ТЎҚИМАЛАРНИ САРАЛАШ ВА ЎЛЧАШ МАШИНАЛАРИНИНГ ТЕХНИК ТАВСИФИ ВА ОМИЛЛАРИ
№
|
Курсаткичлар
|
ўлчов бирлик
|
Кўрсатгич
|
Омиллар
|
1.
|
Машина маркаси
|
Stema – 201
|
|
2.
|
Ишчи эни
|
мм
|
2000
|
2000
|
3.
|
Тўқимани саралаш тезлиги
|
м/мин
|
7-42
|
40
|
4.
|
Машина
Эни
Узунлиги
|
мм
мм
|
2530
2600
|
|
ЎРАМАЛАР ҲИСОБИ
Ўрамалар ҳисобини бажаришдан мақсад чиқинди фоизини камайтириш, сарфланаётган ип узунлигини ишлаб чиқарилаётган тўқима бўлаги узунлигига мослаштиришдан иборат. Ўрамалар ҳисобида бобина, тандалаш ғалтаги ва тўқув ғалтагининг мувофиқ узунлиги, мувофиқ оғирлигини аниқлаш хисоблари бажарилади.
ТЎҚУВ ҒАЛТАГИНИНГ ХИСОБИ
.
dcт
Дп=Д2-2=80-3=77см. , =80см Н=189см dуз =15см
бу ерда:
Дф - ғалтак диаметри
Д - ўрам диаметри
d уз - ўзак диаметри
H - гардишлар оралиғи
1. Ўрама хажми
2. Тўқув ғалтагидаги охорланган ипнинг оғирлиги
= 0,52 гр/см3 - ўрама зичлиги
V- ўраш хажми, см.3
3. Ғалтакдаги юмшоқ ип оғирлиги
кг
4. Тўқув ғалтагидаги танда ипининг максимал узунлиги
м
nт – танда иплари сони
Тт - танда ипларининг чизиқли зичлиги
5. Бир бўлак тўқимага сарфланадиган танда ипи узунлиги
м
6. Галтакдан олинадиган бўлаклар сони
дона
n1 – рулондаги бўлаклар сони.
7. Танда ипининг мувофиқ узунлиги
м
ут = 0,6÷1 - чиқиндига кетадиган танда узунлиги
тук=1,5÷2,5 - ғалтакда қоладиган ип узунлиги
м
8. Тўқув ғалтагидаги танда ипининг оғирлиги
кг
ТАНДА ҒАЛТАГИ ҲИСОБИ
Танда ғалтагининг чизмаси ва ўлчамлари
dcт
Ўрама хажми
см3
Дп=Д2-2=100-3=97см. Н=190см Дг=100см dуз=30см
бу ерда:
Дф- ғалтак диаметри
Д- ўрам диаметри
d уз-ўзак диаметри
H- гардишлар оралиўи
Тўқув ғалтагидаги охорланган ипнинг оғирлиги
кг
=0,52 - ўраш зичлиги
V- ўрама хажми
3.Танда ипнинг максимал узунлиги, м
бу ерда:
mТ - тандалаш галтагидаги ипларнинг сони
4.Гурухдаги тандалаш ғалтакларининг сони
К=nт/m=3970/704=6
бу ерда:
nт - танда ипларининг сони
m- ромнинг сигими
К- кўп томонига бутунлаштирилади К=K1 тенг
Тандалаш ғалтагидаги ипларнинг сони
mт= nт / К1=3970/6=662дона
5.Гурухдаги тандалаш ғалтакларидан олинадиган тўқув ғалтакларининг сони
дона
n1- тўқув ғалтакларининг сони кам томонга яхлитлаштирилади.
бу ерда:
Lmax- танда ғалтагидаги ипнинг максимал узунлиги
Lm – тўқув ғалтагидаги ипларнинг мувофиқ узунлиги
6.Танда ғалтагидаги ипнинг мувофик узунлиги
бу ерда : l - охорлашдаги чиқиндига чиқадиган узунлиги
= l1 + l2 ( К - l) / К= 10+30(6-1)/6=26,7 м
бу ерда : l1 - охорланиб чиқиндига чиқадиган ипнинг узунлиги, қабул қилинган охорлаш машинасига боғлиқ бўлган узунлик (10-45м);
l2- тандалаш ғалтакларида охорлашдан сўнг чиқинди бўлиб қоладиган ўртача узунлик (5-10м);
7.Танда ғалтагидаги ипнинг мувофиқ оғирлиги
кг
ц
КОНУС ШАКЛДАГИ ЎРАМА ҲИСОБИ
1. Ўрама хажми
V
бу ерда: D1,D2-бобина ўрамини катта ва кичик диаметри, см;
d1,d2-конусдаги ўрамнинг катта ва кичик диаметри, см.
H – 150 см
D1 – 24 см
D2 – 21 см
d1 – 6,4 см
d2 – 3,2 см
2. Бобинадаги ип оғирлиги
G= . v=0,5∙56886=2844,29 гр
=0,4-0,6 гр/см3
Танда бобинасидаги ип узунлиги
Lбmax=(Gб ∙1000)/Тт= 2844,29∙1000/25=113771,6 м
Арқоқ бобинасидаги ип узунлиги
Lа=(Gб∙1000)/Та=2844,29∙1000/16,5=172381,2 м
1та бобинадан олинадиган тўқув ғалтаклар сони
КВ= Lбmax /Lтм =113771,6 /36154,3=3,15≈3 дона
Танда ўрамадаги ип мувофиқ узунлиги
Lбм= Lтм ·К1В =36154,3∙3 =108462,9 м
Ўрамадаги ипнинг мувофиқ оғирлиги
Gб=(Lбм ∙ Тт)/1000=108462,9·25/1000=2711,57 гр
Жадвал- 4
ЎРАМАЛАР ҲИСОБИНИНГ ЯКУНИЙ ЖАДВАЛИ
ўрама номи
|
Хажми, см3
|
Ўрама-нинг нисбий зичлиги гр/см3
|
Ипнинг максимал узунлиги, м
|
Ипнинг мувофиқ узунлиги, м
|
Ипнинг максимал оғирлиги, кг
|
Ипнинг мувофиқ оғирлиги, кг
|
Тўқув ғалтаги
|
837318
|
0.52
|
4641,67
|
4515
|
457
|
448,114
|
Тандалаш галтаги
|
1269117
|
0.52
|
39879
|
36154,3
|
660
|
598,35
|
Танда бобинаси
|
56885
|
0.5
|
113771,6
|
108462,9
|
2,844
|
2,711
|
Арқоқ бобинаси
|
56885
|
0.5
|
172381,2
|
-
|
2,844
|
-
|
ЧИҚИНДИЛАР ҲИСОБИ
Чиқиндилар тўқувчилик шароитида йўқотиладиган, жумладан, узилган ипларни улаш учун қайта тахтлаш учун сарфланадиган қолдиқ иплар
ТАНДАЛАШ БЎЛИМИ
бу е рда : –ипларни улашда учларини ке сишдан чиққан чиқинди (0,5 -1,5);
Ус- бобина ипининг узунлигига тўғри келадиган узулишлар сони;
–бобинани алмаштиришда чиқадиган чиқинди(1-2м);
–идишда (патронда) қоладиган узунлик (2-5м);
-ром узунлиги ва ромдан тандалаш ғалтагигача бўлган узунлик (10-15м);
У 1с-тандалашда 1-млн. метр якка ипга тўғри келадиган узилишлар сони.
Ус=У 1с· Lбм /106=(2,5·113771,6)/106=0,28
ОХОРЛАШ БЎЛИМИ
Lох=
бу ерда: l1-охорланган ип узунлиги ;l1=(15-35) м
l2-тўқув ғалтагида қолган ўртача танда ипи узунлиги
l2=(15-20) м
Lтm-танда валигидаги мувофиқ ип узунлиги
К- Гурухдаги ғалтаклар сони
ИП ЎТКАЗИШ ВА БОҒЛАШ БЎЛИМИ
Чут= (lут·Киу / Lm) ·100=(1·0,20/4515) ·100=0,004%
бу ерда: l ут=1 м. ип ўтказиш вақтида сарф бўладиган чиқинди; (0,6-1)
Lm- танда ипларининг мувофиқ узунлиги
Киу-танда ипларини қанчалик ўтказишни хисобга олувчи коэффицент (0,1-0,20)
Ип боғлаш машинасидан чиқадиган чиқиндилар
Чбоғ= ((2·l1 + l 2)· Киб ) ·100/ Lm=((2·0,4+0,8)·0,80)·100/4515=0,028%
бу ерда: l1=0,4 -тугаётган ва тахтланаётган танда ипларининг силжийдиган машинада кесиб олинадиган қисми(0,4м);
l2=1,5-боғланган иплар шода гуласининг, тиғдан ўтказиб, кесиб олинадиган қисми.
Киб=(1- Киу); Киб=(0,80-0,90)
Lm- танда ипларининг мувофиқ узунлиги.
Ип ўтказиш ва ип боғлашдаги умумий чиқиндилар
Чип= Чут+ Чбоғ=0,004+0,028=0,032%
ТЎҚУВ ЦЕХИДАГИ ЧИҚИНДИ
ТАНДА ИПИНИНГ ЧИҚИНДИСИ
Чт=
бу е рда: l1 = 0,5м -ип ўтқазиш машинасида янги тахтланаётган танда ипларининг кесиб ташланаётган охирги қисми;
lут=0,6 м. - ип ўтқазиш вақтида сарф бўладиган чиқинди;
l2 =1,4-тўқув дастгоҳида ипларнинг узилишдан ҳосил бўладиган чиқинди;
Lm- танда ипларининг мувофиқ узунлиги.
АРҚОҚ ИПИНИНГ ЧИҚИНДИСИ
Ча=
бу е рда: l1-бобина тахлашда сарф бўладиган чиқинди (1-3 м);
l2-арқоқ ипи узилганда уни боғлашда сарф бўладиган чиқинди (0,5-1,5м);
l3–тўқув дастгоҳида содир бўладиган нуқсонларни йўқотишда сарф бўладиган чиқинди узунлиги (5-10м);
lп-эски бобина охирида қоладиган ип узунлиги(2-10м);
ЎТИМЛАР БЎЙИЧА ЧИҚИНДИЛАР ҲИСОБИНИ ЯКУНИЙ ЖАДВАЛИ
Жадвал 5
№
|
Жараёнлар
|
Танда
|
Арқоқ
|
1.
|
Тандалаш
|
0,0095
|
|
2.
|
Охорлаш
|
0,092
|
|
3.
|
Ип ўтказиш ва ип боғлаш
|
0,032
|
|
4.
|
Тўқувчилик
|
0,04
|
1,51
|
|
ЖАМИ
|
Чтм=0,173
|
Чам =1,51
|
100 м. ТЎҚИМА ТЎҚИШ УЧУН САРФЛАНАДИГАН ТАНДА ВА АРҚОҚ ИПЛАРНИНГ ЧИҚИНДИ БИЛАН БИРГА ОҒИРЛИГИ
Танда бўйича
кг
Чтм- танда ипларининг умумий чиқиндиси,%
Арқоқ бўйича
кг
Чам - арқоқ ипларнинг умумий чиқиндиси, %.
УМУМИЙ ХУЛОСАЛАР
Арт. 6914“Миткаль” тўқимаси асосида ўхшаш тўқима ишлаб чиқариш учун технологик жараёнлар лойиҳаси бажарилди.
Лойиҳада ўхшаш тўқимага таъриф, тўлиқ тахтлаш расми ва тўқиманинг тахтлаш ҳисоби бажарилиб олинган натижалар якуний жадвалга келтирилди. Тўқиманинг тахтлаш кўрсаткичлари бўйича тўқув корхонасинининг технологик кетма-кетлиги танланди ва ҳар бир жараён учун замонавий жиҳозлар танланди. Технологик жараёнларнинг омиллари хисоби бажарилди ва танланди. Шунингда ўрамалар хисоби, ҳар бир жараёнда чиқадиган чиқинди хисоби амалга оширилди, 100м тўқима тўқиш учун сарфланадиган хом ашё оғирлиги аниқланди.
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР
1. Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримов ва Вазирлар Махкамасининг 2013 йилда республикани ижтимоий-иқтисодий ривожланиш якунлари ва 2014 йилда иқтисодий дастурнинг асосий устиворлик вазифаларига бағишланган мажлисидаги маърузаси.
2. Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримовнинг 2011 йил 28 март “Тўқимачилик саноати корхоналарини рағбатлантириш бўйича президент қарори. 1512 сонли қарори”
3. П.С Сиддиков “Технологик жараёнларни лойихалаш” Тошкент Фан ва тараққиёт 2012 йил
4. П.Т Букаев “справочник по хлопкаткачсва ” Москва 1987 йил
5. Е.А.Оников , С.Д. Николаев. “Проектирование технологических процессов ткацкого производство ” Москва, Информ Знание 2007
9. Е.Ш. Олимбоев, П.С.Сиддиқов, Б.К.Хасанов, С.С.Рахимходжаев, М.Р.Юнусходжаева, Д.Н.Қодирова “Тўқувчилик махсус технологияси ва жихозлари” Т. “Илм Зиё”, 2012
10. Е.А. Акромов “ Корхонанинг молиявий ахволи ” Тошкент. “Молия”. 2003
11. Т.А.Ғаниев “Тўқимачилик саноати мехнат мухофазаси”
“Ўзбекистон” 2010 йил
12. С.С.Ғуломов “Тадбиркорлик ва кичик бизнес” “Шарқ”, 2002.
13. UzDaily мухаррирлиги 23 апрелдаги нашир.
14. http://www.fabric.com/
15. FIM Textile - http://www.fimtextile.it/
16. Sultex, Ltd - http://www.sultex.com
МУНДАРИЖА
|
Кириш....................................................................................................
|
3
|
|
Тўқима таърифи..................................................................................
|
5
|
|
Тўқув дастгохи турини танлаш.......................................................
|
7
|
|
Тўқимани техник хисоби....................................................................
|
8
|
|
Тўқимани ишлаб чиқариш технологик кетма-кетлиги..............
|
18
|
|
Жихозларни танлаш ва асослаш......................................................
|
19
|
|
Ўрамалар ҳисоби................................................................................
|
24
|
|
Технологик жараёнлар бўйича чиқиндилар ҳисоби.................
|
30
|
|
100 м. Тўқима тўқиш учун сарфланадиган танда ва арқоқ ипларнинг чиқинди билан бирга оғирлиги...................................
|
33
|
|
Тўқиманинг физик-механик хусусиятларини тадқиқ қилиш....
|
34
|
|
Мехнат мухофазаси ва экология......................................................
|
39
|
|
Техник-иқтисодий кўрсаткичлар хисоби......................................
|
46
|
|
Умумий хулосалар..............................................................................
|
63
|
|
Фойдаланилган адабиётлар..............................................................
|
64
|
|
