|
"Экономика и социум" №4(95)-1 2022 www.iupr.ruBog'liq rivojlantiruvchi-ta-lim-metodologiyasi-va-texnologiyasi 12-ma'ruza, Choriyev Bobur Malaka oshirish sertifikat, Kuz-Qish chora tadbir"Экономика и социум" №4(95)-1 2022 www.iupr.ru
169
60-yillarda rivojlanish ta'limining biroz boshqacha yo'nalishi D.B.Elkonin
va V.V.Davidov tomonidan ishlab chiqilgan va eksperimental maktablar
amaliyotida mujassam bo'lgan. Ularning texnologiyasi bolaning intellektual
qobiliyatini rivojlantirishga qaratilgan.
Kontseptsiyaning ta'rifi: "Rivojlantiruvchi ta'lim" atamasi V.V.Davidov
tomonidan pedagogik nazariya va amaliyotga kiritilgan. Rivojlantiruvchi ta'lim
tushuntirish-illyustrativ usul o'rnini bosadigan yangi, faol va faol o'qitish usuli
sifatida tushuniladi. Ya'ni, bu xotira ekspluatatsiyasiga emas, balki fikrlash
mexanizmlarini shakllantirishga asoslangan. O`quvchilar bilimlar assimilyatsiya
qilinadigan va boshqariladigan fikrlash operatsiyalarini o'zlashtirishi kerak.
Rivojlantiruvchi ta'lim - bu o'qitish, uning mazmuni, usullari va shakllari bola
rivojlanish qonuniyatlariga asoslanadi.
Bolaning ta'lim olishdagi pozitsiyasi: bola atrof-muhit bilan o'zaro aloqada
bo'lgan mustaqil sub'ektdir. Ushbu o'zaro faoliyat faoliyatning barcha
bosqichlarini o'z ichiga oladi: maqsadlarni belgilash, rejalashtirish va tashkil
etish, maqsadlarni amalga oshirish va natijalar tahlili. Shunday qilib, talaba
pedagogik ta'sir ob'ektidan bilish faoliyati sub'ektiga aylanadi. Ta'lim jarayoni
shunday tuzilganki, uning davomida o`quvchi butun bilim siklini go'yo "boshdan
kechirdi", uni empirik va nazariy bilimlar birligida o'zlashtirdi.
Rivojlantiruvchi ta'lim tamoyillari
- Boshlang'ich ta'limda nazariy bilimlarning etakchi roli printsipi.
- O'qitishning yuqori darajadagi qiyinchilik printsipi.
- Tez sur'atlarda o'rganish printsipi.
- O`quvchilarning o'quv jarayoni to'g'risida xabardorligi printsipi.
- Barcha o`quvchilarni har tomonlama rivojlantirish bo'yicha maqsadga
muvofiq va tizimli ishlash printsipi.
Ta'lim jarayoni ishtirokchilari o'rtasidagi munosabatlar. O`quvchi -
o'qituvchi: sheriklik, o`zaro hamkorlik. O`quvchi - o`quvchi: kollektiv va
tarqatuvchi faoliyat, buning uchun zaruriy shart-sharoit dialogdir.
L.V.Zankovning ta'limni rivojlantirish tizimi.
Metodning xususiyatlari. O'quv faoliyatining asosiy motivatsiyasi kognitiv
qiziqishdir. Uyg'unlashtirish g'oyasi metodikada ratsional va hissiy, faktlar va
umumlashtirishlar, jamoaviy va individual, axborot va muammoli, tushuntirish va
izlash usullarini birlashtirishni talab qiladi. Metodika o'quvchini turli tadbirlarga
jalb qilishni, o'qitishda tasavvur, fikrlash, xotirani, nutqni boyitishga qaratilgan
didaktik o'yinlardan, munozaralardan, o'qitish usullaridan foydalanishni o'z ichiga
oladi.
Dars uchun majburiy talablar. 1) maqsadlar nafaqat bilim, ko`nikma va
malaka balki shaxsning boshqa xususiyatlarini rivojlantirishga ham bo'ysunadi;
2) sinfdagi bolalarning mustaqil fikrlash faoliyatiga asoslangan polilog; 3)
o'qituvchi va o`quvchi o'rtasidagi hamkorlik; 4) o'quvchilarning bilim faolligini
namoyon qilish uchun darsda sharoit yaratish.
|
| |
