|
Ochiq kalitli shifrlash algoritmilarini tahlili
|
| bet | 6/10 | | Sana | 30.05.2023 | | Hajmi | 134.97 Kb. | | #67389 |
Bog'liq Abdurasulov Alijon-Individual-2(beta) Kompyuter arxitekturasi, kompyuter arxitekturasi 2-topshiriq (1), OLIMPIADA, Cholponning, 7-m.Qattiq diskni klonlash, 14-m.Video tizim va qurilmalar ishlashni diagnostikasi qilish, 9-m.Tizim bloklarining turlari., Jahon iqtisodiyotining globallashuvi to\'G\'risidagi ilmiy konseps, 2-sinf Matematika fanidan Bo\'lishga doir masalalar dars ishlanma 1, Substations (35 kV) eng, gilam yuvish, Maydonlar nazariyasi, Doc5, Множественное число имен существительных-fayllar.org2.2. Ochiq kalitli shifrlash algoritmilarini tahlili
Ochiq kalitli shifrlash algoritmaları, foydalanuvchilarning xavfsiz va samarador ma'lumot almashishini ta'minlash uchun ishlatiladigan kriptografik algoritmlardir. Bu algoritmlar, ochiq kalitli kriptografiya (asimmetrik kriptografiya) usuli asosida ishlaydi va xavfsizlikni ta'minlashda katta yordamchi hisoblanadi.
Ochiq kalitli shifrlash algoritmalarida, ma'lumot shifrlash uchun ikki kalitdan foydalaniladi: ochiq kalit va maxfiy kalit. Ochiq kalit, bir foydalanuvchi tomonidan ishlatilgan va hamma foydalanuvchilar tomonidan osonlik bilan olish mumkin bo'lgan kalitdir. Maxfiy kalit esa, faqatgina shifrlash va de-shifrlashda ishlatiladi va bir foydalanuvchi tomonidan yaratiladi.
Ochiq kalitli shifrlash algoritmalarining tahlili uchun quyidagi algoritmlarniko'rib chiqamiz:
1. RSA (Rivest-Shamir-Adleman) - Bu algoritm, ochiq kalitli kriptografiyada eng ko'p ishlatiladigan algoritmlardan biridir. Bu algoritm, ochiq kalitli kriptografiyaning eng asosiy protokoliga asoslangan va xavfsizlikni ta'minlashda yuqori darajada ishlatiladi. RSA, maxfiy kalitni ochiq kalitga o'tkazish uchun ishlatiladi va xavfsiz va samarador ma'lumot almashishni ta'minlaydi.
2. Elliptik kriptografiya - Bu algoritm, quyidagi formulalar yordamida ishlaydi: y² = x³ + ax + b. Bu formulalar, elipsning x va y koordinatalarini aniqlaydi. Elliptik kriptografiya, RSA'dan ko'ra yuqori darajada xavfsizlikni ta'minlaydi va o'zida kichik ehtiyojlar bilan ishlaydi.
3. Diffie-Hellman - Bu algoritm, ochiq kalitli kriptografiyaning bir protokoli hisoblanadi. Bu algoritm, iki foydalanuvchi o'rtasidagi maxfiy kalitni amalga oshirish uchun ishlatiladi. Algoritm, foydalanuvchilar orasidagi maxfiy kalitni ochiq kalitga aylantiradi va bundan keyin ochiq kalit orqali ma'lumot almashishni amalga oshiradi. Diffie-Hellman, kriptografik amalni tez va samarador bajaradi va xavfsizlikni ta'minlashda muhim usul hisoblanadi.
4. DSA (Digital Signature Algorithm) - Bu algoritm, elektronik imzolash uchun ishlatiladi. Algoritmda, foydalanuvchi maxfiy kalitni ochiq kalitga o'tkazadi va keyin imzolashni amalga oshiradi. Algoritm, xavfsiz va samarador elektronik imzolashni ta'minlaydi.
5. ECDSA (Elliptic Curve Digital Signature Algorithm) - Bu algoritm, elektronik imzolash uchun ishlatiladi. Algoritmda, eliptikkriptografiya usuli yordamida foydalanuvchi maxfiy kalitni ochiq kalitga o'tkazadi va keyin imzolashni amalga oshiradi. ECDSA, RSA'dan ko'ra kichik ehtiyojlar bilan ishlaydi va xavfsizlikni ta'minlashda yuqori darajada ishlatiladi.
6. AES (Advanced Encryption Standard) - Bu algoritm, simmetrik shifrlash uchun ishlatiladi. Algoritm, xavfsiz ma'lumot almashishda ko'p yordam beradi va hozirgi kunda keng tarqalgan shifrlash usullaridan biridir.
Ochiq kalitli shifrlash algoritmalarining tahlili quyidagi yordamlarni o'z ichiga oladi: ochiq kalit va maxfiy kalitdan ishlatish, elektronik imzolash uchun imkoniyat berish, yuqori darajada xavfsizlikni ta'minlash, samarador va tezkor kriptografik amalni bajarish. Bu algoritmlar, internetda xavfsiz va ishonchli almashish uchun juda muhimdir.
RSA algorotimining tahlili (Rivest-Shamir-Adleman) algoritmi, ochiq kalitli kriptografiya usuliga asoslangan eng ko'p ishlatiladigan algoritmlardan biri hisoblanadi. Bu algoritm, xavfsizlik va samarador ma'lumot almashishni ta'minlash uchun ishlatiladi.
RSA algoritmi, maxfiy kalitni ochiq kalitga o'tkazish uchun ishlatiladi. Maxfiy kalit, faqatgina shifrlash va de-shifrlashda ishlatiladi va bir foydalanuvchi tomonidan yaratiladi. Ochiq kalit esa, bir foydalanuvchi tomonidan ishlatilgan va hamma foydalanuvchilar tomonidan osonlik bilan olish mumkin bo'lgan kalitdir.
RSA algoritmi quyidagi formulaga asoslangan:
C = M^e mod n
Bu formulada, M - shifrlangan ma'lumot, e - ochiq kalit va n - maxfiy kalitni olish uchun ishlatilgan modul.
Algoritmda, bir foydalanuvchi ochiq kalit (e) va maxfiy kalit (d) yaratadi. Maxfiy kalit (d), n ga nisbatan turli bo'lgan bir sonni topish uchun ishlatiladi.
RSA algoritmi, shifrlangan ma'lumotni (C) ochiq kalit (e) va maxfiy kalit (d) orqali de-shifrlash imkonini beradi:
M = C^d mod n
RSA algoritmi, xavfsizlikni ta'minlash uchun juda muhimdir. Agar foydalanuvchi ochiq kalitni bilishsa, shifrlangan ma'lumotni de-shifrlash imkoniyati mavjud bo'ladi. Bunday holat, ochiq kalitni maxfiy qilish va foydalanuvchilar uchun xavfsiz tarzda yuborish juda muhimdir.
RSA algoritmi, xavfsizlikni ta'minlashda yuqori darajada ishlatiladi. Bu algoritm, ochiq kalitli kriptografiyaning eng asosiy protokoliga asoslanadi va samarador ma'lumot almashishni ta'minlashda juda muhim hisoblanadi.
Bundantashqari, RSA algoritmi, elektronik imzolash uchun ham ishlatiladi. Elektronik imzolash uchun, foydalanuvchi maxfiy kalitni ochiq kalitga o'tkazadi va keyin imzolashni amalga oshiradi. RSA, xavfsiz va samarador elektronik imzolashni ta'minlashda juda muhim hisoblanadi.
RSA algoritmi, ochiq kalitli kriptografiya usulining eng samarador va yuqori darajadagi algoritmlaridan biri hisoblanadi. Algoritmda, ochiq kalit va maxfiy kalitdan foydalaniladi, elektronik imzolash uchun imkoniyat beradi va xavfsizlikni ta'minlashda yuqori darajada ishlatiladi.
1. Ikkita katta tub son p va q tanlanadi.
2. Kalitning ochiq tashkil etuvchisi n hosil qilinadi: n=p·q
3. Quyidagi formula bo‘yicha k (Eyler funksiyasi qiymati) hisoblanadi: k=(p-1)(q-1).
4. k qiymati bilan o‘zaro tub bo‘lgan katta tub son e tanlab olinadi.
5. Quyidagi shartni qanoatlantiruvchi d soni aniqlanadi: d =e-1 mod k . Bu shartga binoan e · d ko‘paytmaning k qiymatga bo‘lishdan qolgan qoldiq 1 ga teng. e soni ochiq kalitning ikkinchi tashkil etuvchisi sifatida qabul qilinadi. Yopiq kalit sifatida d soni ishlatiladi.
6. Dastlabki axborot uning fizik tabiatidan qat’iy nazar raqamli ikkili ko‘rinishda ifodalanadi. Bitlar ketma-ketligi L bit uzunlikdagi bloklarga ajratiladi, bu yerda blok sifatida L < log2(n+1) shartini qanoatlantiruvchi eng katta butun sonni olish tavsiya etiladi. Har bir blok [0, n-1] oraliqqa taalluqli butun musbat sonkabi ko‘riladi. Shunday qilib, dastlabki axborot Mi, i=17 sonlarning ketma-ketligi orqali ifodalanadi. i ning qiymati shifrlanuvchi ketma-ketlikning uzunligi orqali aniqlanadi.
7. Shifrlangan axborot quyidagi formula bo‘yicha aniqlanuvchi Q sonlarning ketma-ketligi ko‘rinishida olinadi:
C = Mie mod n.
Axborotni ochishda quyidagi munosabatdan foydalaniladi:
M = C modn.
Bugungi kunda RSA tizimi programma ta’minoti xavfsizligini ta’minlashda va elektron raqamli imzo sxemalarida foydalaniladi. Shifrlash tezligining pastligi sababli (2 GHz protsessorlarda 512 bitli kalit yordamida 30 kb/s tezlikda shifrlaydi) simmetrik algoritmlarning kalitlarini shifrlab uzatishda ko‘proq foydalaniladi.
Misol.
Modul son n = p - q = 1517, (p -1)-(q -1) ko‘paytma bilan o‘zaro tub bo‘lgan e=11
ochiq kalit, shifrlanadigan matn M=BESH so‘zi va matn uzunligi L=8 bit berilgan.
Agar L berilmagan bo‘lsa, L=[log2(n+1)] formula orqali topiladi.
|
| |
