Uch fazali tok haqida ma’lumot

Uch fazali tok haqida ma’lumot

Uch fazali elektr yurituvchi kuch sistemasi uch fazali ge- neratorlarda yaratiladi. Generatorning fazalarida chulg‘amlarini rotor bilan aylanayotgan o‘zgarmas magnit maydoni kesib o‘tishi natijasida EYK hosil bo‘ladi. Rotoming chulg‘ami wg ikkita kontakt halqa va grafit cho‘tka yordamida tashqi o‘zgarmas kuchlanish manbayiga ulanadi.

Bunday konstruksiyali mashina har fazada elektromagnit miqdorining tebranishi bir xil chastota va amplituda bo‘lishini ta’min etadi, chunki rotorning to‘la bir marta aylanishi ayrim fazalardagi EYK eng yuqori (sinusoida qonuni bo‘yicha) o‘zgarishi bir davr T ga teng vaqtda sodir bo‘ladi. Ammo generatorning fazalaridagi (chulg‘amlaridagi) EYK oniy miqdori rotoming fazoviy o‘mi biror chulg‘am (o‘ram) bilan ilashgan magnit oqimining yo‘nalishi va miqdori bilan aniqlanadi. Agar rotoming fazoviy o‘miga A fazadagi EYKning maksimumi to‘g‘ri kelsa, B fazada EYKning xuddi shunday maksimumiga rotoming uchdan bir marta aylanishidan (yoki 1/3 davrdan) keyin erishadi (1.37-rasm). Shunga o‘xshash S fazada ham EYK ning maksimumi uchdan bir davrdan so‘ng hosil bo‘ladi.

Uch fazali elektr yurituvchi kuchni hosil qilish prinsipial sxemasi

a – uch fazali sistema EYK oniy miqdorining o‘zgarishi; b—uch fazali sistema EYKning vektorlari.

Elektr energiya manbalarini iste’mol qiluvchilar uzoq maso- falarda bo‘lganlarida, uch fazali bir xil chastota hamda ampli- tudali elektr energiyasi uzatiladi. Bunday elektr zanjirlarning yig‘indisi o‘zgaruvchan tok zanjirlarining ko‘p fazali sistemasi deyiladi.

• Elektr energiya manbalarini iste’mol qiluvchilar uzoq maso- falarda bo‘lganlarida, uch fazali bir xil chastota hamda ampli- tudali elektr energiyasi uzatiladi. Bunday elektr zanjirlarning yig‘indisi o‘zgaruvchan tok zanjirlarining ko‘p fazali sistemasi deyiladi.
• Shunday qilib, uchta bir fazali zanjimi birlashtirgan elektr zanjiri uch fazali o‘zgaruvchan tok elektr zanjiri deyiladi. Bunday o‘zgaruvchan tok zanjirida oqayotgan tokni uch fazali tok deyiladi. Elektr energiya iste’molchilari zanjirlari yulduzcha shaklda ulangan.

Uch fazali sistemaning fazalar orasidagi kuchlanish lineyniy kuchlanish Ul deyiladi. Uch fazali tokning liniyalaridan o'tayotgan tok lineyniy tok Il deb ataladi.

• Uch fazali sistemaning fazalar orasidagi kuchlanish lineyniy kuchlanish Ul deyiladi. Uch fazali tokning liniyalaridan o'tayotgan tok lineyniy tok Il deb ataladi.
• Nol nuqtasiga ulangan simdan o‘tayotgan tok nol simdagi tok I0 deyiladi. O‘zgaruvchan uch fazali sistemada chulg‘amlar uchburchak shaklida ulangan bo‘lsa, u holda lineyniy kuchlanish fazali kuchlanish bilan bir xil bo‘ladi, Ul = Uf Lineyniy va fazali toklar har xil bo‘ladi, chunki lineyniy tok fazali toklarning geometrik yig'indisiga teng (21 – rasm).
• Il= • If= 1,73 If.
• Uch fazali sistemaga iste’molchilar uchburchak yoki yulduzcha shaklida ulanishlari mumkin

Elektr energiya manbai chulg`amlari uchburchak shaklida ulangan.

1—iste’molchilar uchburchak shaklida ulangan; 2— iste’molchilar yulduzcha shaklida ulangan

Har bir fazaning to‘liq quvvati faza kuchlanishining fazali tok ko‘paytmasiga teng:

• Har bir fazaning to‘liq quvvati faza kuchlanishining fazali tok ko‘paytmasiga teng:
• Pf=Ut• If VA,
• bu yerda: Uf — fazali kuchlanish, V; If — fazali tok, A.
• Bir fazaning quwatini bir fazali quvvat deyiladi. Uch fazali sistemaning quvvati uch marta ko‘p bo‘ladi:
• Pa= U1•I1 = UI•II
• Uch fazali sistemaning aktiv quwati esa:
• Pa= •U1•I1cos
• bu yerda: cos — uch fazali sistemaning quwat koeffitsiyenti. Uch fazali sistemaning reaktiv quvvati:
• Qr =•U1•I1•sin