yamasa kiyatirg`an, bir na`rse satip atirg`an yamasa alip atirg`an, qosiq aytip atirg`an yamasa
3. Tek suliw bolg`ani ushin u`yleniwshiler boldi.
4. Jasi u`lkennin` qizina u`yleniwdi ha`wes etiwshiler boldi.
Demek, suliwliqti adamlar xa`r tu`rli da`rejede qabillaydi degen so`z. Estetikaliq ta`rbiya-
bul xa`zirgi milliy ta`rbiya sistemasindag`i en` quramali xa`m a`xmiyetli, qiyin ta`rbiya. Bunday
ko`rinislerdin` barlig`ida ya kewlin`di ko`teredi, yamasa kewil xoshin`di tu`siredi. Na`rselerdin`
barlig`in duris tu`siniw, seziw, qabillaw og`ada u`lken estetikaliq talg`amdi, estetikaliq
ta`rbiyalang`anliqti talap etedi.
Basqa pedagogikaliq protsess siyaqli estetikaliq ta`rbiyada da ishki xa`m
sirtqi qarama-
qarsiliqlar bar. Olar bir-birleri menen baylanisli. Olardin` ja`rdeminde balalarda estetikaliq
tu`sinik, sezim, ko`rkemlik talg`am, biybastaqliqlarg`a jek ko`riwshilik qa`liplesedi, bizdi
qorshag`anlardi duris qabillaw xa`m turmista, iskusstvoda suliwliqti jaratiw uqiplilig`i payda
boladi. Al suliwliqti baxalaw, adamdi su`yiw bul tuwma qa`siyet emes. Bala ta`biyat
penen
qatnas jasaw, adamlar menen so`ylesiw, iskusstvo shig`armalarin qabillaw, miynette xa`m
ko`rkem xa`weskerlikte qatnasiwi arqali estetikaliq jaqtan ta`rbilanip baradi.
Adamlardin` tariyxiy rawajlaniwina na`zer salip qarasaq ja`miyetlik sananin` xa`r qiyli
formalarinin` islengenliginin` guwasi bolamiz. Solardin` ishinde a`yyemgi zamanlardan baslap
adamlarda qa`liplesken sezimler-qapalaniw, ashiwlaniw xa`m basqalar.
Estetikaliq sezim xa`m estetikaliq talaplar miynet protsesinde, adamlardin` ta`biyat penen
gu`resi na`tiyjesinde payda boldi xa`m rawajlandi. Miynet arqali adam o`zine suliwliqti jaratti.
Al, suliwliq adamda suliwliqtan zawiqlaniw uqiplilig`in rawajlandirdi..
Estetikaliq ta`rbiyani a)ja`miyet turmisi ushin suliwliqtin` a`xmiyeti, b) iskusstvonin` jeke
adam turmisina ta`siri xa`m t.b. dep qaraw mu`mkin.
Estetikaliq ta`rbiyanin` pu`tin bir kompleksi, balalarda estetikaliq qabillaw xa`m sezimlerdi
rawajlandiriw, oqiwshilardi tiykarg`i estetikaliq
bilimler menen qurallandiriw, oqiwshilarda
estetikaliq tallaw xa`m talg`amdi rawajlandiriw, ko`rkemlik xizmet uqipliliqlarin qa`liplestiriw
xa`m do`retiwshilik uqipliliqlarin qoshametlewlerden ibarat.
Oqiwshilardi u`yreniw xa`m olardin` xizmetlerin baqlaw balalardin` estetikaliq sezimleri
menen moralliq sezimlerinin` bir ekenligin ko`rsetpekte. Balanin` sanasindag`i saqiyliq xa`m
jaqsiliq ko`p ta`repinen gozzalliq tu`sinigine sa`ykes keledi. Oqiwshilardin` miynetke estetikaliq
qatnasi onin` aktiv xizmeti menen baylanisip ketken boladi. Bala ushin ma`sele
sheshkende
yamasa bir na`rsenin` suwretin suliw etip salg`anda estetikaliq zawiqlaniw boladi.
Oqiwshilardin` oqiw miynetin estetikaliq qoshametlewshi qural sipatinda paydalaniw ushin
balalardin` aktiv, tiyanaqli xizmetin sho`lkemlestiriw, olardin` tabisqa erisiwi ushin ja`rdem
beriw kerek. Usinday jag`dayda olarg`a estetikaliq zawiq bag`ishlanadi xa`m olardin` estetikaliq
keshirmeleri rawajlanadi.
Oqiwshi ko`binese o`zi tayarlag`an na`rselerge baxa beriwde sub`ektivlikke jol qoyadi.
Olardin` o`zleri en` suliw na`rselerdi jasawg`a qizig`adi. Jaqsi na`rseler qatarinan orin almasa da
bala o`zi tayarlag`an na`rsege ma`s boladi. Sebebi balada formalarg`a, siziqlarg`a, boyawlarg`a
ob`ektiv baxa beriwge, o`zi sarplag`an miynetke beriletug`in na`rse, o`zinin` jasag`an isine
qumarlaniwda qosilip ketedi. Mug`allim balalardin` islerin salistiriw, ko`rgizbeler
sho`lkemlestiriw joli menen olardin` o`zleri tayarlag`an na`rselerge baxa beriwde
sub`ektivizmnen qutiliwina ja`rdem ko`rsetiwleri kerek.
Estetikaliq sezim adamlar turmisinda og`ada u`lken rol` oynaydi. Gozzalliqti ko`re biliw,
oni tu`siniw xa`m jarata aliw adam turmisin bay, qiziqli etip, og`an en` joqari sezim zawiqlaniw,
ra`xa`tleniw imkaniyatin beredi. Balani estetikaliq jaqtan ta`rbiyalaw-estetikaliq bo`leklerge iye
bolg`an xa`r qiyli turmis qatnaslari xa`m ta`sirleri arqali a`melge asirilatug`in protsess.
Balalar
mektepke shekemgi ta`rbiya jasinda-aq na`rseler, wakiya xa`m xa`diyseler xaqqinda o`z
estetikaliq pikirlerin bildiredi xa`m sol qatnas penen estetikaliq sezimlerin basinan keshiredi.
Jan`a bolg`an kollektiv turmisina kirip kelgen, jan`a bilimler xa`m jan`a qatnaslar ta`jiriybesin
tez iyeley baslag`an oqiwshinin` estetikaliq rawajlaniwi tez pet penen osedi.
