Nanometr tushunchasiga illyustratsiya




Download 346,19 Kb.
Pdf ko'rish
bet6/9
Sana14.05.2024
Hajmi346,19 Kb.
#232951
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Zohid2 M

Nanometr tushunchasiga illyustratsiya:
ob’ektlar va ularning o‘lcVAlarini logarifmik masshtabda 
solishtirilishi.
Atomlar va kichik molekulalar 0,1dan 1nanometr tartibidagi 
o‘lcVAlarga egalar (solishtirish uchun: odam sochi molekuladan 
taxminan 60 000 marta yo‘g‘onroq). O‘lcVAlarning bunday bosqichida 
fizika, ximiya, biologiya kabi fanlarning orasidagi chegara yo‘qoladi.
Nanotexnologiyalar termini orqali nanometr o‘lcVAli materiallar, 
qurilmalar, sistemalarni yaratish va foydalanishni tushuniladi.
Nanotexnologiyalar atom va molekulyar masshtabdagi ob’ektlar bilan 
ishlashga imkon beradilar. Odam har doim o‘zi uchun qulay texnik 
qurilmalar yaratishga intililadi. Ko‘pincha qulaylik u YOKI bu 
qurilmaning o‘lcVAlarini kichraytirish bilan bog‘liq. Haqiqatan VA, 
yassi televizor kub shaklidagi televizordan qulayroqligi VAmaga 
ma’qul. Agar dastlabki kompyuterlar bir necha xonalarni yegallagan 
bo‘lsalar, zamonaviy kompyuterlar sumkaga YOKI kiyim cho‘ntagiga 
VA joylanaveradi. Zamonaviy ilg‘or texnologiyalarning rivojlanishi 
miniatyuralashuv - texnologiya mahsuloti o‘lcVAining kichrayib borishi 
bilan yuz bermoqda.
Elektronika sohasida ishlayotgan olimlar va mutaxassislarga G. Ye. Mur 
aniqlagan qonuniyat ma’lum. Bu qonuniyatga ko‘ra, 
mikroprotsessorlarning hisoblash imkoniyatlari chiplarning zichligini 
kattalashtirish va ularning o‘lcVAlarini kichraytirish hisobiga har ikki 


yilda ikki marotabaga ortadi. Bu qonun universal bo‘lib chiqdi va 40 
yildan beri boshqa, molekulyar biologiya, mikromexanika, 
mikrosistemali texnika kabi “kritik” texnologiyalar sohasida 
bajarilmoqda. Bu qonunning davom etishi yaqin kelajakda elektronikani 
mikrostrukturadan nanostrukturaga so‘zsiz olib keladi: tranzistorlar va 
elektronikaning diskret boshqa elementlari tez orada sanoqli atomlardan 
tashkil topgan bo‘ladilar.
Bugun nanotexnologiyalar mikroelektronli, optik, biologik va boshqa 
zamonaviy texnologiyalarning davomi hisoblanadilar.
Insoniyat taraqqiyotining tarixida yangi materiallar va texnologiyalarni 
o‘zlashtirish bilan bog‘liq bo‘lgan bir necha tarixiy bosqichlarni ajratish 
mumkin.
Birinchi ilmiy - texnikaviy inqilob - industrial , YOKI energetik – Dj. 
Uatt 1769 yilda mukammallashtirilgan bug‘ dvigateliga asosiy patent 
olgan vaqtdan boshlanadi, bu ishlab chiqarishning VAma turlarida, 
qishloq xo‘jaligida va transportda mehnat samaradorligini keskin 
oshirdi. Ilmiytexnikaviy inqilob temirdan mahsulotlar tayyorlash 
texnologiyalari evaziga amalga oshdi. Bu texnologiyalarning 
mahsulotlari bizga odatiy makroolam bilan bog‘liq.
XX asrning 60-yillarida, mikroelektronikaning rivojlana boshlashi bilan, 
ikkinchi ( axborot) ilmiy-texnikaviy inqilobi boshlandi. Avtomobillar va 
boshqa harakatlanish vositalari, stanoklar, asboblar makroskopik 
jismlarligicha qoldilar (chunki, masshtab birligi bo‘lib odam tanasining 
o‘lchashlariishlatiladi), ammo, boshqaruvchi elementlar, axborotni 
uzatish va qabul qilish qurilmalari nihoyatda murakkablashib bordi
ularni tashkil etuvchi birlamchilari (tranzistorlar, kondensatorlar, 


qarshiliklar) esa tobora minityuralashdi. Ikkinchi ilmiy-texnikaviy 
inqilob mikromuhitda amalga oshirilgan kremniyli texnologiyalar bilan 
bog‘liq.
Olimlar, yaqin on yilliklar nanotexnologiyalar – uchinchi 
ilmiytexnikaviy inqilob davri bo‘ladi deb, taxmin qilmoqdalar. 
Amerikalik olim E.Teller aytganidek: “Kimki nanotexnologiyani 
boshqalardan oldin egallasa, XXI asr texnosferasida yetakchi o‘rinni 
egallaydi ”.

Download 346,19 Kb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Download 346,19 Kb.
Pdf ko'rish