0,35
100000
0,00
557 043
Hamma narsa
2018
359 477
2019
7,00
6,05
500000
2015 yil
4,00
577 392
300000
2,00
2,02
2016 yil
0
1,00
200000
473 588
2017 yil
6,00
700000
5,25
6,32
31 199
179 163
Umumiy ishchi kuchiga
nisbatan foiz sifatida
3,99
5,00
600000
2014 yil
400000
3,00
2018-2019 oÿquv yili boshida 85 ta: Qozogÿiston Respublikasi oliy oÿquv yurtlari. 1-jild. — Ostona:
Qozogÿiston Respublikasi Milliy iqtisodiyot vazirligi Statistika qoÿmitasi, 2019. — 20-bet.
86 Qozog'iston Respublikasida ishchi kuchining harakati va ish haqi to'lanadigan xodimlarning kalendar
vaqt fondidan foydalanish: 2018 yil — Ostona: Qozog'iston Respublikasi Milliy
iqtisodiyot vazirligining
Statistika qo'mitasi, 2019 yil.
MIGRATION TA'SIRI 99
98 | QOZOQISTON ÿ MIGRATION PROFÿLI KENGAYDI
Manba: Qozog‘iston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi, Qozog‘iston Respublikasi Milliy
iqtisodiyot vazirligi Statistika qo‘mitasi.
2.3.3-rasm. Qozog'istonda ishlaydigan chet elliklar soni
2008 yilda oliy taÿlim muassasalarining kunduzgi (kunduzgi) boÿlimda tahsil olgan
82.189 nafar bitiruvchidan atigi 2400186 nafari yoki 29,2 foizi ishga joylashdi85.
Kasb boÿyicha — 5407 kishi (6,6%). Bu holatning negizida kadrlar tayyorlash
tizimining Qozog‘istondagi mehnat bozorining real ehtiyojlaridan uzilishi,
shuningdek, yoshlarning maqsad va istaklari bilan mamlakatdagi
ijtimoiy-iqtisodiy
vaziyatni shakllantiruvchi real imkoniyatlar o‘rtasidagi nomuvofiqlik yotadi.
Mamlakat. Shunday qilib, Qozog‘iston yoshlarga o‘z kasbi bo‘yicha ishlash uchun
juda cheklangan imkoniyatlarni taqdim etadi va yosh mutaxassislarning migratsiyasi
mamlakat uchun muhim iqtisodiy omil emas.
Mehnat muhojirlari sonini baholashda shuni hisobga olish kerakki, YeOII
mamlakatlari fuqarolari Qozog‘istonda xorijiy ishchilar sifatida hisoblanmaydi va
tegishli ravishda taqdim etilgan statistik ma’lumotlarda hisobga olinmaydi.
gen yo'q.
Bandlik va mehnat bozorini tahlil qilar ekan, mehnat muhojirlari asosiy e’tiborni
o‘zlariga qaratadi. “Mehnat immigratsiyasi” 1.2.3-kichik bo‘limida
qayd etilganidek,
2019-yilda Qozog‘istonda kvotalar bo‘yicha 25,5 mingga yaqin xorijlik va 531,6
mingga yaqin xorijlik patent bo‘yicha ishlagan. 2019-yilda Qozog‘istonda mehnat
muhojirlarining umumiy soni 557 ming kishini yoki mamlakatdagi jami ishchi
kuchining 6,05 foizini tashkil etdi. Shu bilan birga, bunday migrantlar soni 2018
yilga qadar barqaror ravishda oshib bordi, 2019 yilda esa ularning sonining
nisbatan kamayishi kuzatildi (2.3.3-rasm).
* * *
2018-yildan boshlab Qozog‘istondagi migratsiya jarayonlari va ularni boshqarish
mamlakat iqtisodiy o‘sish modelining ajralmas elementlari, shuningdek,
fuqarolarning mamlakat iqtisodiyotiga qo‘shgan hissasini oshirish maqsadida ularni
samarali ish bilan ta’minlash kabi ijtimoiy-iqtisodiy muammolarni hal etish vositalari
sifatida ko‘rib chiqilmoqda. Buning asosiy vositasi qabul qiluvchi hududlarning
ehtiyojlari nuqtai nazaridan ichki migratsiyani tartibga solishning iqtisodiy
asoslanishi, shuningdek, mamlakatga yuqori malakali mutaxassislarni jalb qilish
sur'ati hisoblanadi. Biroq, bunday yondashuvning shubhasiz asosliligi amalga
oshirish bilan bog'liq muammolarga duch kelmoqda: Qozog'istonda bo'sh ish
o'rinlarining sezilarli ulushi mavjud bo'lganda, mamlakatda
bandlik qiyinchiliklari
(shu jumladan yosh mutaxassislar) saqlanib qolayotgan hayratlanarli vaziyat
yuzaga keldi. Shunday qilib, migratsiya jarayonlari nuqtai nazaridan aholi bandligi
va mehnat bozori masalasi ochiqligicha qolmoqda: mavjud strategik rejalar va
siyosiy deklaratsiyalar bu sohada tub o‘zgarishlarga olib keladi.
Machine Translated by Google
- yirik shaharlarda aholining to'planish darajasini oshirish va shu bilan birga
"iqtisodiy o'sish nuqtalari" ning migratsiya ta'minoti tufayli shaharlar
infratuzilmasiga bosimni kamaytirish muhim ahamiyatga ega:
aglomeratsiyalar, yirik va o'rta
shaharlar, joylashtirish. yirik loyihalar,
istiqbolli chegara hududlari.
- xorijiy hamkorlar bilan keng ko'lamli hamkorlikni nazarda tutuvchi ta'limning
global muhitga integratsiyasi: qo'shma ta'lim dasturlarini joriy etish, chet
ellik o'qituvchilar, top-menejerlar va talabalarni jalb etish, jahon universitetlari
kampuslarini ochish;
Ilmiy-tadqiqot ishlari bilan shug‘ullanuvchi va ilmiy yoki ilmiy darajaga ega
bo‘lgan xorijiy mutaxassislar ulushi biroz yuqoriroq. 2019 yilda u 2,13% ni
tashkil etdi (2.4.2-rasm).
- Qozog‘iston loyihalarini amalga oshirish uchun xorijiy olimlarni jalb qilishga
qaratilgan ilmiy tadqiqotlar tizimini ishlab chiqish;
Immigratsiya
ijtimoiy muhitga, birinchi navbatda, kriminogen vaziyatga salbiy
ta'sir ko'rsatadi. Qozog‘istonda jinoyat sodir etgan xorijliklarning umumiy soni
doimiy o‘sish tendentsiyasiga ega. 2019-yilda ularning soni 252,4 mingtadan
oshdi, bu 2014-yilga nisbatan 72 mingtaga yoki 40 foizga ko‘pdir (2.4.3-rasm).
Qozog'istonda tashqi migratsiya jarayonlarining ijtimoiy taraqqiyotga ta'siri
haqidagi ma'lumotlar juda cheklangan.
Migratsiya jarayonlarining Qozog'iston ijtimoiy rivojlanishiga ta'siri Qozog'iston
Respublikasining 2025 yilgacha bo'lgan strategik rivojlanish rejasining tarkibiy
qismlaridan biridir87. Ushbu yo'nalishdagi quyidagi vektorlar:
Ta'kidlash joizki, ilmiy-tadqiqot ishlari bilan shug'ullanadigan chet elliklarning
ulushi, bunday mutaxassislarni jalb qilish dasturini hisobga olgan holda,
unchalik katta emas. Ko‘rib chiqilayotgan
butun davr mobaynida, 2019
yilgacha u Qozog‘istonda ushbu sohada ishlayotgan barcha mutaxassislarning
1,6 foizidan ko‘pini tashkil etmagan. 2017 yildan boshlab xorijlik mutaxassislar
soni ortgan. 2019-yilda ilmiy-tadqiqot ishlariga jalb qilingan xorijiy ishchilarning
umumiy soni nisbatan keskin o‘sdi, bu 345 kishini yoki ushbu sohada
ishlayotgan barcha mutaxassislarning 2,01 foizini tashkil etdi (2.4.1-rasm).
2.4.1-rasm. Ilmiy-tadqiqot ishlariga jalb qilingan xorijliklar soni
2.4.2-rasm. Ilmiy-tadqiqot ishlari bilan shug‘ullanuvchi va ilmiy yoki ilmiy
darajaga ega bo‘lgan xorijliklar soni
Manba: Qozog‘iston Respublikasi Milliy iqtisodiyot vazirligining Statistika qo‘mitasi.
Manba: Qozog‘iston Respublikasi Milliy iqtisodiyot vazirligining Statistika qo‘mitasi.
100 | QOZOQISTON ÿ MIGRATION PROFÿLI KENGAYDI
MIGRATION TA'SIRI 101
2014 yil
2,00
0,00
2,01
250
0,00
100
281
1,59
2018
206
100
300
186
1,50
2019
1,50
2018
0
2015 yil
2,00
1,68
200
277
195
2015 yil
200
2,50
0,50
50
147
150
2016 yil
1,20
400
Umumiy ishchi kuchiga nisbatan foiz sifatida
256
345
350
0,00
1,64
Hamma narsa
253
150
2016 yil
1,52
Hamma narsa
0,50
0,00
0
2,13
300
2019
1,00
1,00
1,58
2017 yil
2014 yil
185
Umumiy ishchi kuchiga nisbatan foiz sifatida
1,45
1,30
2017 yil
50
250
2,50
87 Qozog'iston Respublikasi Prezidenti. Qozog'iston Respublikasining 2025 yilgacha bo'lgan strategik
rivojlanish rejasini tasdiqlash va Qozog'iston Respublikasi Prezidentining ayrim farmonlarini bekor
qilish to'g'risida 2018 yil 15 fevraldagi 636-son qarori /docs/U1800000636 .
2.4 IJTIMOIY RIVOJLANISH
Machine Translated by Google
