|
Absorbtsiyaning massa balansı hám kinetik nizamlıqları
|
| bet | 4/10 | | Sana | 08.12.2023 | | Hajmi | 1,83 Mb. | | #113975 |
Bog'liq Seytniyazov Adilbay (2) (2) 2 курслар учун, 2, halqa-akrom-malik, oraliq, amaliy, 1-sinf Ochiq dars Matematika, 9-синфлардан Янги методика, Alifbe Tulki bilan turna Dars ishlanma, nz Киберхавф асослари mustaqil ish 2023 лотин, Kurbanbayev.D Shaxsning psixologik tahlil qilish, Мавзу 2 - 2024-01-22T175124.733, blackfin-summary, Satarova Nilufar, Article For ConferenceAbsorbtsiyaning massa balansı hám kinetik nizamlıqları
Absorbciya procesiniń materiallıq balansı tómendegi kórinistegi ulıwma teńleme menen ańlatıladı :
Aqırǵı teńlemeni baslanǵısh hám aqırǵı koncentraciyalar aralıǵında integrallagandan keyin, odan absorbent sarpın (kmol'/s) anikdash múmkin:
1 kmol' inert gaz ushın zárúr salıstırma sarp etiw:
Process jumısshı sızıǵı ol-x koordinatalarında to'fi sızıq kórinisinde boladı. Onıń qıyalıq múyeshi tangensi ι= L/G.Absorbent salıstırma sarpınıń absorber ólshemine hám suyıq fazada tarqalıp atırǵan elementtıń aqırǵı kontsenfatsiyasiga tásirin kórip shıǵamız.
Absorberda fazalar baǵdarı parallel dep qabıl etemiz. y-x koordinatalardıń B nuqgasida anikdanayotgan suyuk, fazada tarqalıp atırǵan elementtıń baslanǵısh kontsenfatsiyasi xd, gaz fazasındaǵı baslanǵısh koncentraciya ud, aqırǵısı bolsa ut.
Fazalar teń salmaqlılıq jaǵdayı ym = f (x ) teńlemege qaray túrli qıyalıq múyeshi astında bir neshe jumısshı chizikdar ótkeremiz. Suwretdegi Aj, A2, Aj nuqgalar gaz faza hám absorbentdagi baslanǵısh hám aqırǵı koncentraciyalardı xarakterleydi. Processni háreketke keltiretuǵın kúshi jumısshı hám teń salmaqlılıq chizikdar ortasındaǵı parq menen anikdanadi, yaǵnıy Δy=y-ym. Pútkil kurilma ushın ortasha \arakatga keltiretuǵın kúsh ortasha logarifmik baha retinde tabıladı. Eger, jumısshı sızıq VA vertikal sızıq menen ústpe-úst tusse, háreketke keltiretuǵın kúsh eń katga mániske iye boladı. Eger, teńlemege 𝑥ox=𝑥b ko'yilsa, absorbentning sarpı sheksiz boladı.
Basqa jaǵdayda bolsa, yaǵnıy jumısshı sızıq BA j teń salmaqlılıq sızıǵı menen tutashsa, absorbentning sarpı minimal hám ıslawısh nuqgasida háreketke keltiretuǵın kúsh nol'ga teń boladı, sebebi ud =um.
Birinshi jaǵdayda absorberning ólshemleri minimal boladı, sebebi absorbentning sheksiz sarpında Auo'r maksimal mániske iye esaplanadı. Ekinshi jaǵdayda bolsa, absorbentning sarpı minimal bolǵanda absorbentning ólshemleri sheksiz boladı.
Massa almasınıw, sonday-aq, absorbciya processinde de teń salmaqlılıqga erisip bolmaydı, sebebi mudamı (x t < xm). Sonday eken, absorbentning sarpı mudamı minimal bahadan úlken bolıwı kerek. Absorbentning minimal sarpın tómendegi teńlemeden tabıw múmkin:
Absorbentning optimal sarpı texnikalıq-iqgisodiy esaplawlar tiykarında anikdanadi.1 kmol' gazdı jutıw ushın zárúr sarp etiwler gaz hám ekspluataciya bahası Sj,amortizatsiya hám remontlaw ushın sarp etiwler, energiya bahası S2, gazdı uzatıw hám desorbtsiya ga ketetuǵın ǵárejetler jıyındısına teń:
Ekenin aytıw kerek, S j shama absorbentning salıstırma sarpına baylanıslı emes. Eger, / ortsa, absorberning jumısshı biyikligi jáne onıń gidravlikqarsılıǵı azayadı. Lekin, bunda kurilmaning diametri úlkenlesedi.
Sonday etip, funkciya m'inimumga ıyelewi múmkin. Absorbentning salıstırma sarpı / asıwı menen gazdı uzatıw hám desorbtsiyasiga ketetuǵın sarp etiwler S j kópayadi.
Hámme iymek sızikdar ordinataların qossak, 1 kmol' gazdı absorbciya qılıw ushın zárúr sarp etiwler jıyındısı efi sızıǵın alamız. Bul efi sızıqtıń minimumı, absorbent optimal salıstırma sarpına to'fi keledi.
5-súwret. Absorbentning salıstırma sarpın anıqlawga tiyisli.
6-súwret. Absorbentning optimal salıstırma sarpın atidashga tiyisli.
Absortsiya procesiniń tiykarǵı teńlemesi absortsiya procesi eki fazalı sistemalardıń massa utkazish teńlemesi menen ańlatılıwı múmkin:
Yeki
Kupincha, absorbciya procesiniń massa utkazish teńlemesinde, háreketke keltiretuǵın kúsh ol-um basımlar parqı menen ańlatıladı :
bul jerde r - gaz qospasında tarqalıp atırǵan gazdıń jumısshı partsial basımı ; rm - absorbent
ústindegi gazdıń teń salmaqlılıq basımı ; Km - massa utkazish koefficiyenta: M -gaz fazasınan suyıq fazaǵa uggan massa mikdori; Arur — processni háreketke keltiretuǵın kúshi.
Eger, teń salmaqlılıq sızıǵı tuwrı bolsa, processtiń ortasha háreketke keltiretuǵın kúshi bul formuladan tabıladı :
bul jerde hám absorberning aqırǵı bólimlerindegi háreketke keltiretuǵın kúshler; pg hám rox absorberga kirip atırǵan hámshıǵıp atırǵan gazdıń partsial basımı ; rt *, r6* - absorberga kirip atırǵan hám shıǵıp atırǵan gazdıń teń salmaqlılıq partsial basımı.
Absorbciya processinde massa almasınıw mexanizmi kuyidagicha: hár bir faza tiykarǵı massa hám shegaralıq juqa qatlamnan ibarat boladı. Tiykarǵı massa ga yutiluvchi komponent konvektiv diffuziya jolı menen ótedi.
Ikkata shegaralıq juqa qatlamda bolsa, yutiluvchi komponenttiń ótiwi molekulyar diffuziya usılında baradı. Sol sebepli, absorbciya processinde massa ótkeriwge bolǵan qarsılıq shegaralıq juqa qatlamlar jıyındısınan ibarat boladı. Suyıq, juqa qatlam daǵı massa ótkeriwge bolǵan qarsılıq 1/Ru, gaz daǵı bolsa - /i/D< bolsa, massa ótkeriw koefficiyenti bul teńlemeden esaplanadı.
Bul jerde - gaz aǵımınan fazalardı ajıratıwshı maydanına massa beriw koefficiyenti; fazalardı ajıratıwshı sırtdan suyukdik aǵımına massa beriw koefficiyenti;t-proportsionallıq koefficiyenti, absorbtiv hám absorbent ózgesheliklerine hám temneraturaga baylanıslı.
Koefficiyent m dıń úlkenligi massa ugkazish teńlemesiniń dúzilisineda tásir etedi. Jaqsı eriytuǵın gazlar ushın m dıń ma`nisi júdá kishi boladı. Sol sebepli, suyukdik fazasındaǵı diffuzion qarsılıq da kishi bolıp tabıladı. bolǵanı ushın, (5. 82) teńleme kuyidagicha jazıladı :
Qıyın eriytuǵın gazlar ushın proportsionallıq koefficiyent m dıń ma`nisi kútá úlken bolıp tabıladı. Sol sebepli gaz fazasındaǵı diffuzion qarsılıqtı inabatqa almasa da boladı. bolǵanı ushın, teńleme kuyidagicha jazıladı :
yaǵnıy, hámme diffuzion qarsılıq suyıq fazada sáwlelengenlengen boladı.
|
| |
