Vazirligi muhammad al-xorazimiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti kiberxavfsizlik fakulteti

qilingandir. Bir prtsessorli kompyuter tizimida vaqtning xar bir momntida faqat bitta 
jarayon bajarilishi mumkin. Multidasturli xisoblash tizimlarida bir nechta jarayonni 
psevdaparallel qayta ishlash protsessorni bir jarayondan ikkinchisiga optkazish 
yordamida amalga oshiriladi. Bir jarayon bajarilguncha, qolganlari opz navbvtini 
kutadi. Koprinib turibdiki xar bir jarayon minimum ikki xolatda boplishi mumkin:
Jarayon bajarilmoqda va jarayon bajarilmayapti. Bunday modeldagi jarayonlar 
xolati 
diagrammasi 
quyidagi 
rasmda 
koprsatilgan.
 
Bajarilayatgan xolatdagi jarayon, ma’lum vaqtdan sopng OT tomonidan 
tugallanishi, yoki topxtatilishi va yana bajarilmayatgan xolatga optkazilishi 
mumkin. Jarayon topxtatilishi ikkita sabab bilan ropy berishi mumkin: uni ishini 
davo ettirishi uchun biror bir xodisa talab etilsa, (masalan, kirish –chiqish 
operatsiyasini tugallash) yoki OT tomonidan ish jarayon uchun ajratilgan vaqt 
tugaganda ropy beradi. Shundan sopng OT belgilangan algoritm bopyicha 
bajarilmayatgan xolatidagi jarayonlardan birini tanlaydi va bu jarayonni 
bajarilayatgan xolatga optkazadi. 

Tizimda paydo boplayatgan yangi jarayon, boshqa jarayon bajarilmayatgan 
xolatga optkaziladi.Bu juda qulay modeldir. U bajarilishga tanlangan jarayon u 
topxtatilishiga sabab boplgan xodisani kutishi va amalda bajarishga tayyor 
boplmasligi mumkin. Bunday xolatdan qutilish uchun jarayon bajarilmayatgan 
xolatni yangi ikkinchi xolatga boplamiz: tayyorlik va kutish xolatlari.

Tizimda paydo boplayotgan xar qanday yangi jarayon tayyorlik xolatiga 
tushadi. Operatsion tizim rejalashtirishning biror bir algoritmidan foydalanib, tayyor 
jarayonlardan birini tanlab, uni bajarilish xolatiga optkazadi. 
Bajarilish xolatida jarayon dasturiy kodini bevosita bajarilishi ropy beradi. 
Jarayonning bu xolatidan uchta sabab bopyicha chiqish mumkin:
•
OT bu jarayonning faoliyatini topxtatadi;
•
U opz faoliyatini ma’lum xodisa ropy bermaguncha davom ettira olmaydi va 
OT uni “kutish” xolatiga optkazadi;
•
Xisoblash tizimida uzilish ropy berishi bilan (masalan, bajarilishga ajratilgan 
vaqt tugashi bilan taymerdan uzilish) uni tayyorlik xolatiga optkaziladi.
Kutish vaqtlari tayyorgarlik xolatiga jarayon, kutilayatgan xodisa ropy berishi 
bilan optadi va u yana bajarilish uchun tanlanishi mumkin. Keyinchalik rejalashtirish 
algoritmi xaqida sopz borsa, bizning modelda yana bir operatsiya qopyiladi: bu 
jarayon prioritetini opzgarishidir. Jarayonni yaratish va tugallash operatsiyalari bir 
marttalik operatsiyalardir, chunki ortiq qopllanilmaydi ba’zi tizimli jarayonlar, 
xisoblash tizimi ishi vaqtida xech qachon tugallanmaydi. Jarayon xolatini opzgarishi 
bilan bogpliq boplgan, ho u ishga tushirish yoki blokirovka boplsin, qoida bopyicha 
Kopp martalik xisoblanadi.

Download 328,78 Kb.