Texnologik jarayonlarining samaradorlik ko‘rsatkichlari
Texnologik tizimini ishlash sifatini umumiy ko‘rinishda, ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorlik ko‘rsatkichlaridan foydalanib baholash mumkin. Jarayonlarning iqtisodiy samaradorligi quyidagi ko‘rsatkichlar bo‘yicha baholanadi:
1. Unumdorlik, V - vaqt birligidagi maxsulot birligi miqdori;
2. Kopital mablag‘lar xajmi, F (Fondlar) - pul birligi miqdori;
3. Ekspluatatsiya xarajatlari, E (Ishlab-chiqarishni yuritish uchun) - vaqt birligida, pul birligi miqdori;
4. Ishlab-chiqarilayotgan maxsulotning sifat ko‘rsatkichlari, K.
Kimyo-texnologiya jarayonlarining iqtisodiy samaradorligini umumlashgan optimallik kriteriysi, yuqoridagi ko‘rsatkichlardan bog‘liq qandaydir funksiya kurinishida tasavvur qilish mumkin, ya’ni,
R= f(V, F, E, K).
Bu R funksiyaning aniq ko‘rinishi, optimizatsiya masalasining qo‘yilishiga qarab, har xil bo‘lishi mumkin. R funksiyani aniq ko‘rinishini yozish uchun, ushbu ishlab chiqarishni chuqur, har tomonlama iqtisodiy tahlil qilib chiqish kerak bo‘ladi.
Ko‘p ishlatiladigan iqtisodiy optimallik kriteriylarini ko‘rib chiqaylik.
|