Texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

21 
 
Nazorat savollari: 
1. Obyektga yo’naltirilgan yondashuvning uchta asosiy tamoyilini aytib bering. 
2. Sinf nima uchun yaratiladi va uni yaratishdan maqsad? 
3. Sinf va struktura orasidagi farqlarni ayting. 
4. Nima uchun bevosita sinf elementiga qiymat o’zlashtirish mumkin emas? 
5. Sinf usuli nima? 
6. Sinf xossasi ya’ni xusiyati nima? 
Tajriba ishi №4 
Mavzu: Microsoft Visual C++ da konstruktor va destruktor 
Ishdan maqsad: Microsoft Visual 2012 muhitida C++ dasturlash tili vositasida 
konstruktor hamda destruktor yaratishni o’rganish. 
Nazariy qism: 
Butun sonli o’zgaruvchini aniqlashning ikki xil yo’li bor. Birinchisi, oldin 
o’zgaruvchini aniqlash, keyin esa unga biror bir qiymat o’zlashtirishdir. Masalan, 
int Ogirlik; // o’zgaruvchini aniklash 
........ // bu yerda boshka ifodalar bor 
Ogirlik=7; // o’zgaruvchiga qiymat o’zlashtiramiz. 
Ikkinchisi, o’zgaruvchi aniqlanishi bilan birga unga darhol qiymat 
o’zlashtiriladi, masalan: 
int Ogirlik=7; //o’zgaruvchini e’lon qilamiz
// va unga qiymat o’zlashtiramiz. 
3 Samolyot 
Nomi, turi, yonilg’i sarfi 
4 Kompyuter 
Turi, protsessor, Tezkor xotira sig’imi 
5 Xayvonlar 
Turi, nomi, oilasi 
6 O’simliklar 
Turi, nomi, oilasi 
7 Televizor 
Nomi, diagonal o’lchami, modeli 
8 Telefon 
Brendi, modeli, ekran o’lchami, xotira xajmi 
9 Kitob 
Nomi, avtor, varaklar soni 
10 Mebel 
Turi, eni, bo’yi 

22 
Qiymat berish amali o’zgaruvchi aniqlanishi bilan unga boshlang’ich qiymat 
o’zlashtirilishini anglatadi. Keyinchalik, bu o’zlashtirilgan qiymatni o’zgartirishingiz 
ham mumkin. 
Sinfning o’zgaruvchi–a’zosiga qanday qiymat o’zlashtirildi? Buning uchun 
sinfda konstruktor deb ataluvchi maxsus funksiya – a’zo ishlatiladi. Zaruriy vaqtda 
konstruktor bir nechta parametrni qabul qiladi. Lekin hech qanday tipdagi qiymat 
qaytarmaydi. Konstruktor – bu sinf nomi bilan ustma – ust tushadigan sinf usulidir. 
Sinfda konstruktorni e’lon qilinishi bilan destruktorlar ham aniqlanishi lozim. 
Agarda konstruktor sinf obyektini tuzish va uning o’zgaruvchi – a’zolariga qiymat 
berish vazifasini bajarsa, destruktor mavjud obyektning xotiradan o’chiradi. 
Destruktorlar sinf nomi oldiga tilda (~) belgisini qo’yish orqali aniqlanadi. 
Destruktorlar hech qanday argument qabul qilmaydi va hech qanday qiymat 
qaytarmaydi. Mushuk sinfining destruktori quyidagicha ko’rinishda aniqlanadi: 
~Mushuk() 
Boshlang’ich berilgan konstruktor va destruktorlar 
Agarda siz konstruktor yoki destruktorni aniqlamasangiz, siz uchun bu ishni 
kompilyatorning o’zi bajaradi. Standart konstruktor va destruktorlar birorta argument 
qabul qilmaydi va hech qanday amal bajarmaydi.

Download 5,48 Mb.