156
Tijorat banklari rentabelligini
tahlil qilishda dastavval
quyidagi ko‘rsatkichlar hisoblanadi.
1. Aktivlarning rentabelligi (K1). Bu ko‘rsatkich foyda-
ning aktivlarga nisbati bilan aniqlanadi va u aktivlar renta-
belligi darajasini ifodalaydi.
2. Daromad keltiruvchi aktivlar rentabelligi (K2). Ush-
bu ko‘rsatkich sof foydaning daromad keltiruvchi aktivlarga
nisbati bilan aniqlanadi.
3. Bank o‘z kapitali qiymati multiplikatori (K3) o‘rtacha
aktivlar qiymatining o‘rtacha bank
kapitali qiymatiga nisba-
ti bilan o‘lchanadi.
4. Kapitalning rentabelligi (K4), bank foydasining ka-
pitalga nisbati bilan aniqlanadi. Bu ko‘rsatkich 1 so‘mlik
bank kapitaliga to‘g‘ri keladigan foyda miqdorini bildiradi
va u ayniqsa, aksionerlari bankdagi mablag‘laridan
qancha-
lik darajada samarali foydalanilayotganligini bildiradi.
5. Ustav kapitali rentabelligi (K5) foydaning o‘rtacha
ustav kapitaliga nisbati orqali aniqlanadi. Bu ko‘rsatkich
bank ta’sischilari uchun muhim bo‘lib, u aksiyalar u chun
dividend to‘lanishining potensial asosi hisoblanadi. Lekin
shunga e’tibor berilishi lozimki, ushbu ko‘rsatkich bank
kapitalining yetarlilik darajasi pastligi
tufayli ham y uqori
bo‘lishi mumkin.
Yuqoridagilardan tashqari bank faoliyatining foydalilik
darajasiga kredit portfelining sifati, soliq tizimi,
xarajatlar
tejamkorligi kabi bir necha omillar ham ta’sir etishi mum-
kin.
Xalqaro amaliyotda bank rentabelligi darajasini aniq-
lashda K4 ni hisoblashga e’tibor qaratiladi. Ayrim tijorat
banklarida ushbu ko‘rsatkich natijalariga e’tiboringizni qa-
ratmoqchimiz.
