S E R T IF IK A T L A S h T IR IS h A S O S L A R I
IV -B O B
4.1-§. S ertifik a tla sh tirish n in g aham iyati
Hozirgi paytda O ’zbekiston Respublikasi bozor iqtisodiyoti sharoitiga o ’tish
davrida sanoat korxonalarida ishlab chiqarilayotgan mahsulot sifatini yaxshilash
muhim ob'ektiv qonuniyatga aylandi, chunki «sifat» mahsulotlarning jahon bozorida
raqobatbardoshligini
ta'minlaydigan asosiy omillardan biridir, albatta bundan
mahsulotning k o ’pga chidamliligi, kafolatli muddatda xizm at qilib berish bundan
mustasnodir.
Demak,
sifatli
mahsulot
ishlab
chiqarish
uni
jahon
bozorida
raqobatbardoshligini ta'm inlash uchun barcha sanoat korxonalaridagi eski asbob-
uskunalar o ’m iga zamonaviy b o ’lgan xorijiy davlatlam ing asbob-uskunalari bilan
jihozlash, ishlab chiqarishda, idishlarga joylashtirish, saqlash va tashishda, hamda
ulardan samarali foydalanganda qo’yilgan talablarga rioya qilish, mahsulot sifatini
barqarorligini ta'minlash lozimdir. Bu talablar turli darajadagi me'yoriy hujjatlar bilan
rasmiylashtirilgandir.
Davlatlar orasida iqtisodiy, texnikaviy, madaniy aloqalam ing rivojlanishi
xalqaro tashkilotlar tomonidan ishlab chiqarilayotgan standartlar jahon bozorida
raqobatbarbosh mahsulotlar etkazib berish bilan uyg’unlashadi. Davlatlararo savdo-
sotiq munosabatlarining
samarali
bo’lishida
mahsulot
sertifikatsiyasi
katta
ahamiyatga ega. Bir turdagi mahsulot ishlab chiqarishda qanday mamlakat
bo’lishidan qat'iy nazar shu mahsulot sifatiga kafolat beruvchi sertifikatsiyadan
foydalanadi.
Mahsulotni sertifikatsiyalashtirish tovar ishlab chiqaruvchilar orasida raqobatli
kurashda o ’zlarining savdo-sotiqdagi mavqeini m ustahkam lashda asosiy vositalardan
hisoblanadi. M uvofiqlikni sertifikatsiyalashtirish-bu belgilangan mahsulot, jarayon
yoki xizmatning ma'lum standartga yoki boshqa me'yoriy hujjatga mos kelishini etarli
darajada isbotlaydigan uchinchi tomon faoliyatidir. Mahsulot ishlab chiqarishda
sertifikatsiyani qo’llash orqali uning sotuv bozorida raqobatbardoshligi ta'minlansa,
225
iste'molchi olgan mahsulotning sifat k o ’rsatkichlarining barqarorligi va
u la m in g
me'yoriy hujjatlarga m os kelishi to ’g ’risida kafolatlanadi.
A malda o ’z -o ’zini sertifikatsiyalashtirish faoliyati ham ayrim hollarda
q o ’llaniladi. M uvofiqlikni sertifikatsiyalash-tirishning asosiy maqsadi iste'molchi
istaklarini, mahsulotni ishlab chiqarishdagi xavfsizlik, inson salomatligi, atrof-m uhit
muhofazasi masalalari bo’yicha him oya qilish, mahsulotning raqobatchiligini
ta'm inlashda uchraydigan turli texnikaviy to ’siqlami bartaraf qilishdan iborat.
Standartlashtirish va sertifikatsiyalashtirish bo’yicha huquqiy savdo va
qonuniy bog’lanishlar quyidagi xalqaro tashkilotlar orqali amalga oshiriladi:
-BM T qoshidagi Evropa iqtisodiy komissiyasi (EEK);
standartlashtirish b o ’yicha xalqaro tashkilot (ISO);
sertifikatsiyalashtirish bo’yicha ISO qo’mitasi (ISO/SERTIKO);
- muvofiqlikni baholash ISO q o ’mitasi (ISO/KASKO);
- savdo va ta'riflar b o ’yicha bosh assam bleya (GATT);
- o ’lchov va birliklar xalqaro tashkiloti (MOMV);
- qonuniy metrologiya bo’yicha xalqaro tashkilot (MOZM);
- sifat bo’yicha Evropa tashkiloti (EOK);
O ’zbekiston Respublikasida muvofiqlikni sertifikatsiyalashtirishda mahsulot,
jarayon yoki xizmat:
-M DH davlatlari standartlari;
-O ’zbekiston Respublikasi milliy standartlari;
O ’zbekiston Respublikasida qabul qilingan xalqaro standartlar-ning talablari
bilan taqqoslanadi.
O ’zbekiston Respublikasining 1993 yil 28 dekabrdagi «Mahsulot va xizm at
sertifikatlashtirish to ’g ’risidagi» qonunida xizmat ob'ektlari sertifikatsiyasining
iqtisodiy, tashkiliy, huquqiy tomonlarini rasmiylashtirishdagi
qonun b o ’lib,
sertifikatsiya qatnashchilarining huquqlari, majburiyatlari va ulam ing nim aga javob
berishligini anglatadi.
Bu qonun to’rtta bo’lim va 23 ta moddan tashkil topgan.
I-bo’lim. Umumiy tushunchalar.
1
|
