Axborot tizimlari ishida va unig texnologik jarayonida anik fark kilib turuvchi bir kancha boskichlarni ajratib kursatish mumkin:
1. Ma’lumotlarning paydo bulishi -ya’ni xujalik operasiyalari natijalarini . boshqaruv obyektlari va subyektlari xususiyatlarini, ishlab chiqarish jarayonlari parametrlarini, normativ va yuridik aktlar mazmunini qayd etuvchi boshlangich ma’lumotlarning yuzaga kelishi.
2. Ma’lumotlarning to‘planishi va tizimlashtirilishi - ya’ni kerakli ma’lumotlarni tezlik bilan topish va tanlash, ma’lumotlarni metodik jixatdan yangilash, ularning buzib ko‘rsatilishidan, yuqolishidan saqlash, darajasida ma’lumotlarni joylashtirish.
3. Ma’lumotlarni qayta ishlash-bu ilgarigi to‘plangan ma’lumotlar asosida yanada to’ldiruvchi, taxliliy, tavsiyalovchi, prognozli ma’lumotlarning yangi ko’rinishlari shakllanuvchi jarayondir.
4. Ma’lumotlarni aks ettirish-ma’lumotlarni inson kabul kilishi uchun foydali shaklda takdim etish. Eng avvalo-bu bosqichga chiqarish, ya’ni xujjatlarni kishi kabul qilishi uchun qulay xolatda tayyorlash.
Avtomatlashtirilgan axborotlar tizimining texnik vositalar tasnifi quyidagilar:
Axborotlarni kiritish kurilmalari: klaviatura, manipulyator, joystik, nurli pero-mexanik “sichqon”, optik “sichqon”, skaner, grafik planshet, sensorli ekran, nutqni kiritish vositasi.
|
Axborotlarni chikarish kurilmalari: displey va displey adapterlari, elektron-nurli trubka, vektorli displey. Axborotlarni bosib chikarish kurilmasi: zarbli printer, literli printer, matrisa-nuktali printer, purkovchi printer, termografik printer, lazerli printer, grafatuzuvchilar.
|
Oxirgi yillarda EXMlarni ishlab chikarilishi tarakkiyoti natijasida shaxsiy kompyuterlar yaratildi. Bu shaxsiy kopyuterlar yordamida aloxida foydalanuvchilar ishlarini bajarish imkoniyati yaratildi.
Shaxsiy kompyuter foydalanuvchisi sifatida ilmiy xodim, konstruktor, texnolog, ukituvchi, medesina xodimi va boshkalar bulishi mumkin. Bunga asosan foydalanuvchilar uzlariga tegishli va zarur bulgan axborotlarni kayta ishlashi xamda bu kompyuter xotirasidagi axborotlar tuplamidan foydalanishlari mumkin.
Masalan: Ilmiy tekshiruv ishlari, konstruktorlik va texnologig yaratuvchilik, adminstrativ boshkarish, rejalashtirish, moliyaviy xisob kitob va xisobotlarni tayyorlash kabi vazifalarni kompyuter yordamida zamonaviy axborotlar texnologiyasiga asosan bajarish imkoniyatiga ega bulindi.
Shaxsiy kompyuterlar foydalanuvchilarga axborot kiritish turli kurilmalarining keng turi tavsiya etiladi. Shunday bulsada, kupincha ShKlar yagona kiritish kurilmasi-klaviatura bilan ishlab chikariladi. Keng kulamda kullanishi jixatdan klaviaturadan sung uni funksional jixatdan tuldiruvchi turli xil manipulyatorlar va asosan “sichkon” xilidagi manipulyatorlar kullaniladi.
(ShK)-bu kullanilishining xamma boplik va universallik talablarini kondiruvchi stolli yoki kuchma EXMdir.
|
ShKning afzallik tomonlari:narxining arzonligi;-atrof muxit sharoitlariga maxsus talablarsiz foydalanishning avtonomligi; boshkarish, fan, ta’lim, maishiy turmush, soxasida uning xilma-xil kullanishlariga moslashuvchanligini ta’minlovchi arxitekturasining tez uzgaruvchanligi; ishning yukori darajada ishonchliligi.
ShK asosiy bloklarining tarkibi va vazifasini kurib chikamiz.
|
