|
Toshkent kimyo texnologiya instituti
|
| bet | 2/7 | | Sana | 29.05.2024 | | Hajmi | 361,89 Kb. | | #256731 |
Bog'liq xim texADABIYOTLAR SHARHI
Dizel yonilgʻisi - neftdan olinadigan suyuq yonilgʻi; qisilishdan alangalanadigan ichki yonuv dvigateli (dizelʼ)da ishlatiladi. Uch guruhga boʻlinadi: 1) tezyurar transport dvigatellari va statsionar dvigatellar (aylanish soni minutiga 1000 va undan ortiq) uchun moʻljallangan qovushoqligi past distillyat yonilgʻi; 2) koʻp kuch tushadigan statsionar dvigatellar va kema dvigatellari (aylanish soni minutiga 600 dan 1000 gacha) uchun moʻljallangan qovushoqligi oʻrtacha distillyat yonilgʻi (solyar moyi); 3) sekin aylanadigan dvigatellar — statsionar va kema dvigatellari (aylanish soni minutiga 600 gacha) uchun moʻljallangan qovushoqligi yuqori, ogʻir fraksiyali yonilgʻi. D. yo.ning eng muhim xossalaridan biri oʻz-oʻzidan alangalanish temperaturasidir; uning qanday yonishi temperaturaga bogʻliq. Yonilgʻi sifati undagi setan soni (oʻz-oʻzidan qanchalik tez alangalanishi)ga bogʻliq. Uning oʻzoʻzidan alangalanishini osonlashtirish va toʻla yonishiga erishish uchun tegishli kimyoviy tarkibga ega boʻlgan xom ashyo tanlab olinadi. D. yo. sifati xom ashyoning yaxshi tozalanishiga ham bogʻliq boʻladi. Turli iqlim sharoitlari uchun qotish temperaturasi, fraksiya tarkibi va b. koʻrsatkichlari bilan farq qiladigan (oʻta sovuq joylarga moʻljallangan, qishki va yozgi) yonilgʻi xillari bor. Dizel yonig’ilgisi ota qovushqoqligi bn ajralib turadi buni biz engenjrlar Maksumova Oytura opa bilan birga organib chiqqanmiz . Quvondiqov Akobirning sinab korishicha undagi sitan soni nafaqat turli xil sharoitga balkim temperaturaga ham ta’siri borligini o’z isbotini aytdi. Dengiz va daryo kemalari, teplovozlar, harbiy va qishloq xoʻjaligi texnikasi, yuk mashinalari - deyarli barcha ogʻir transport vositalari dizel dvigatellarida ishlaydi. Soʻnggi oʻn yilliklarda rivojlangan Yevropa mamlakatlarida dizel yoqilgʻisi bilan ishlaydigan yengil avtomobil mashhur boʻldi. Yoqilg'i sarfi dizel dvigatelida 40% kamroq, tortish kuchi, quvvat, o'tkazuvchanlik va chiqindi gaz xavfsizligi benzinli dvigatelga qaraganda yuqori. Dizel yoqilg'isi ishlash va narx jihatidan tejamkor yoqilg'i hisoblanadi. U statsionar va mobil elektr stantsiyalarining dizel generatorlarida, avtonom isitish tizimlarining qozonlarida qo'llaniladi.
Ommabop ravishda dizel yoqilgʻisi sifatida tanilgan quyosh yogʻi yuqori yopishqoqlikka va 400°C gacha qaynash nuqtasiga ega boʻlgan qoldiq dizel yoqilgʻisi hisoblanadi. Ushbu turdagi yoqilg'i suv va temir yo'l transportida, traktorlarda past tezlikda ishlaydigan dvigatellar uchun ishlatiladi. Bundan tashqari, solaryum teri sanoatida terini singdiradi. Quyosh yog'i kiritilganmetallni kesish uchun kesish suyuqligi va issiqlik bilan ishlov berish uchun söndürme suyuqligi tarkibida. Setan soni (dizel yoqilg'isining asosiy parametri) yoqilg'ining yonuvchanligini tavsiflaydi. U ishchi aralashmaning yonish kechikish davrini, ya'ni silindrga yonilg'i quyish va uning yonish boshlanishi o'rtasida o'tgan vaqtni belgilaydi. Bu vaqt qancha qisqa bo'lsa, setan soni shunchalik yuqori bo'ladi va dvigatelni isitish vaqti qisqaradi. To'g'ri, bu chiqindi tutunni oshiradi, bu setan soni 55 dan yuqori bo'lganda muhim bo'ladi.Yoqilg'ini quyish va quyish jarayonlari uchun uning yopishqoqligi muhim ahamiyatga ega bo'lib, unga moylash xususiyatlari ham bog'liq.Dizel yoqilg'isining zichligi uning samaradorligi va tejamkorligini belgilaydi, chunki zichlik qanchalik yuqori bo'lsa, yonish jarayonida shunchalik ko'p energiya hosil bo'ladi.Muhim xususiyat - bu dizel yoqilg'isi tarkibidagi oltingugurt miqdori. Bular yonilg'i tizimining korroziyaga chidamliligini kamaytiradigan oltingugurt birikmalari.Dizel yoqilg'isining sifati cheklovli filtrlash harorati bilan ham ko'rsatiladi, ya'ni dizel yoqilg'isi shunchalik qalinlashadiki, u endi umuman o'tmaydi yoki ma'lum o'lchamdagi filtrdan juda sekin o'tadi. 2015 yilgacha dizel yoqilg'isiRossiya standartlari turlari bo'yicha bo'lingan. 2015 yil yanvar oyida kuchga kirgan davlat standartida bo'linish Evropa standartiga muvofiq ekologik sinflarga bo'linish bilan mos keladi va yoqilg'i tarkibidagi oltingugurt miqdoriga qarab amalga oshiriladi. Oltingugurt miqdori 350, 50 va 10 mg/kg dan oshmaydigan yangi davlat standartiga muvofiq eskirgan va K3, K4 va K5 ekologik klasslari bo'yicha I, II va III turlarga mos keladi.Tarkibida oltingugurt miqdori yuqori boʻlgan yoqilgʻidan foydalanish tavsiya etilmaydi, chunki bu atmosferaga zararli chiqindilarni koʻpaytiradi, yonilgʻi tizimi elementlarining korroziyasini va eskirishini tezlashtiradi va shunga mos ravishda filtr va moyni tez-tez almashtirish narxini oshiradi. Qoida tariqasida, ba'zi xususiyatlarning yaxshilanishi boshqalarning yomonlashishiga olib keladi. Oltingugurt miqdorini kamaytirish dizel yoqilg'isining moylash xususiyatlarining pasayishi hisoblanadi. Shuning uchun asosiy funktsiyalardan birini saqlab qolish uchun yoqilg'iga turli qo'shimchalar qo'shiladi. Dizel yoqilg'isining navlari yoqilg'idan pastroqda foydalanish mumkin bo'lmagan haroratda farqlanadi. Mezon sifatida cheklovchi filtrlash harorati ishlatiladi. Bundan tashqari, yozgi va mavsumdan tashqari dizel yoqilg'isi navlari bo'yicha bu ko'rsatkich -20 ° S dan past bo'lmagan holda ajratiladi.A darajasi kamida 5°C noldan yuqori harorat bilan tavsiflanadi. Har bir keyingi B, C, D, E va F darajalari uchun indikator 5°C ga kamayadi.Misol, EURO dizel yoqilg'isi, C navi, II va III turdagi yoki K4 va K5 ekologik sinflarining yangi versiyasidafiltrlash harorati noldan besh darajagacha va oltingugurt miqdori har bir kilogramm yoqilg'i uchun 50 va 10 milligrammdan oshmaydi. Qishki yoki sovuq iqlim uchun dizel yoqilg'isi sinflariga bo'linish nafaqat filtrlash haroratiga asoslanadi, ikkinchi xususiyat - bulutli nuqta. Qishki va arktik dizel yoqilgʻisi past haroratlarda kerosinni kristallashtira boshlaydi, bu esa unumdorlikni pasaytiradi. Fizikaviy va kimyoviy xossalari, ishlash ko'rsatkichlari va foydalanish shartlariga ko'ra dizel yoqilg'isi to'rtga bo'linadi.alifboning bosh harflari bilan belgilangan turi:- Yoz (L), u yoqilgʻining A, B, C, D navlarini oʻz ichiga oladi, maksimal filtrlash harorati +5 dan -10 ° C gacha. Bu dizel yoqilg'isi 0°C dan past haroratlarda ishlatilishi mumkin.- Mavsumdan tashqari (E), haroratlari mos ravishda -15 va -20 ° C gacha bo'lgan E va F navlari, havo harorati +5 dan -5 ° C gacha bo'lgan kuzda ishlatiladi.- Qish (Vt), 0 dan 3 gacha sinflarga va filtrlash harorati -20 dan -38 ° C gacha bo'lgan va kamida minus 20 ° C havo haroratida qo'llaniladi.- Maksimal filtrlash harorati minus 44°C va atrof-muhit harorati minus 50°C gacha boʻlgan Arktika (A) 4-sinf yoqilgʻisi (hujjatlarda salbiy qiymat koʻpincha “minus” soʻzi bilan birga keladi. va noaniqliklarni oldini olish uchun belgi emas). Dizel yoqilg'isining navlari foydalanish shartlariga va ekologik sinfga qarab nomini (DT), navini yoki sinfini o'z ichiga oladi. Ya'ni, sinfda faqat ikkita parametr ko'rsatilgan: oltingugurt miqdori va maksimal filtrlash harorati.
Bugun siz yangi va eskirgan belgilarni topishingiz mumkin, masalan, DT qishki EURO 5 toifali F, bu oltingugurt miqdori 50 mg / kg dan oshmaydigan va filtrlash chegarasi harorati yuqori bo'lgan qishki dizel yoqilg'isini anglatadi. minus 20 ° C gacha, keyin Rossiya qishi sharoitida ekologik tozalik uchun yuqori talablar bilan eng ko'p ishlatiladigan yoqilg'i mavjud.Siz hali ham L-0, 2-62, ya'ni oltingugurt miqdori ko'rsatilgan yuqori sifatli yozgi yoqilg'iga duch kelasiz.(200 mg/kg) va porlash nuqtasi 62°C. Yong'in nuqtasi asosiy ko'rsatkich emas, lekin boshqa narsalar teng bo'lsa, yuqori haroratli yoqilg'i yong'in xavfsizligi uchun eng yaxshisi hisoblanadi. Dizel dvigatelli shaxsiy avtomobili bor oddiy iste'molchi uchun dizel yoqilg'isini saqlash masalasi bunga loyiq emas.Ammo yoqilgʻi ommaviy ravishda sotib olinadigan va uzoq vaqt saqlanadigan tarmoqlar uchun saqlash muammosi juda dolzarb Dizel yoqilgʻisini yil davomida 20°C haroratda va 300C dan yuqori haroratda olti oydan bir yilgacha yopilgan idishlarda saqlash mumkin. to'g'ridan-to'g'ri quyosh nuri.Saqlash vaqtida yoqilg'i mis, guruch yoki rux bilan aloqa qilmasligi kerak, shunda yoqilg'i ushbu metallar bilan kimyoviy reaksiyalar mahsulotlari bilan tiqilib qolmasligi kerak. Bundan tashqari, u namlik va changdan himoyalangan bo'lishi kerak va saqlash vaqtida yomonlashishi mumkin bo'lgan qo'shimchalarni o'z ichiga olmaydi. Misol uchun, yuqori ekologik ko'rsatkichga ega dizel yoqilg'isi juda tez buziladigan moylash qo'shimchalari bilan to'ldirilgan.Ushbu yoqilg'ining samaradorligi yuqori, uning ko'lami barqaror o'sib bormoqda. Dizel yoqilg'isining yangi markalari va uni ishlab chiqarishning yangi manbalari mavjud. Endi yangi ishlanmalar mavjud va dizel yoqilg'isi nafaqat neftdan ishlab chiqariladi. Balki kelajak o'simlik moylaridan olinadigan dizel yoqilg'isiga tegishlidir. Neft dizelining zichligi taxminan 0,85 kg/l (7,09 lbs/gallon (us)), bu zichligi 0,72 kg/l (6,01 lbs/gallon (us)) bo'lgan benzindan 18 foizga ko'p. . Kuyganida, dizel odatda 38,6 MJ/l (har bir AQSh galloniga 138 700 BTU) chiqaradi, benzin esa 34,9 MJ/l (AQSh galloniga 125 000 BTU) chiqaradi, bu 10 foiz kamroq.[4] energiya zichligi bo'yicha, lekin 45,41 MJ/kg va 48,47 MJ/kg, o'ziga xos energiya bo'yicha 6,7 foiz ko'proq. Dizel yoqilg'isidan benzinni tozalash osonroq. Dizel yoqilg'isining narxi an'anaviy ravishda sovuq oylarda ko'tariladi, chunki isitish moyiga talab oshadi, bu xuddi shunday tozalanadi. Ifloslantiruvchi moddalar darajasi yuqori bo'lganligi sababli, dizel qo'shimcha filtrlashdan o'tishi kerak, bu esa ba'zida qimmatroq bo'ladi. Qo'shma Shtatlarning ko'p joylarida, Buyuk Britaniya va Avstraliyada dizel yoqilg'isi benzinga qaraganda qimmatroq bo'lishi mumkin. Dizel yoqilg'isining yuqori narxlariga Meksika ko'rfazidagi ba'zi neftni qayta ishlash zavodlarining yopilishi, ommaviy qayta ishlash quvvatining benzin ishlab chiqarishga yo'naltirilishi va yaqinda infratuzilmaviy asoratlarni keltirib chiqaradigan juda past oltingugurtli dizelga (ULSD) o'tish kiradi. Benzinli efir va suyultirilgan gazli dvigatellardan farqli o'laroq, dizel dvigatellari yuqori kuchlanishli shamlardan (shamlardan) foydalanmaydi. Dizel bilan ishlaydigan dvigatel silindr ichidagi havoni yuqori bosim va haroratgacha siqadi (15: 1 dan 21: 1 gacha bo'lgan siqilish nisbati keng tarqalgan); dizel odatda siqish zarbasi oxiriga yaqin silindrga to'g'ridan -to'g'ri quyiladi. Tsilindr ichidagi yuqori haroratlar dizel yoqilg'isini aralashmadagi kislorod bilan reaksiyaga kirgizadi (kuyish yoki oksidlanish), issiqlik/bosim farqini mexanik ishga aylantirish uchun yonayotgan aralashmani isitadi va kengaytiradi; ya'ni pistonni siljitish. (Dvigatelni ishga tushirish tsilindrlarini minimal ish haroratiga qadar ishga tushirish uchun ishlatiladi.) Yuqori siqilish koeffitsientlari va gazsiz ishlash, odatda, dizel dvigatellarining ko'p uchqunli dvigatellarga qaraganda samaraliroq bo'lishiga olib keladi.
|
| |
