Umumiy kimyoviy texnalogiyasi

Mineral o'g'itlar oddiy (bir tomonlama, bir komponentli) va murakkab bo'linadi. Oddiy mineral o'g'itlar asosiy oziq moddalardan faqat bittasini o'z ichiga oladi. Bularga azotli, fosforli, kaliyli oʻgʻitlar va mikrooʻgʻitlar kiradi. Murakkab o'g'itlar kamida ikkita asosiy oziq moddalarni o'z ichiga oladi. O'z navbatida, murakkab mineral o'g'itlar murakkab, murakkab-aralash va aralash bo'linadi. Azotli o'g'itlar. Azotli oʻgʻitlar ishlab chiqarish ammiakni molekulyar azot va vodoroddan sintez qilishga asoslanmagan. Azot havodan, vodorod esa tabiiy gaz, neft va koks gazlaridan olinadi. Azotli oʻgʻitlar oq yoki sargʻish rangdagi kristall kukun (kaliy siyanamid va suyuq oʻgʻitlardan tashqari), suvda yaxshi eriydi, tuproqqa soʻrilmaydi yoki yomon soʻriladi. Shuning uchun azotli o'g'itlar osongina yuviladi, bu esa kuzda asosiy o'g'it sifatida foydalanishni cheklaydi. Ularning aksariyati yuqori gigroskopik bo'lib, maxsus qadoqlash va saqlashni talab qiladi. 1-jadvalda asosiy azotli o'g'itlar xususiyatlarining tarkibi bo'yicha ma'lumotlar keltirilgan.

Ishlab chiqarish va qishloq xo'jaligida foydalanish nuqtai nazaridan bu guruhning eng muhimi ammiakli selitra va karbamid bo'lib, ular barcha azotli o'g'itlarning taxminan 60% ni tashkil qiladi.

Azotli o'g'itlar barcha ekinlar uchun ishlatiladi.

1. Jadval

Fosforli o'g'itlar. Fosfor o'simliklarning oziqlanishining eng muhim elementlaridan biridir, chunki u oqsillarning bir qismidir. Agar tuproqdagi azotni havodan mahkamlash yo'li bilan to'ldirish mumkin bo'lsa, fosfatlarni faqat o'g'itlar shaklida tuproqqa qo'llash orqali to'ldirish mumkin. Fosforning asosiy manbalari - fosforitlar, apatitlar, vivianit va metallurgiya sanoati chiqindilari - tomasslag, fosfat shlaklari. Barcha fosforli o'g'itlar amorf, oq-kulrang yoki sarg'ish rangga ega. Ulardan asosiylari superfosfat va fosfat jinsidir. Fosforli o'g'itlarning xarakteristikalari 2-jadvalda keltirilgan.