Toshkent axborot texnologiyalari universiteti ganiev salim karimovich karimov madjit malikovich tashev komil axmatovich axborot xavfsizligi

Download 2,72 Mb. Pdf ko'rish
bet	115/191
Sana	13.01.2024
Hajmi	2,72 Mb.
	#136339

1 ... 111 112 113 114 115 116 117 118 ... 191

Bog'liq
61b762c5e6d666.07483815

Nazorat savollari:
1.
Operasion tizimni himoyalash qismtizimining asosiy funksiyalarini
ahamiyati nimada?
2.
Operasion tizimda identifikasiya, autentifikatsiya, avtorizasiya va
foydalanishlarni cheklash funksiyalarini tushuntirib bering.
3.
Operasion tizimda audit va xavfsizlik siyosatini boshqarish
funksiyalarini yoritib bering.
4.
Operasion tizimda kriptografik funksiyalar va tarmoq funksiyalarining
ahamiyatini tavsiflab bering.

9.3. Axborotni himoyalashda dasturiy ilovalarning qo‘llanilishi

Niyati buzuqning kompyuterdan ruxsatsiz foydalanishi nafaqat ishlanadigan
elektron xujjatlarning o‘qilishi va/yoki modifikasiyalanishi, balki niyati buzuq
tomonidan boshqariluvchi dasturiy zakladkani kiritilishi imkoniyati bilan xavfli.
Ushbu dasturiy zakladka quyidagi harakatlarni amalga oshirishga imkon beradi:
-
keyinchalik kompyuterda saqlanadigan yoki tahrirlanadigan elektron
xujjatlarni o‘qish va/yoki modifikasiyalash;
-
elektron xujjatlarni himoyalashda ishlatiluvchi turli muhim axborotni
tutib olish;
-
istilo
qilingan
kompyuterdan
lokal
tarmoqning
boshqa
kompyuterlarini istilo qilishda asos (plasdarm) sifatida foydalanish;
-
kompyuterda saqlanadigan axborotni yo‘q qilish yoki zarar keltiruvchi
dasturiy ta’minotni ishga tushirish yo‘li bilan kompyuterni ishdan chiqarish.
Kompyuterni
ruxsatsiz
foydalanishdan
himoyalash
axborotni
himoyalashning asosiy muammolaridan biri hisoblanadi. Shu sababli, aksariyat
operasion tizimlarga va ommabop dasturiy paketlarga ruxsatsiz foydalanishdan
himoyalashning turli qismtizimlari o‘rnatilgan. Masalan, Windows oilasidagi
operasion tizimga kirishda foydalanuvchilarni autentifikatsiyalashni bajarish.
Ammo, ruxsatsiz foydalanishdan jiddiy himoyalanish uchun o‘rnatiladigan
vositalarning etishmasligi shubha tug‘dirmaydi. Shu sababli, himoyalashning

245
standart vositalariga qo‘shimcha tarzda foydalanishni cheklashning maxsus
vositalaridan foydalanish zarur. Bunday maxsus vositalarni shartli ravishda
quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:
-
axborotni kriptografik himoyalashning dasturiy vositalari;
-
tarmoqni himoyalashning dasturiy vositalari;
-
VPNtarmoqni qurishning dasturiy vositalari;
-
himoyalanganlikni taxlillovchi dasturiy vositalar;
-
antiviruslar.

Download 2,72 Mb.

1 ... 111 112 113 114 115 116 117 118 ... 191

Download 2,72 Mb.

Pdf ko'rish