105
Internet ayırıqsha kompyuterler ortasında baylanıs ornatıp ǵana qalmay,
balki kompyuterler klasın óz-ara baylanıstırıw imkaniyatın da beredi. Eger
qandayda bir aymaqlıq tarmaq internetke jalǵanǵan bolsa, ol jaǵdayda usı
tarmaqtıń hár bir isshi stanciyasi (kompyuteri) Internet xizmetlerinen paydalanıwı
múmkin. Sonıń
menen birge, Internet tarmaǵına óz betinshe jalǵanǵan
kompyuterler de bar bolıp, olardı xost kompyuterler (host – tiykarǵı
esaplaw
mashinası) deb ataydı. Tarmaqqa jalǵanǵan hár bir kompyuter óz
adressine iye
hám ol járdeminde dúnyanıń qálegen noqatındaǵı qálegen paydalanıwshı
menen
baylanısıwı múmkin.
Internet tarmaǵınıń dúzilisi. Internet óz - ózin quramalastırıwshı hám
basqarıwshı quramalı sistema bolıp, tiykarınan úsh quramlıq bólimnen ibarat:
texnikalıq;
baǵdarlamalıq;
informaciyalıq.
Internet tarmaǵınıń texnikalıq támiynatı hár qıylı túrdegi
kompyuterler,
baylanıs kanalları (telefon, jasalma joldas, shisha talalı hám basqa túrdegi tarmaq
kanalları) hám de tarmaqtıń texnikalıq quralları ibarat.
Internet tarmaǵınıń programmalıq támiyinleniwi (quramlıq bólimi) tarmaqqa
jalǵanǵan hár qıylı kompyuterler hám tarmaq quralların jalǵız standart tiykarında
(jalǵız tilde) islewdi támiynlewshi dásturler.
Internet tarmaǵınıń informaciya támiynatı: Internet tarmaǵında bar bolǵan
túrli elektron hújjetler, grafik súwret, audio jazıw, video kórinis, veb-sayt hám
basqa kórinistegi informaciyalar jiynaǵınan ibarat.
Internettiń eki tiykarǵı wazıypası bolıp, bunıń birinshisi informaciya adressi
bolsa, ekinshisi bolsa kommunikatsion qurallar.
