Termiz iqtisodiyot va servis unuversiteti
Iqtisodiyot va Axborot texnologiyalari fakulteti
Axborot tizimi va texnologilari yunalishi
Talabasi Mamaraimov Behruzning axborotni
boshqarish tizimlarini instrumental vositalari
fanidan birinchi ammaliy mashg’ulot
Mavzu: Kompyuterlar arxitekturalarini, ularning ko`p satihli tashkil qilinishi asosida o`rganish.
Reja:
1. Kompyuter arxitekturasi ichki jaoylashuv qurilmalari tushunchasi va turlari.
2. Olti sathli kompyuter
3. Asosiy mantiqiy elementlar.
sistemali blok;
monitor;
klaviatura;
sichqoncha;
va dinamikalardan iborat.
Sistemali blok quydagi asosiy qismlardan tashkil topgan:
Korpus,
Ona plata (Motherboard);
Markaziy protsessor (mikroprotsessor);
Operativ (tezkor) xotira;
Qattiq disk (vinchester);
CD-ROM qurilmasi - diskovod;
Elektr ta’minoti bloki;
Sovutgichlar (kullerlar);
Video va ovoz kartalari.
Ona plata,
sistemali plata (ruschada materinskaya plata, inglizchada Motherboard yoki
mainboard) - kompyuterning yoki EHMsi sistemaining asosiy, ko‘p qatlamli murrakab platasi bo‘lib, kompyuter qismlarini uning ustiga qurish
uchun xizmat qiladigan qurilma. Har bir murrakab elektron qurimlmalarning (televizor, telefon va boshqa) asosiy platalari ham shunday ataladi.
Kompyuter Ichki Qurilmalari.
Zamonaviy kompyuter o‘zaro bog‘langan - protsessorlar, tezkor xotira modullari va ma’lumotlarni kiritish-chiqarish qurilmalaridan iborat bo‘lishi mumkin. Rasmda bitta markaziy protsessorga ega bo‘lgan kompyuterning tuzilish chizmasi keltirilgan.
Rasm. Bitta protsessorli kompyuterning tuzilish chizmasi.
Zamonaviy kompyuter arxitekturasini o‘rganishga bag‘ishlangan adabiyotlarda [1,2,16] kompyuter arxitekturasini, bir nechta sathlar ierarxiyasidan iborat ko‘rinishda ifodalab o‘rganish amalga oshirilgan. Ko‘pgina zamonaviy kompyuterlar ikki va undan ortiq sathlardan iboratdir. rasmda kompyuter arxitekturasining olti sathdan iborat tuzilishga ega ko‘rinishda ifodalangan chizmasi keltirilgan.
Rasm. Olti sathli kompyuter.
Bir nechta ventillar yordamida 0 va 1 raqamlarini saqlay oladigan 1 bitli xotira elementlari, ya’ni triggerlar hosil qilinadi. Masalan SR, JK, T va D kabi triggerlar (1.4-rasm). Umuman kompyuter ham - ventillardan tashkil topgandir.
Rasm. Asosiy mantiqiy elementlar.
Rasm. SR-triggeri.
| 