|
Toshkentmoliya instituti
|
| bet | 3/18 | | Sana | 08.01.2024 | | Hajmi | 406,12 Kb. | | #132235 |
Bog'liq amaliyot daftariTijorat banki - korxonalar, tashkilotlar, fuqarolarga universal bank xizmatlari (hisob-kitob, toʻlov operatsiyalari, qoʻyilmalarni jalb etish, omonatlarni saqlash, ssudalar berish, shuningdek, qimmatli qogʻozlar bozoridagi operatsiyalar) koʻrsatadigan yirik kredit muassasasi. Tijorat banki bank harakatlarini amalga oshirish uchun pul mablaglarini, asosan, qoʻyilmalar (omonatlar), banklararo kreditlar, oʻz aksiya va obligatsiyalarini chiqarish hisobiga shakllantiradi. Oʻzbekistonda dastlabki tijorat banklari Rossiya Oʻrta Osiyoni bosib olganidan keyin, 19-asr oxirlarida rus kapitali ishtirokida paydo boʻlgan va 1917-yildagi Oktyabr toʻntarishiga qadar faoliyat koʻrsatgan. 20-asrning 90-yillari boshidan, mustaqillikdan keyin respublikada Tijorat bankilari qayta paydo boʻldi.
Oʻzbekistonda Markaziy bank Tijorat banki faoliyati uchun litsenziya beradi va uning ishini nazorat qiladi. Tijorat banklari mulkchilikning turli shakllari asosida - davlat ishtirokidagi, davlat aksiyadorlik, ochiq va yopiq aksiyadorlik jamiyatlari tarzida tashkil etilgan. Respublika hududida 33 ta Tijorat banki, faoliyat koʻrsatadi (2003). Ulardan 2 tasi davlat banki, 3 tasi davlat aksiyadorlik Tijorat banki 12 tasi xususiy bank, 4 tasi chet el kapitali ishtirokidagi banklar va 1 tasi shoʻʼba bankdir. Mazkur banklarning respublika hududida faoliyat koʻrsatayotgan 800 dan ortiq, filiallari va 690 dan ortiq minibanklari bor. Respublikada 7 chet el Tijorat bankilari, 4 xalqaro moliya tashkilotlarining vakolatxonalari faoliyat koʻrsatadi. Tijorat banki faoliyati Oʻzbekiston Respublikasining "Banklar va bank faoliyati toʻgʻrisida" (1996, 25 apr.) qonuniga muvofiq tartibga solinadi.Tijorat banklari faoliyatining qimmatli qog’ozlar bozoridagi ahamiyatini ortiqcha baholab bo’lmaydi. Iqtisodiy o’sishni rag’batlantirish, investitsiyalarni qo’llabquvvatlash va resurslarni samarali taqsimlashda mustahkam ishlaydigan moliya sektori muhim rol o’ynaydi. Tijorat banklari moliya tizimining muhim vositachilari sifatida jamg’armalar va qarz oluvchilar o’rtasida mablag’lar aylanishini osonlashtiradi va shu orqali iqtisodiyotda kapitalning optimal taqsimlanishiga hissa qo’shadi. Bundan tashqari, tijorat banklari fond bozorida ishtirok etish orqali brokerlik, investitsiya maslahati va aktivlarni boshqarish xizmatlari kabi bir qator moliyaviy xizmatlarni taklif qilishlari mumkin, bu esa individual va institutsional investorlarga foyda keltiradi. O’zbekiston sharoitida tijorat banklarining fond bozoridagi faoliyati alohida ahamiyatga ega, chunki mamlakatda bozor islohotlari va liberallashuv jarayonlari amalga oshirilmoqda. O’zbekiston hukumati iqtisodiyotni liberallashtirish, xorijiy sarmoyalarni jalb etish va moliya sektorini rivojlantirish borasida islohotlarni amalga oshirmoqda. Natijada O’zbekiston fond bozori yillar davomida rivojlanib bordi, uning rivojlanishida tijorat banklari asosiy rol o’ynadi. Iqtisodiyotning muhim bo’g’ini sifatida moliya sektori jadal sur’atlar bilan o’sib bormoqda, tijorat banklari fond bozorini rivojlantirishda hal qiluvchi rol o’ynamoqda.
"Aloqabank" — Oʻzbekistondagi aksiyadorlik tijorat banki. 1994-yil 12-oktabrda roʻyxatdan oʻtgan. Toshkent shahrida joylashgan. Qoraqalpogʻiston (Nukus shahri), Xorazm (Urganch shahri) filiallari bor. Respublikada asosan aloqa tarmogʻini qayta qurish va rivojlantirishga oid davlat dasturlarida ishtirok etadi, fan-texnika yutuqlarini rivojlantirishga koʻmaklashadi, davlat byudjetining kassa ijrosiga doir hisob-kitoblarni moliyalashtiradi, mijozlarga turli bank xizmatlar koʻrsatadi. Aksiyadorlik kapitali summasi (mln. soʻm, 1997-yil 1-yanvar) 42,3, zaxira kapitali 10,5, berilgan kreditlar 136,9, koʻrilgan yillik foyda 67,8; jami aktivlari 724,1.
|
| |
