195
Tálim processinde kompyuter texnologiyalarınan paydalanıw tómendegi wazıypalarǵa
qaratılǵan:
1. Informaciya texnologiyalarınan paydalanıw tiykarında tálim-tárbiya procesiniń
nátiyjeliligin asırıw:- pánler aralıq baylanıstı tereńlestiriw:
2. Student shaxsın rawajlandırıw, informaciyalıq dáwir jámiyetinde iskerlikke tayarlaw:
-
kompyuterli grafika, multimediya texnologiyasınan paydalanıw arqalı estetikalıq, bezek
beriw qayta islew qábiletiniń qáliplesiwi.
Paydalanılǵan ádebiyatlar:
1. Сайидова М. Х. ―Tворческие основы развития творческих способностей будущих
учителей технологии
”
2.
Э. Ю. Мизюрова, К. А. Рокитянская, ―Cовременные
технологии в развитии
творческих способностей обучающихся‖. университета имени П.Ф. Лесгафта. – 2021.
MEKTEPLERDE TEXNOLOGIYA PANIN ÓTIWDIŃ ILIMIY TIYKARLARÍ
Q. Nazarbekov – NMPI,Texnologiyalıq tálim kafedrası úlken oqıtıwshı,
R. Matekeev – NMPI,Texnologiyalıq tálim kafedrası assistent oqıtıwshı
Ulıwma orta bilim beriwde ―Texnologiya‖ sabaqlıǵı insanlar turmısında zárúrli orın
tutatuǵın ámeliy miynet iskerligine tayarlawda zárúrli orın tutadı. Er jetip, qaysı kásipti
iyelemeń, kim bolmań, ―Texnologiya‖ páninen alǵan bilim hám kónlikpelerińiz
Sizge
turmısta, álbette, payda keltiredi. ―Texnologiya‖ sabaqlarında materialtanıw, ásbap-
úskeneler hám olardan paydalanıwǵa tiyisli bilimlerdi ózlestiresiz. Ónim islep shıǵarıw hám
úy-ruwzıger buyımların remontlawǵa tiyisli kónlikpe hám ilmiy tájriybelerge iye bolasız.
Texnologiya –bul sanaat, qurilis, transport, awıl xojalıǵı hám
basqa tarawlarda
ónimler alıw, olarǵa qayta islew beriw hám olardı qayta islew usılların tártipke salınǵan
sisteması; sol usıllardı islep shıǵıw, engiziw hám jetilistiriw menen shuǵıllanatuǵın pán.
Texnologiya pániniń maqseti tayın ónim jaratıw haqqındaǵı bilimlerdi berip bariw ham
kónlikpe qáliplestirip, jaratıwshańlıq uqıplilıǵın rawajlandırıwdan ibarat esaplanadı.
Texnologiya páni oqıwshılarda dóretiwshilikti, qábiletti, oylawdı rawajlandıradı.
Dóretiwshilik-bul jańa ideyaǵa tiykarlanǵan materiallıq hám ruwxıy baylıqlar jaratıw bolıp
tabıladı. Dóretiwshilik arqalı turmısımız rawajlanıp baradı, jumıslarımız jeńillesip kúnnen-
kunge jańadan-jańa ideyalar tiykarında jańa ónimler islep shıǵarılıp atır, pán-texnika tez pát
benen rawajlanıp atır. Qábilet-bul insannin arnawlı bir iskerligine bolǵan uqıbı bolıp
tabıladı. Insanlar qábileti hár túrli boladı. Hár
bir insannan miynette, dóretiwshilikte hám
oqıw iskerliginde hár bir taraw ózine tán qábilet talap etedi. Insanniń arnawlı bir iskerligine
bolǵan uqıb dárejesi onıń jeke ózgesheligin kórsetedi. Shaxstıń rawajlanıp barıwı,
qábiletlerinde kórinetuǵın tuwma qásiyetlerin uqıp dep ataydı. Hár bir shaxstıń qábilet hám
uqıbı rawajlanıw jemisi bolıp tabıladı.
Insannıń qábileti onıń tuwma qábileti tiykarında, ortalıqqa baylanıslı túrde, alıp
atırǵan tálim-tárbiyasına qaray, sonıń menen birge, insannıń óz ústinde
islewi menen
baylanıslı halda ósip kámal tawıp baradı. Oylaw-insan intellektual iskerliginiń joqarı
forması, álemdi biliw quralı bolıp tabıladı. Álemdegi zat hám hádiyselerdi ulıwma nızamlı
baylanısıwlardı oyımızda sáwlelendiriw bolıp tabıladı. Texnologiya páni oqıwshılardıń
uqıbınıń payda bolıwına da sebeb bólıwshı pán bolıp tabıladı. Sonıń menen birge shaxstıń
uqıbın rawajlandıradı. Bul dóretiwshilik, qábilet, uqıp, oylaw sıyaqlı jaratıwshańlıqqa tiyisli
páziyletlerdi texnologiya páni ámeliy miynet iskerliginde qáliplestiredi hám rawajlantıradı.
Texnologiya sabaqları oqıwshılardı ámeliy miynet iskerligine tayarlaydı. Ulıwma orta bilim
beriw mekteplerinde texnologiya páni tómendegishe tartipte klasslarda oqıtıladı.
196
1-4-klasslar ushın:
1. Qaǵaz hám karton menen islew.
2. Tábiyiy hám túrli materiallar menen islew.
3. Gezleme hám talshıqlı materiallar menen islew.
4. Kórkem quruw-soǵıw hám texnikalıq modellestiriw.
5-7 klasslar ushın :
1. Texnologiya hám dizayn baǵdarı.
2. Servis xızmet baǵdarı.
8-9 klasslar ushın :
1. Texnologiya hám dizayn baǵdarı.
2. Servis xızmet baǵdarı.
Ulıwma orta bilim beriw mekteplerinde texnologiya pánin ámeliy úyreniw
iskerliginde ózlestirgen temalardı ámelde qollay alıw hám iyelegen bilimlerin turmısta
ámelde qollanıw. Jaslarimizdin Watanımızdin gúlleniwi jolında hár tárepleme jetik insan
retinde qáliplesiwi, sanaattıń barlıq tarmaqlarında, ilimiy izertlew tájiriybe konsturoktorlaw
bazalarınıń jáne de rawajlanıwı, bazar munasábetlerinde básekege shıdamlı kadr bolıwǵa
xızmet etedi. Sonıń menen birge, óz kásibiniń sheber ustası boladı. Texnologiya páni ámeliy
pán bolıp tabıladı. Zamanagóy texnologiya pánin úyreniwde STEM, STREM,
STEAM
tálim texnologiyaları tiykarında oqıtılsa, xalıq aralıq tájiriybelerge tayanǵan halda qollanılsa
maqsetke muwapıq boladı hám nátiyjede pán natiyjeliligine erisiledi. STEM-tálim
texnologiyası proektlestiriw metodına tayanǵan halda, onıń tiykarında oqıwshıǵa bilim hám
dóretiwshilik izertlew beredi. Kórinib turıptı, bul tálim texnologiyası texnologiya páni ushın
áhmiyetke iye. STREM-tálim texnologiyası robototexnika jumısların da óz ishine aladı hám
texnologiya páni ushın jańalıq esaplanıp 2022-2023 oqıw jılınan baslap, jańa oqıw
sabaqlıqlarına robototexnika haqqındaǵı bilimler kirgizildi hám sol oqıw jılınan 5-klass
oqıwshıları ushın jańa sabaqlıqtan paydalanıp robototexnika haqqındaǵı bilimler oqıtıla
baslandı. STEAM-bul tálim texnologiyasına kórkem óner, uqıp sıyaqlı túsiniklerdi óz ishine
alǵan hám oqıwshılar alǵan teoriyalıq bilimlerinen paydalanıp óz ónerin sheber orınlawǵa
shaqırıwshı kónlikpe, ilmiy tájriybe bolıp tabıladı. Texnologiya páninde oqıwshılardıń
qanshelli óz bilimine tayanǵan halda tema boyınsha orınlaǵan texnologiyalıq processleri
hám jaratqan óniminiń sapasına qaray oqıwshınıń bahası beriliwi kerek. Texnologiya páni
ámeliy pán bolǵanı ushun oqıwshı alǵan bahanıń kóbirek bólegin ónimdi tayın jaǵdayǵa
keltirgenshe bolǵan texnologiyalıq processge qoyılǵan baha bolıwı kerek.
Texnologiya páninde bahalaw sisteması arqalı oqıwshıda qaysı dárejede
dóretiwshilik, qábilet, oylaw rawajlanǵanlıǵın kóriw múmkin. Texnologiya páni óz atınan
da ámeliy, tayın buyım jaǵdayına
keltiriw, jańa modellerdi joybarın jaratıw wazıypaların
anıq atqaratuǵın pán bolıp tabıladı. Zamanagóy bilimler tiykarında oqıwshını zamanagóy
kásiplik sheberligin hám dóretiwshiligin rawajlandıratuǵın pán bolıp tabıladı. Texnologiya
páni oqıtılıwında sabaq shınıǵıwları dástúriy hám aralas sırtqı kórinislerde juplıqta 2 saattan
90 minut dawam etiliwi kerek. Házirgi kúnde tálim processlerinde interaktiv usıllardan
paydalanıp, tálimniń natiyjeliligin kóteriwge bolǵan qızıǵıwshılıq, itibar kúnnen kúnge
kúsheyip baratır. 2020 -2021 oqıw jılınan mektep sabaqlıqlarınıń jańa áwladları zamanagóy
bilimlerge tiykarlanǵan halda, dástúriy usılda sabaq ótiw texnologiyaları hám onlayn
(online) usılda sabaq ótiw texnologiyaları kirgizildi. Sabaq ótiwdiń eń áhimiyetli tárepi
sabaqtıń tuwrı shólkemlestiriliwi hám sabaq procesine qoyılatuǵın barlıq talaplar: qatnas, úy
wazıypasın tekseriw, jańa tema menen tanısıw, jańa temanı bekkemlew, óz betinshe islew,
ámeliy jumıs orınlaw, bahalaw, úy wazıypasın beriw usıllarınıń tuwrı orınlanıwı shárt.
