Dorilarni pediatriya amaliyotida dozalash
Bolalarga dorilarni yaratishda texnologik, biofarmatsevtik masalalar bilan bir qatorda ularning mo‘‘tadil dozasini tanlash masalasi echilishi lozim.
SHu masalaning eng mo‘‘tadil echilish yo‘li-DM aniq dozasi bir xil yoshli va bir vaznga ega bo‘lgan bolalar uchun ularning organizmining individual xossalari, hisobga olinish zarur. (V sluchae ploxoy perenosimosti dozu snijayu , pri nedostatochnoy effektivnosti- povqshayut).
Bolalarga mo‘ljallangan dorilarni dozalashda albatda ularni organizmining o‘ziga xos taraflari hisobga olinadi. Pediatriya amaliyotida DM dozini aniqlashda ularni 1 kg vaznga yoki 1m2 tana yuzasiga yoki bir yil yoshiga hiob qilnadi.
Bolalarga mo‘ljallangan dorilari albatda dori moddalarning dozalari bilan ham farqlanadi. Xozirgi vaqtda bolalarga mo‘ljallangan dorilarni dozasini hisoblash uchun bir necha usullar taklif etilgan. Dozalarni 2-ta asosiy yo‘nalish bo‘yicha hisoblash mumkin:
Emperik yuli -ya’ni kerak bo‘lgan doza bolaning har bir yoshiga tajriba asosida klinik sinovlarda aniqlanadi.
Kattalarga mo‘ljallangan dozani asos qilib, turli koeffitsientlar va formulalar yordamida, bolalarga kerak bo‘lgan dozani hisoblash. Amaliyotda ko‘prok 2-nchi usul qo‘llaniladi.
Kattalarga mo‘ljallangan dozasi asosida turli koeffitsientlar yordamida hisoblash.
1. Misol: Koeffitsient (dozis-faktor) yordamida hisoblash:
Bolaning yoshga qarab kuyidagi dozis-faktor ( koeffitsientlar) taklif etilgan:
1 yoshgacha - 1,8
1 - 6 yoshgacha - 1,6
6 - 10 yoshgacha - 1,4
10 - 14 yoshgacha - 1,2
Misol: Paratsetamolning dozasini 1 yoshli va vazni 10 kg li bolaga hisoblash uchun kattalarga mo‘ljallangan paratsetamolni dozasini asos qilib olish kerak.
Bu doza 0,5 g tashkil etadi. Uni odamning o‘rtacha vazniga ( 70 kg) bo‘lib preparatning 1 kg vaznga to‘g‘ri keladigan miqdorini topamiz:
0,5 : 70 = 0,0071
So‘ng topilgan sanani tegishli koeffitsientga ( 1,8) ko‘paytirib bolaning 1 kg vazniga beriladigan preparatning dozasini hisoblab chiqamizamiz :
0,0071 x 1,8 = 0,01278 g
Bolaning vazni 10 kg bo‘lishini hisobga olib parsetamolning kerakli dozasini topamiz: 0,01278 x 10 = 0,1278 g.
2. X DF ham dori moddalarni dozasini bolalar uchun hisoblash jadvali keltirilgan (jadval)
GF X bo‘yicha
|
Bolani yoshi
|
Bolaga mo‘ljallangan doza (katta odamlarga mo‘l-jallangan dozasini qismi)
|
1
|
1 yilgacha
|
1/24 - 1/12
|
|
1 yil
|
1/12
|
|
2 yil
|
1/8
|
|
4 yil
|
1/6
|
|
6 yil
|
1/4
|
|
7 yil
|
1/3
|
|
14 yil
|
1/2
|
|
15-16 yil
|
3/4
|
3. V.Harnack tomonidan taklif etilgan usul
|
Bolani yoshi, yil
|
Bolaga mo‘ljallangan doza (katta odamlarga mo‘l-jallangan dozasini qismi)
|
1
|
1/12
|
1/10
|
2
|
1/4
|
1/6
|
3
|
½
|
1/5
|
4
|
1
|
1/4
|
5
|
3
|
1/3
|
6
|
7,5
|
1/2
|
7
|
12
|
2/3
|
Bunda katta odamning tanasining yuzasi1,73 m2 deb olinsa, YATCH tana yuzasi 0,2m2, 6 oylik bolaning -0,35 m2 ,1 yoshi- 0,43 m2, 3 yoshli-0,6 m2 , 6 yoshli 0,8m2 9 yoshli-1,1m2 . SHu sonlarga asoslanib qiyosiy nisbatni hisoblay olgan xolda yuqorida keltirilgan sonlar hisoblab chiqarilagan.
|
