Parametrlar
|
O’lchov
Birligi
|
Qiymati
|
1
|
Yuk ko’tarish qobiliyati
|
Kg
|
530
|
2
|
Shatakka olingan tirkamaning massasi
|
Kg
|
|
3
|
Shaylangan avtomobilning massasi
shu jumladan: oldingi o’qdagi
orqa o’qdagi
|
Kg
Kg
Kg
|
1560
850
710
|
4
|
Avtomobilning to’la massasi
shu jumladan: oldingi o’qdagi
orqa o’qdagi
|
Kg
Kg
Kg
|
2030
950
1080
|
5
|
Gabarit o’lchamlari:
balandligi;
eni;
uzunligi
|
mm
mm
mm
|
1455
1840
4885
|
6
|
Oldi g’ildiraklar koleyasi
orqa g’ildiraklar koleyasi
|
Mm
mm
|
1600
1605
|
7
|
Maksimal tezligi
|
km / soat
|
210
|
8
|
100 km masofaga yonilg’i nazorat sarfi
|
L
|
8
|
Dvigatel
|
9
|
Silindr diametri
|
mm
|
80,5
|
10
|
Porshen yo’li
|
mm
|
97,6
|
11
|
Ish xajmi
|
см3
|
1987
|
12
|
Siqish darajasi
|
-
|
13
|
13
14
|
Dvigatelning maksimal quvvati – Nemax
Dvigatel tirsakli valining maksimal quvvatdagi burchak tezligi – Wn
|
KVt,(o.k)
1/s
|
110,(150)
628
|
15
16
|
Dvigatelning maksimal burovchi momenti – Memax
Dvigatel tirsakli valining maksimal burovchi momentdagi burchak tezligi Wm
|
Nm
1/s
|
206
429
|
17
|
Asosiy uzatmaning uzatishlar soni
|
-
|
4,185
|
18
|
Uzatmalar qutisining uzatishlar soni
|
I - pog’ona
|
-
|
3,3
|
II - pog’ona
|
-
|
2,57
|
III - pog’ona
|
-
|
1,98
|
IV - pog’ona
|
-
|
1,51
|
V - pog’ona
|
-
|
1,15
|
VI – pog’ona
|
-
|
0,86
|
19
|
Orqaga yurish uzatish soni
|
-
|
4,148
|
20
|
Shinaning o’lchami
|
|
215/55/R17
|
Dvigatelning tashqi tezlik xarakteristikasini hisoblash
Dvigatelning tashqi tezlik xarakteristikasini hisoblash uchun, berilgan avtomobilning texnik ko’rsatkichlaridan foydalanib, jadvaldan dvigatelning quyidagi ko’rsatkichlaridan foydalanamiz:
Dvigatelning maksimal quvvati, (kVt)
Dvigatel tirsakli valining maksimal quvvatiga mos keluvchi burchak tezligi,
(s-1)
Dvigatelning maksimal burovchi momenti, (N . m)
Dvigatel tirsakli valining maksimal burovchi momentiga mos keluvchi burchak tezligi, (s-1).
Quvvatning bog‘lanishi uch xadli kub formulasi orqali approksi-matsiya qilish yo‘li bilan aniqlanadi:
dvigatelning maksimal burovchi momenti,
Bu yerda: a, b va c lar koeffitsientlar bo‘lib, quyidagicha aniqlanadi:
Karbyuratorli va injektorli dvigatellar uchun:
a+b-c=1
dvigatelning maksimal burovchi momenti,
Tenglamalarda ishtirok etayotgan tirsakli valning burchak tezligi ning oraliq qiymatlarini topish uchun, dan gacha bo’lgan oraliqni 11 bo’lakga bo’lamiz.
Qolgan hisoblash natijalari 2jadvalda keltirilgan.
2-jadval
Oraliq qiymatlar
|
|
0,1
|
62,80
|
0,2
|
125,60
|
0,3
|
188,40
|
0,4
|
251,20
|
0,5
|
314,00
|
0,6
|
376,80
|
0,7
|
439,60
|
0,8
|
502,40
|
0,9
|
565,20
|
1
|
628,00
|
1,05
|
659,40
|
Aniqlangan va hisoblangan qiymatlarni moment formulasiga qo‘yib, uning -oraliq qiymatlarini hisoblaymiz:
Dvigatelning quvvatini hisoblash:
Ne1=206*(0,421*0,1+2,1557*(0,1)2 -1,5789*(0,1)3= 6,83
Dvigatelning burovchi momentini quyidagi formula yordamida hisoblaymiz:
Qolgan hisoblash natijalari 3-jadvalda keltirilgan.
3-jadval
|
We [s-1]
|
Ne [kWt]
|
Me [N*m]
|
0,1
|
62,80
|
6,83
|
108,78
|
0,2
|
125,60
|
17,37
|
138,28
|
0,3
|
188,40
|
30,57
|
162,25
|
0,4
|
251,20
|
45,39
|
180,69
|
0,5
|
314,00
|
60,79
|
193,60
|
0,6
|
376,80
|
75,73
|
200,97
|
0,7
|
439,60
|
89,16
|
202,82
|
0,8
|
502,40
|
100,04
|
199,13
|
0,9
|
565,20
|
107,34
|
189,91
|
1
|
628,00
|
110,00
|
175,16
|
1,05
|
659,40
|
109,27
|
165,71
|
Dvigatelning tashqi tezlik xarakteristika grafigini qurish.
1-grafik. Dvigatelning tashqi tezlik xarakteristikasi
Avtomobilning tezligini hisoblash.
Avtomobilning tezligi quyidagi formula orqali hisoblanadi:
bu yerda: asosiy uzatmaning uzatish soni
uzatmalar qutisining uzatish soni
taqsimlash qutisining uzatish soni
tirsakli valning oraliq burchak tezligi,
g‘ildirash radusi,
Avtomobilning g‘ildirash radiusini aniqlash.
Avtomobilning texnik xarakteristikasidan foydalanib, g‘ildirakning o‘lchamlarini olamiz va g‘ildirakning statik radiusini quyidagi formula bo‘yicha hisoblaymiz:
Bu yerda: – obod diametri
– shina profilining eni
shina profili balandligini eniga bo‘lgan nisbati
shina profilining balandligi,
shinaning vertikal kuch ta’sirida ezilishini hisobga oluvchi
koeffitsient.
Yengil avtomobil radial shinalari uchun:
= 0,85
Shinalarda d,B va shinaning belgilashida berilgan-225/55R17
bu yerda:
d=17dyum=17*25,4 mm=431,8 mm = 0,4318 m
=255 mm = 0,255 m
Ko‘pincha harakat davrida dinamik radius, statik radiusga teng qilib olinadi, ya’ni:
U holda g‘ildirash radiusi quyidagicha hisoblanadi.
[m] – diagonal shinalar uchun
[m] - radial shinalar uchun
rk = 1,06*0,316 = 0,335 m
Qolgan hisoblashlarni ham yuqoridagi formula yordamida bajarib 4-jadvalni to’ldiramiz:
4-jadval
V1
|
V2
|
V3
|
V4
|
V5
|
V6
|
1,525
|
1,958
|
2,542
|
3,333
|
4,376
|
5,852
|
3,050
|
3,917
|
5,084
|
6,666
|
8,753
|
11,705
|
4,575
|
5,875
|
7,626
|
9,999
|
13,129
|
17,557
|
6,101
|
7,833
|
10,168
|
13,332
|
17,506
|
23,409
|
7,626
|
9,792
|
12,710
|
16,665
|
21,882
|
29,261
|
9,151
|
11,750
|
15,251
|
19,999
|
26,259
|
35,114
|
10,676
|
13,708
|
17,793
|
23,332
|
30,635
|
40,966
|
12,201
|
15,667
|
20,335
|
26,665
|
35,012
|
46,818
|
13,726
|
17,625
|
22,877
|
29,998
|
39,388
|
52,671
|
15,251
|
19,584
|
25,419
|
33,331
|
43,765
|
58,523
|
16,014
|
20,563
|
26,690
|
34,997
|
45,953
|
61,449
|
Avtomobilning tortish balansi
Tortish kuchini hisoblash.
Tortish kuchini quyidagi formula orqali hisoblaymiz:
Bu yerda: Me – dvigatelning burovchi momenti, Nm.
Uuq - uzatmalar qutisining uzatishlar soni
Uau - asosiy uzatmaning uzatish soni
Utq - taqsimlash qutisining uzatish soni
htr - transmissiyaning foydali ish koeffitsienti
rk – g‘ildirash radiusi
Yetakchi g’ildirakdagi tortish kuchining ni turli pog’onalarda tezlikka bog’liq qurilgan grafigi avtomobilning tortish xarakteristikasi deb ataladi.
Kuch uzatmasining foydali ish koeffitsienti.
Turli avtomobillar kuch uzatmasining o‘rtacha foydali ish koeffitsientining htr qiymatlari 5 – jadvalda keltirilgan.
5-jadval
Avtomobillar
|
Kuch uzatmasining foydali ish koeffitsiyenti
|
4x2 tipidagi yengil avtomobillar
4x2 tipidagi yuk avtomobillari va avtobuslar
4x4, 6x6 tipidagi yuk mashinalari
|
0,90 ... 0,92
0,85 ... 0,88
0,82 ... 0,85
|
Formula bo’yicha hisoblashni bajaramiz:
Qolgan natijalar 6-jadvalda berilgan.
6-jadval
|
