip esalanbag'an ha'mde potentler alinbag'an.

Temir betonnan o'nim islep shig'ariw boyinsha birinshi potentke iye bolg'an J.Mone 1867-jili erisken. Al 1892-jili Fransuz injeneri Genbix qabirg'ali monalit temir beton bastirmalarin ha'mde basqada konstruktsiyalardi islep shiqan ha'm usinis etken. Rossiyada metal balkalardin' temir beton sipatinda to'be bastirmalari qollaniliwi 1886-jildan baslang'an . 1904-jili Rossiyanin' Nikolaev qalasinda birinshi bolip temir betonnan ten'iz ushin mayak qurilg'an. Oni rus injeneri M.Pyatniskiy

1

ha'mde A.Barishnikov monalit temir betonnan quriwdin' joybarin islegen. Mayaktin' biyikligi 36 metir.

m

Belgili rus ilimpazi A.F.Lolit 1904-jili Moskvada su't o'nimlerin saqlaytug'in sklatlari balkasiz eki etajli etip to'be bastirmalarin qollanip islep shiqan. 1911- jildan baslap Rossiyada temir beton konstruktsiyalarin islep shig'ariwg'a texnik sha'rt ha'mde normalardi birinshi ma'rtebe islep shig'arildi.

Temir beton konstruktsiyalar islep tayarlaw usillarina qaray

1. Jiyma
   

2. Monalit
   

3. Jiyma monalit

   
   

bolip bo'linedi.

Uliwma mag'liwmatlar

Temir beton konstruktsiyasin tayarlaw ushin beton jeterli da'rejede bekkem og'an jaylastirilg'an almatura menen jaqsi tislesken baylanisqan boliwi ha'mde almaturani sirtqi ortaliqtin' ta'sirinen karoziyag'a ushrawin aldin aliw maqsetinde jaqsi qaplang'an, tig'izlang'an boliwi za'ru'r. Betonlar imaratda ken' qollanilatug'in material bolg'anligi ushin suwiqa, joqari da'rejedegi temperaturag'a shidamli, suwdi o'zinen o'tkizbeytug'in qa'siyetleri menen ajralip to'mendegi tu'rlerge bo'linedi:

Quramina qarap

1. Tig'iz beton

   
   

2. Iri gewekli, az qumli ha'm qumsiz

   
   

3. Geweklestirilgen

   
   

4. Setkali Tig'izlig'ina qaray

   
   

1. Ju'da' awir beton (2500kg/m² joqari)

   
   

2. Awir beton (2200-2500kg/m³)

   
   

3. Jen'ilestirilgen beton (1800-2200kg/m³)

   
   

4. Jen'il betonlar (500-1800kg/m³)

   
   

5. O'te jen'il betonlar (500kg/m³ shekemgi)

   
   

Baylanistiriwshi tu'rine qaray

• Polimer cementli

  
  

• Cementli

  
  

• Ha'k baylanistiriwshi (silikatli)

  
  

• Gips baylanistiriwshi

  
  

• Aralas baylanistiriwshi

  
  

• Arnawli baylanistiriwshilardan tayarlang'an betonlar

  
  

Toltiriwshi tu'rine qarap

• Ta'biyiy tig'iz toltiriwshilar

  
  

• Ta'biyiy gewek toltiriwshi

  
  

• Jasalma
  

Toltiriwshi bo'lekshelerdin' quramina qaray

• Iri bo'leksheli

  
  

• Mayda bo'leksheli