• МО назариясида молекуладаги электронлар алоҳида атом ёки боғларга эмас, балки бутун молекулага тегишли деб қаралади. Электронлар жойлашадиган энергетик сатҳлар МО дейилади.
  • Молекулада уни ташкил қилган атомлар сони ва табиатидан келиб чиққан ҳолда маълум сондаги бўш ва банд МО бўлади.
  • Метанол ва этанолнинг шар-стерженли ва Стюарт-Бриглеб моделлари № Кvant sonlar
  • Elektron energiyasi zapasini. Orbitallar sonini n 2 Orbital
  • Elektron bulutning fazodagi yo’nalishini m 4 Spin
  • Orbital kvant son (l) (energetic sath) Magnit kvant son (m) K n=1
  • N n=4 s l=0 p l=1 d l=2 f l=3
  • Классик валент боғлар назарияси органик бирикмалардаги барча боғларни тушунтириб бера олмайди, шунинг учун замонавий назарияларда молекуляр орбиталлар ва квант-кимёвий усуллар қўлланилади.
  • Korpuskulyar-toʻlqin dualizmi
    		•

    Kovalent bog’ nazariyasi




    Download 217,5 Kb.
    Sana19.05.2024
    Hajmi217,5 Kb.
    #243720
    Bog'liq
    5, Kovalent bog’ nazariyasi

    Kovalent bog’ nazariyasi.

    • Atom va molekulyar orbitallar.
    • Atomdagi elektronning holati.
    • Atom tuzilishning korpuskulyar va to’lqin-mexanik modeli.
    • Kvant sonlar.
    • Kimyoviy bog’ning hosil bo’lishi.
    • Valent bog’lar va molekulyar orbitallar metodlari.

    Атом орбиталларининг бошқа атом орбиталлари (АО) билан ўзаро қопланиши натижасида молекуляр орбиталлар (МО) ҳосил бўлади ва кимёвий боғ юзага келади. Боғ ҳосил бўлишида қатнашган атомларнинг электронлари молекуляр орбиталларда жойлашади.
    МО назариясида молекуладаги электронлар алоҳида атом ёки боғларга эмас, балки бутун молекулага тегишли деб қаралади.
    Электронлар жойлашадиган энергетик сатҳлар МО дейилади.
    Молекулада уни ташкил қилган атомлар сони ва табиатидан келиб чиққан ҳолда маълум сондаги бўш ва банд МО бўлади.
    Орбиталларнинг электронлар билан тўлиб бориши энг кичик энергияли МОдан бошланади.
    Ҳар бир МОда қарама-қарши спинли 2та электрон жойлашиши мумкин.
    хлорбензол ва бензилхлоридларнинг Стюарт-Бриглеб моделлари
    Метанол ва этанолнинг шар-стерженли ва Стюарт-Бриглеб моделлари

    №

    Кvant sonlar

    Nimani belgilaydi

    Белгиси

    1

    Bosh

    Elektron energiyasi zapasini. Orbitallar sonini

    n

    2

    Orbital

    Elektron bulut shaklini va energetik holatini

    l

    3

    Magnit

    Elektron bulutning fazodagi yo’nalishini

    m

    4

    Spin

    Elektronni o’z o’qi atrofida qaysi tomonga aylanishini

    s

    Bosh kvant son (n) (energetik sath)

    Orbital kvant son (l) (energetic sath)

    Magnit kvant son (m)

    K n=1

    s l=0

    L n=2

    s l=0
    p l=1

    M n=3

    s l=0
    p l=1
    d l=2

    N n=4

    s l=0
    p l=1
    d l=2
    f l=3

    Органик модда молекулаларида одатда қутбсиз C-C ҳамда қутбли C-H, C-O, C-N, C-Hal ковалент боғлар учрайди.
    Льюис ва Косселнинг октет назариясига кўра барча атомларнинг ташқи электрон қавати тўлганда молекула барқарор бўлади. C, N, O, галогенларда ташқи валент орбиталлар тўлиши учун электронлар сони 8 тага етиши керак, водород учун эса 2 электрон етарли.
    Классик валент боғлар назарияси органик бирикмалардаги барча боғларни тушунтириб бера олмайди, шунинг учун замонавий назарияларда молекуляр орбиталлар ва квант-кимёвий усуллар қўлланилади.
    Korpuskulyar-toʻlqin dualizmi — materiyaning har qanday mikroobʼyektlari (fotonlar, elektronlar, protonlar, atomlar va boshqalar) ham korpuskulyar (zarra), ham toʻlqin xususiyatlariga ega ekanligi haqidagi qoida. Zarraning trayektoriya boʻylab harakatlanishi tushunchasi bilan toʻlqinning tarqalish yoʻnalishi tushunchasi klassik (anʼanaviy) fizikada bir-biridan tamomila farq qiluvchi fizik jarayonlar hisoblanadi.
    Fotoeffekt, Kompton effekti va boshqa hodisalarda oʻtkazilgan tajriba natijalari oqimi — fotonlar xossalariga ham ega boʻlishini koʻrsatdi. Bu holda foton energiyasi E va impulsi r, yorugʻlik chastotasi v va toʻlqin uzunligi X ga quyidagi munosabatlar bilan bogʻlangan: E=hv, p=h/X (L-Plank doimiysi). Ikkinchi tomondan kristallarga toʻshayotgan elektronlar oqimining kristallardagi difraksiya hodisasini ularning toʻlqin xususiyatiga egaligi bilangina tushuntirish mumkin. Demak, mikroolamga xos muhim xususiyat ikki tomonlama xususiyatning K-t. d. mavjudligidir. Zarralar sochilishidagi difraksiya hodisasi zarralarning trayektoriya boʻylab harakatlanishi tushunchasiga zid boʻlib, toʻlqin xususiyatiga ega boʻlishini koʻrsatadi.
    Download 217,5 Kb.




    Download 217,5 Kb.