qilingandir. Bir prtsessorli kompyuter tizimida vaqtning xar bir momntida faqat bitta
jarayon bajarilishi mumkin. Multidasturli xisoblash tizimlarida bir nechta jarayonni
psevdaparallel qayta ishlash protsessorni bir jarayondan
ikkinchisiga optkazish
yordamida amalga oshiriladi. Bir jarayon bajarilguncha, qolganlari opz navbvtini
kutadi. Koprinib turibdiki xar bir jarayon minimum ikki xolatda boplishi mumkin:
Jarayon bajarilmoqda va jarayon bajarilmayapti.
Bunday modeldagi jarayonlar
xolati
diagrammasi
quyidagi
rasmda
koprsatilgan.
Bajarilayatgan xolatdagi jarayon, ma’lum vaqtdan sopng OT tomonidan
tugallanishi, yoki topxtatilishi va yana bajarilmayatgan
xolatga optkazilishi
mumkin. Jarayon topxtatilishi ikkita sabab bilan ropy berishi mumkin: uni ishini
davo ettirishi uchun biror bir xodisa talab etilsa, (masalan, kirish –chiqish
operatsiyasini tugallash) yoki OT tomonidan ish jarayon
uchun ajratilgan vaqt
tugaganda ropy beradi. Shundan sopng OT belgilangan algoritm bopyicha
bajarilmayatgan xolatidagi jarayonlardan birini tanlaydi va bu jarayonni
bajarilayatgan xolatga optkazadi.
Tizimda paydo boplayatgan yangi jarayon, boshqa jarayon bajarilmayatgan
xolatga optkaziladi.Bu juda qulay modeldir. U bajarilishga
tanlangan jarayon u
topxtatilishiga sabab boplgan xodisani kutishi va amalda bajarishga tayyor
boplmasligi mumkin. Bunday xolatdan qutilish uchun jarayon bajarilmayatgan
xolatni yangi ikkinchi xolatga boplamiz: tayyorlik va kutish xolatlari.
Tizimda paydo boplayotgan xar qanday yangi
jarayon tayyorlik xolatiga
tushadi. Operatsion tizim rejalashtirishning biror bir algoritmidan foydalanib, tayyor
jarayonlardan birini tanlab, uni bajarilish xolatiga optkazadi.
Bajarilish xolatida jarayon dasturiy kodini bevosita bajarilishi ropy beradi.
Jarayonning bu xolatidan uchta sabab bopyicha chiqish mumkin:
•
OT bu jarayonning faoliyatini topxtatadi;
•
U opz faoliyatini ma’lum xodisa ropy bermaguncha davom ettira olmaydi va
OT uni “kutish” xolatiga optkazadi;
•
Xisoblash tizimida uzilish ropy berishi bilan (masalan, bajarilishga ajratilgan
vaqt tugashi bilan taymerdan uzilish) uni tayyorlik xolatiga optkaziladi.
Kutish vaqtlari tayyorgarlik xolatiga jarayon, kutilayatgan xodisa ropy berishi
bilan optadi va u yana bajarilish uchun tanlanishi mumkin. Keyinchalik rejalashtirish
algoritmi
xaqida sopz borsa, bizning modelda yana bir operatsiya qopyiladi: bu
jarayon prioritetini opzgarishidir. Jarayonni yaratish va tugallash operatsiyalari bir
marttalik operatsiyalardir, chunki ortiq qopllanilmaydi ba’zi tizimli jarayonlar,
xisoblash tizimi ishi vaqtida xech qachon tugallanmaydi. Jarayon xolatini opzgarishi
bilan bogpliq boplgan, ho u ishga tushirish yoki blokirovka boplsin, qoida bopyicha
Kopp martalik xisoblanadi.
