Termodinamikaning birinchi qonuni. 18-Maruza

1. 
   Xajm o’zgarmas bo’lganida dV nolga teng bo’ladi. Bunda bajarilgan ish nolga teng =0
   
2. 
   Bosim o’zgarmas bo’lganida bajarilgan ish = =P (V_f - V_i)
   
3. 
   Temperatura o’zgarmas bo’lganida P q nRTG`V bo’lib, bajarilgan ish
   

4. 
   Agar issiqlik orqali xech qanday energiya uzatilmagan bo’lsa, 18-9 ga qarang.
   

Biz har bir xolatdagi ishni xisoblab topamiz. Izolyatsiyalangan sistemada 𝛥Eint = 0 ligidan, issiqlik miqdori va bajarilgan ish ham nolga teng bo’ladi.

Yechish:

1. 
   A xolatdan В xolatga o’tish izobarik jarayonda boradi. Gaz bajargan ish manfiy qiymatga ega. Bu ish 8,a-rasmda ko’rsatilgan diagrammadagi AB egri chiziq ostidagi shtrixlangan sohasha teng:
   

2. 
   O’lchov birlikni Joulga aylantiring:
   

3. 
   B xolatdan C xolatga o’tishda o’zgarmas xajmda gaz soviydi, bunda badarilgan ish nolga teng:
   

4. 
   Gaz doimiy bosimda C xolatdan D xolatgacha siqiladi. Bunda musbat ish bajariladi va u CD egri chiziq tagidagi soha yuzasiga teng bo’ladi (8,v-rasm):
   

5. 
   Gaz dastlabki A xolatiga qaytgunicha o’zgarmas xajmda qizdiriladi. (8-rasm), bunda xech qanday ish bajarilmaydi.
   

W_DA =0

6. 
   sikl bo’yicha umumuiy ish xolatlarda bajarilgan ishlar yig’indisiga teng:
   
7. 
   Wtotal = WAB + WBC + WCD + WDA =(-304Ж) +0+152Ж+0=(-152Ж)
   
8. 
   Gaz dastlabki xolatiga qaytganidan, ichki energiyaning to’liq o’zgarishi nolga teng:
   

9. 
   Gazga berilgan issiqlik miqdoridan termodinamikaning birinchi qonuni topildi:
   

Gaz bajargan ish gaz ustidan bajarilgan ishning aksiga tengdir. sikl davomida gaz bajargan ish 152 J ga teng sikl davomida gaz 152 J issiqlik miqdorini yutib, 153 J ish bajaradi. Bu jarayon gazni dastlabka xolatida qoldiradi. Gaz bajargan to’liq ish 7-rasmda ko’rsatilgan xolatlar orasidagi sohaga teng. Bunday siklik jarayonlar issiqlik dvigatellari uchun asosiy qo’llanishga ega.