•
Jarayon xolati
•
Jarayon dasturli(schyotchigi)
hisoblagichi, yoki boshqacha qilib aytganda,
jarayon uchun keyingi bajariladigan komanda adresi.
•
Protsessor registri tarkibi.
•
Xotirani boshqarish va protsessordan foydalanishni rejalashtrish uchun zarur
ma’lumotlar (jarayon prioriteti, adres makoni, oplchami va joylashgan oprni
va xokazolar.)
•
Xisob (qayd) ma’lumotlari jarayon identifikatsiya nomeri,
qaysi
foydalanuvchi uning ishini initsializatsiya qildi, jarayonning protsessordan
foydalanish umumiy vaqti va xokazolar
•
Kiritish –chiqarish qurilmalari bilan bogpliq ma’lumotlar(masalan, jarayonga
qanday qurilmalar bogplangan, ochiq fayllar jadvali va xokazolar).
Albatta bu ma’lumotlar tizimini va tarkibi xar bir OTga bogpliqdir. Koppgina
OTlarda jarayonni xarakterlovchi ma’lumot bitta emas, balki bir nechta ma’lumotlar
strukturaida saqlanadi. Bu strukturalar
xar xil nomlanishi, yuqorida keltirilgan
ma’lumotlarni bir qismini yoki qopshimcha ma’lumotlarni xam opz ichiga olishi
mumkin.
Uni jarayon diskriptori, PCB (Process Control Block) yoki jarayonni
boshqarish
bloki
deb
nomlash
mumkin.
Bir martalik amallar (operatsiyalar)
Jarayonning kompyuterdagi murakkab xayot yopli uni tugpilishidan boshlanadi.
Jarayonlar kontseptsiyasini qopllovchi ixtiyoriy OT, jarayon yaratish vositasiga ega
boplishi kerak.Eng oddiy tizimlarda (masalan, faqat bitta aniq ilova ishi uchun
loyixalashtirilgan tizimlarda) xamma jarayonlar tizim satrida tugpilishi mumkin.
Murakkabroq
operatsion tizimlar, jarayonlarni zaruriyat bopyicha dinamik xolda
yaratadilar.
Operatsion tizim startidan sopng, yangi jarayon tugpilishi sababchisi boplib maxsus
tizimli chaqiriq bajargan foydalanuvchi jarayoni yoki operatsion tizim boplishi
mumkin,
ya’ni
natijada
yana
jarayon
boplishi
mumkin.
Yangi jarayon tugpilishiga sabab boplgan jarayon ota jarayon(parent process)
deyiladi, qaytadan yangi yaratilgan jarayon–farzand jarayon deyiladi(child process).
Farzand jarayon opz navbatida yana yangi farzand jarayonni yaratishi mumkin va
tizim ichida jarayonning geneologik daraxtini
topplamini xosil qiladilar, ya’ni
geneologik oprmon xosil bopladi.
Jarayon tugpilishida tizim yangi PCB tuzadi bunda jarayon tugpilishi xolati
bilan uni topldira boshlaydi, yangi jarayon opzining yagona
identifikatsiya tartib
raqamini oladi. Biror bir jarayon tugashi bilan bopshagan identifikatsiya nomeri
boshqa jarayon uchun ishlatilishi mumkin. Odatda opzining funktsiyalarini bajarish
uchun jarayon –farzand ma’lum resurslarni talab qiladi: xotira, fayllar, kiritish –
chiqarish qurilmalari va xokazolar. Ularni ajratishning ikki xil xolati bor. Yangi
jarayon opziga ota jarayon resurslarini olishi mumkin. Bunda u resurslarni ota –
jarayon yoki boshqa farzand –jarayonlar bilan boplishadi yoki resurslarin bevosita
operatsion tizimdan olishi mumkin. Ajratilgan resurslar xaqidagi ma’lumot PCB ga
kiritiladi.
