2017 2018
3,9
5,3
2,4
3,3
Ozarbayjon
2,5
1,4
Italiya
Manba: Qozog‘iston Respublikasi Milliy banki.
4,1
1,9
0,4
19,0
12,6
Manba: Qozog‘iston Respublikasi Milliy banki, Qozog‘iston Respublikasi Milliy banki
6,4
0,7
0,2
0,6
0,6
347,2
2,0
3,8
2,6
Armaniston
1,0
1,2
8,8
1,5
Kanada
Amerika Qo'shma Shtatlari
0,3
206,9
1,1
2,0
Isroil
Rossiya Federatsiyasi
2,6
10,0
Litva
1,8
1,2
40,5
2,5
3,1
2014 2015 yil
36,0
17,5
1,7
0,3
2,4
12,1
1,8
2,1
Hindiston
Birlashgan Arab Amirliklari
1,0
5,5
0,5
Malayziya
3,0
2,0
6,4
3,2
1,2
0,3
5,5
2016 yil
142,8
326,1
0,3
0,7
5,0
2,0
2,0
3,7
93,6
38,8
82,1
Qirg'iziston
Latviya
16,4
180,8
1,7
111,1
0,6
0,6
15,5
73,5
1,4
46,5
1,1
0,4
2,3
3,9
Moldova Respublikasi
55,7
0,4
271,2
124,9
76,4
0,5
2,6
Shveytsariya
Boshqalar
3,3
Manba: Qozog‘iston Respublikasi Milliy banki.
3,1
113,3
4,7
2,3
Iqtisodiyot vazirligining Statistika qo'mitasi.
0,9
232,8
7,2
4,4
3,1
2,9
4,6
2019
187,0
Belarus
0,6
1,4
17,5
Xitoy
kurka
5,3
57,4
0,3
1,2
23,9
2,6
4,4
0,3
71,7
0,8
2,5
11,7
60,4
4,3
2,4
1,0
Koreya
0,2
Chex Respublikasi
7,2
46,6
2,1
166,3
92 | QOZOQISTON ÿ MIGRATION PROFÿLI KENGAYDI
MIGRATION TA'SIRI 93
347,2
21,7
104,8
17,5
112,8
24,9
166,3
24,7
29,3
206,9
32,1
26,2
271,2
232,8
326,1
38,4 35,9 33,9
2.2.5-rasm. Norezident jismoniy shaxslardan rezident jismoniy shaxslar
foydasiga pul o‘tkazmalari (Qozog‘istonga o‘tkazmalar)
2.2.2-jadval. Norezident jismoniy shaxslardan rezident jismoniy shaxslar
foydasiga pul o‘tkazmalari (Qozog‘istonga o‘tkazmalar)
(mamlakatlar bo‘yicha, million AQSH dollari)
2.2.6-rasm. Norezident jismoniy shaxslardan rezident jismoniy shaxslar
foydasiga pul o‘tkazmalari (Qozog‘istonga o‘tkazmalar) (mamlakatlar bo‘yicha)
2015 yildan 2018 yilgacha Qozog‘istonga pul o‘tkazmalari hajmi o‘sish
tendentsiyasiga ega bo‘ldi. Biroq, 2019 yilda ularning keskin pasayishi
boyligicha qoldi (2.2.5-rasm).
Qozog'istonga o'tkazish yo'nalishlari bo'yicha batafsil ma'lumotlar 2.2.2-
jadvalda keltirilgan.
Qozog‘istonga eng ko‘p pul o‘tkazmalari tushgan davlatlar Rossiya
Federatsiyasi (2019-yilda 206,9 mln. AQSh dollari yoki pul o‘tkazmalari
umumiy hajmining 41,2 foizi) va Koreya Respublikasi (112,8 million AQSh
dollari, 22,46 foiz) hisoblanadi. Qirg'iziston, AQSH va O'zbekistondan pul
o'tkazmalari hajmi taxminan teng bo'lib, Qozog'istonga barcha pul
o'tkazmalarining 6,75-7,65 foizini tashkil qiladi (2.2.6-rasm).
Machine Translated by Google
94 | QOZOQISTON ÿ MIGRATION PROFÿLI KENGAYDI
MIGRATION TA'SIRI 95
* * *
2018 yildan boshlab Qozog‘istondagi migratsiya jarayonlari va ularni boshqarish
mamlakat iqtisodiy o‘sish modelining ajralmas elementlari sifatida ko‘rib chiqilmoqda.
Ichki va tashqi migratsiyaning mamlakat iqtisodiyotiga ta'sirining bevosita iqtisodiy
ko'rsatkichlari Qozog'iston Respublikasining 2025 yilgacha bo'lgan strategik
rivojlanish rejasida belgilanmagan82. Biroq, uning "iqtidorlarni jalb qilish" bo'yicha
yo'l-yo'riqlari Qozog'istonga yuqori malakali mutaxassislarni jalb qilishni osonlashtirish
orqali mahalliy ishchi kuchining etishmasligi qisman qondirilishini nazarda tutadi.
Ishchi kuchi ortib ketgan hududlardan kadrlar yetishmaydigan hududlarga ishlang
resurslarning hududiy harakatchanligini rag'batlantirish ham iqtisodiy ahamiyatga
ega. Qozog'istondagi ichki migratsiya iqtisodiy rivojlanishning nomuvofiqligini
yuvish imkonini beruvchi tabiiy tartibga soluvchi hisoblanadi.
Milliy bankning baholashiga ko‘ra, Qozog‘iston boshqa davlatlarga pul o‘tkazmalari
bo‘yicha sof jo‘natuvchi hisoblanadi. Ya'ni, Qozog'istondan pul o'tkazmalari (xususiy
o'tkazmalar) mamlakatga yuborilgan pul o'tkazmalari daromadidan oshib ketadi.
Mamlakatga pul o'tkazmalaridan tushgan daromad YaIMga nisbatan 0,2 foizdan
0,3 foizgacha, mamlakatdan esa YAIMga nisbatan 0,6 foizdan 0,7 foizgacha
o'zgarib turadi.
82 Qozog'iston Respublikasi Prezidenti. 2018-yil 15-fevraldagi 636-sonli “Qozog‘iston Respublikasining
2025-yilgacha bo‘lgan rivojlanish strategik rejasini tasdiqlash va Qozog‘iston Respublikasi Prezidentining
ayrim farmonlarini o‘z kuchini yo‘qotgan deb topish to‘g‘risida”gi qarori// “Adilet” axborot-huquqiy tizimi
Qozog'iston Respublikasining normativ-huquqiy hujjatlari//
adilet.zan.kz /rus/docs/U1800000636.
7,6
10,4
0,7
6,5
0,4
Polsha
33,9
0,6
2,8
0,5
1,6
0,1
35,9
22,0
0,2
18,9
Buyuk Britaniya
104,8
0,8
3,2
Ukraina
Xitoy
0,5
1,4
Amerika Qo'shma Shtatlari
3,0
0,4
0,4
0,2
1,9
0,2
1,8
0,7
9,8
0,5
Germaniya
0,5
3,5
0,6
5,0
1,0
Koreya Respublikasi
2,4
1,5
0,6
1,0
Tojikiston
Italiya
0,4
2,3
0,2
1,4
Malayziya
0,1
4,8
1,2
10,9
0,6
6,7
7,2
32,1
0,8
21,7
0,2
4,3
Turkmaniston
Kanada
29,3
20,7
24,9
18,0
4,3
Birlashgan Arab Amirliklari
52,1
Manba: Qozog‘iston Respublikasi Milliy banki.
1,0
1,4
0,4
0,7
2,5
0,2
1,4
O'zbekiston
2,3
0,3
0,1
5,1
0,5
0,4
3,7
22,0
1,0
Gruziya
0,3
19,0
Litva
1,8
1,3
Boshqalar
0,8
3,4
0,3
1,7
0,2
21,0
3,1
0,7
1,3
8,2
1,0
Isroil
9,7
24,7
6,9
4,2
0,3
4,5
4,3
25,7
19,0
26,2
0,3
3,2
21,9
0,2
2,9
0,1
112,8
0,7
1,1
0,3
10,4
1,2
Gretsiya
0,3
0,6
0,2
0,6
0,2
2,3
Shveytsariya
1,2
16,4
kurka
5,9
0,5
4,1
1,2
6,1
1,2
2,4
0,3
3,3
0,1
2,4
Latviya
0,7
1,1
0,3
0,7
Chex Respublikasi
0,9
Machine Translated by Google
Qozog'istonda migratsiya ta'sirining eng muhim yo'nalishlaridan biri bandlik
va mehnat bozoridir. Ko'rib chiqilayotgan davr boshida Qozog'iston
Respublikasining 202083 yilgacha bo'lgan strategik rivojlanish rejasiga
muvofiq, migratsiya va migratsiya siyosati Qozog'istonga malakali
mutaxassislarning kelishiga yordam berishi kerak bo'lgan omillar sifatida
ko'rib chiqildi. Qozog'iston Respublikasining 2025 yilgacha bo'lgan strategik rivojlanish rejasida84
- mehnat resurslarining hududiy harakatchanligini oshirish va Qozog‘istonning
ishchi kuchi ortiqcha bo‘lgan viloyatlaridan kadrlar yetishmaydigan
hududlarga ixtiyoriy migratsiyani qo‘llab-quvvatlash.
Migratsiya jarayonlari va ularni bandlik sektori va mehnat bozori nuqtai
nazaridan ikki jihatdan boshqarish:
- mahalliy mehnat kompetensiyalarining etishmasligini qoplash uchun
xorijdan yuqori malakali kadrlarni jalb qilish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish.
Ko'rib chiqilayotgan davrda bandlik va mehnat bozori sohasida Qozog'istonda
ishchi kuchining umumiy soni o'rganilayotgan davrda 440 dan 454 ming
kishigacha (yoki umumiy ishchi kuchining 4,77-5,11%) (2-rasm). 2.3.1)
Assortimentda o'zgarib turadigan band bo'lganlar soni orasida bo'sh ish
o'rinlarining muhim qismi doimiy "to'lqin" davrida muntazam ravishda
ro'yxatga olinadigan holat mavjud.
Masalan, 2014 yildan 2019 yilgacha bo'lgan davrda Qozog'istonning yirik va
o'rta korxonalarida har yili kamida 21 ming bo'sh ish o'rinlari ro'yxatga
olingan (2.3.2-rasm).
Yana bir hayratlanarli jihat shundaki, an’anaviy ravishda mehnat muhojirlarini
“qabul qiluvchi” davlat hisoblangan Qozog‘iston (hech bo‘lmaganda
Yevroosiyo migratsiya tizimining Markaziy Osiyo quyi tizimi doirasida) 2018-yilda
orqali;
84 Qozog'iston Respublikasi Prezidenti. 2018-yil 15-fevraldagi 636-sonli “Qozog‘iston Respublikasining
2025-yilgacha bo‘lgan rivojlanish strategik rejasini tasdiqlash va Qozog‘iston Respublikasi Prezidentining
ayrim farmonlarini o‘z kuchini yo‘qotgan deb topish to‘g‘risida”gi qarori// “Adilet” axborot-huquqiy tizimi
Qozog'iston Respublikasining normativ-huquqiy hujjatlari//
adilet.zan.kz /rus/docs/U1800000636.
2.3.1-rasm. Qozog'istondagi ishchi kuchi soni (ming kishi)
2.3.2-rasm. Yirik va o'rta korxonalardagi bo'sh ish o'rinlari
soni (yil boshida)
|
