“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” (Economics and Innovative Technologies) ilmiy elektron jurnali
http://iqtisodiyot.tsue.uz/journal
86
natijasida olingan natijalar induksiya usuli orqali yakuniy xulosa sifatida chiqarildi. Moliyaviy
va moliyaviy bo'lmagan ma'lumotlarni taqqoslash va tadqiqot
natijalarini olish uchun
statistika keng qo'llanildi. Shu bilan birga, ilmiy tadqiqotlar olib borishda tahlil qilish usuli
orqali korporativ boshqaruv va tashkiliy xatti-harakatlar o'rtasidagi munosabatlar o'rganildi
Muhokamani umumlashtirishni hisoblash uchun sintez usuli ishlatilgan
Tahlil va natijalar
Аmalga oshirilgan tadqiqotlar va o‘rganishlar shuni ko‘rsatmoqdaki iqtisodiyotdagi
tarkibiy islohotlarni yanada chuqurlashtirish, korxonalarning investitsion faoliyatini yanada
jonlantirish, xorijiy investitsiyalarni, avvalo to’g’ridan-to’g’ri xorijiy investitsiyalarni keng jalb
etish va
ulardan samarali foydalanish, ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, texnik va
texnologik
qayta qurollantirish, yangi ish o’rinlarini shakllantirish va shu asosda milliy
iqtisodiyotimizni barqaror va jadal rivojlantirishni ta’minlash maqsadida respublika
byudjetidan katta miqdorda mablag’lar ajratilmoqda.
Korporativ boshqaruvni isloh qilish orqali to‘gʼridan-to‘gʼri xorijiy investitsiyalarni jalb
qilish
uchun qulay muhit yaratish, kompaniya samaradorligini oshirish, aktsiyadorlik
jamiyatlarida taʼminlovchi muassasalar faoliyatining ochiqligi va shaffofligini oshirish, ular-
ning
salohiyatli investorlarga, jumladan, chet ellik hamkorlarga jozibadorligini ko‘rsatib
berish, korporativ boshqaruvning zamonaviy uslublarni joriy etish,
korporativ boshqaruv,
strategik boshqarishda aktsiyadorlarning rolini mustahkamlash, kompaniyalar iqtisodiyoti-
ning barqaror o‘sishini taʼminlashlashga xizmat qilishi kerak.
Bugungi kunda mustaqil Markaziy Osiyo davlatlaridan biri bo‘lgan O‘zbekiston
korporativ boshqaruv tizimini isloh qilish va takomillashtirishga rahbarlik qildi va islohotlar
dasturini amalga oshirish natijasida mamlakat korporativ boshqaruv tizimiga sezilarli
o‘zgarishlar kiritildi. Shunga qaramay, korporativ boshqaruv sohasidagi so‘nggi o‘zgarishlar
va yaxshilanishlarga qaramasdan, korporativ boshqaruv amaliyoti korporativ boshqaruvning
global tamoyillariga muvofiq amalga oshirilganligini bilmaymiz.
Taʼkidlash lozimki, O‘zbekistonda korporativ boshqaruv islohotlari jadal surʼatlar bilan
amalga oshirilayotgan bo‘lsa ham, korporativ boshqaruv tizimida bir qator hal etilmagan
muammolar yuzaga keldi. Eng asosiy muammo - davlat asosiy aktsiyador bo‘lgan
aktsiyadorlik jamiyatlari.
Korporativ boshqaruvni
yanada rivojlantirish zarurati, uning yordamida ijobiy
natijalarga erishish mumkinligi bilan bog'liq:
kompaniyaning investitsiya jozibadorligini
oshirish;
moliyaviy resurslarni uzoq muddatli sarmoyalashga tayyor investorlarni jalb qilish;
faoliyat samaradorligini oshirish;
bank kreditlarini olish xarajatlarini kamaytirish;
korxonaning bozor qiymatini oshirish;
kapital bozorlariga kirishni
osonlashtirish;
kompaniyaning obro'si va obro'sini yaxshilash.
Bundan tashqari, tashkilot amaliyotida korporativ boshqaruvning asosiy tamoyillarini
joriy etish va faol ravishda qo'llash bevosita iqtisodiy samara berishi mumkin. Mavjud
korporativ boshqaruv tizimini takomillashtirish orqali mahalliy biznes tuzilmalari o'z
aktsiyalari narxiga qo'shimcha mukofot puli olishni kutishlari mumkin, ularning miqdori 20
dan 50% gacha o'zgarib turadi [14].
