|
Turkiston Muxtoriyatining o’rnatilishi va ag’darilishi
|
| Sana | 04.11.2023 | | Hajmi | 155.68 Kb. | | #93992 |
Bog'liq LED (2) Metallmaslar-va-metallar., Texnologik jarayonlarni klassifikatsiyasi, ov, Документ Microsoft Word (4), Документ Microsoft Word (2), Stat, Документ Microsoft Word, Reja yangi, Javohir kurs ishi Proteus dasturida virtual o’lchov asboblar Labcenter Electronics” kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan “Proteus 8” dasturi yordamida turli xil elektron jihozlarni kompyuterda yig`ish, qurolni qurolni yaratadi. Bu dasturda barcha zamonaviy komponentlarning modellari jamlangan. Bu dasturdan istor, kondenstatorlardan rezolyutsiya, to mikrokontroller, mikroprotsessorlargacha bo`lgan xar qanday ulangan komponenta, batafsil virtual modelini to`plashingiz mumkin. Bu detallar asosida murakkablarni yig`ib, uni ishlatishingiz mumkin. Ya`ni bu dastur tayyor virtual ekektron laboratoriyadir. - Labcenter Electronics” kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan “Proteus 8” dasturi yordamida turli xil elektron jihozlarni kompyuterda yig`ish, qurolni qurolni yaratadi. Bu dasturda barcha zamonaviy komponentlarning modellari jamlangan. Bu dasturdan istor, kondenstatorlardan rezolyutsiya, to mikrokontroller, mikroprotsessorlargacha bo`lgan xar qanday ulangan komponenta, batafsil virtual modelini to`plashingiz mumkin. Bu detallar asosida murakkablarni yig`ib, uni ishlatishingiz mumkin. Ya`ni bu dastur tayyor virtual ekektron laboratoriyadir.
Dasturning ish oynasi
Dastur oynasining eng katta “ish joyi” tashkil etiladi.
Bu dasturning barcha sinovlaridan o'zim xamxabarman, shuning uchun natijaga fizika darsidan o'tilgan Omni virtual laboratoriyamizda tajriba ko'rsatamiz. Buning uchun bizga kerak bo`ladigan elementlar, bular: doimiy elektr tok manbai, qarshilik, voltmetr va ampermetr.
Doimiy elektr tok manbaini ish joyiga qo`yish uchun, vertikal menyudagi tugmasi bosilib ochilgan ro`yhatdan “DC” elementi sichqoncha bilan tanlanadi va ish joyida bir martta sichqoncha tugmasi bosiladi.
Ish joyida belgi xosil bo`ladi. Bu belgi doimiy tok manbai (DTM) belgisi
Endi esa bu manbaaning asosiy parametri bo`lmish tajribasini o`rnatishimiz kerak. Buning uchun DTM belgisi ikki sichqoncha bilan marta bosiladi va DTM parametrlarini oʻzgatirishi uchun oyna ochiladi. Bu oynaning “Voltage (Volts):” maydoniga “5” deb yozamiz, yani DTM dan 5 Volt yuqori chiqadi. “Generator Name:” (DTM ning nomi) maydoniga “5 V” deb yozib qo`ymaiz va Ok tartibga solamiz.
Tokning uchun bitta nuqtaning o`ziishi kerak emas, xar qanday hosilda tok manbai bilan birda umumiy sim (erga ulanish) xam bo`lishi kerak. Umumiy simni ish joyiga qoʻyish uchun vertikal menyudan tugmasi bosiladi, ochilgan roʻyxatga “GROUND” elementi tanlanib ish joyiga sichqoncha bilan bosiladi.
Agarda ish joyidagi joylashuvingiz mayda bo`lsa uni [F6] tugmasi bilan yaqinlashtirish va [F7] sozlashni uzoqlashtirish mumkin. Sichqonchaning o`rta ta`minlash, tuzatishni chap/o`ng va yuqori/past surish mumkin.
Endi esa bizga qarshilik kerak boladi. Buning uchun “Komponentlar toʻplami” [P] klavishasini bosib ochamiz.
“Category” (Kategoriya) “Resistors” elementi va “Sub-category” roʻyxatidan “0.6W Metal Film” (0.6 Watt) elementini tanlaymiz va “Results” jadvalidan kerakli qiymatdagi qarshilikni tanlaymiz, misol uchun “MINRES1K” – 1 kilo Om li qarshilik.
Ok kesish ish joyiga sichqoncha bilan 3 matra bosamiz.
Bu qarshilikni bir uchini manbaaga ulaymiz. Buning uchun sichqoncha ko`rsatgichini manbaa simining uchiga olib borilsa, kichik qizil kvadrat xosil bo`ladi. Sichqoncha tugmasi bosilgan xolda qarshilikning kerakli uchigacha olib boriladi va sichqoncha tugmasi qo`yib yuboriladi.
keyin shu tarzda uchu ulanadi.
Volt va Ampermetr o`lchov qilinadi vertikal menyudagi “Virtual Instrumentsde” tugmasi bosilib, ro`yxatdan avval “DC VOLTMENTR” tugmasi “DC AMMETR” ish joyiga qo`yiladi va hisoblash u.
Sxemani ishga tushirish uchun “Play” tugmasi bosiladi.
Ampermetrimiz-0.00” xatoni ko`rsatishi sababi, biz Ampermetrni manbaaga qutblarini teskari uladik, shuning uchun “-” son. Undan juda kichik tok I = U/R = 5/1000 = 0.005 A oqganligi tufayli oxirgi “5” soni ko`rimaydi.
Keling, qarshilikni 10 Om qilamiz.
Xar qanday elemin uchun sozlamalarni o`rnatishni to`xtatib amalga oshirish mumkin. Sxemani to` uchun “Stop” tumasi bosiladi.
Qarshilik orqasichqoncha bilan ikki marta bosilib parametrlarni marta oynasi ochiladi. Bu oynada “Resistance” maydoniga “10” deb yozamiz va Ok bosamiz. Sxemani yana ishga tushiramiz.
endi Ampermetr qiymat “-0.5” ni ko`rsanmoqda.
I = U/R = 5/10 = 0,5 A
|
| |
