xisoblash tizimi xolatiga, boshqacha qilib aytganda rejalashtirish
parametrlariga
tayanishi zarur.Xamma rejalashtirish parametrlarini ikkita katta guruxlarga boplishi
mumkin: statik parametrlar va dinamik parametrlar. Statik parametrlar xisoblash
tizimi ish vaqtida opzgarmaydi,
dinamiklari esa teskarisi, doimo opzgarishda
bopladi. Tizimning statik parametrlariga uning resurslarining chegaraviy
qiymatlarini (operativ xotira xajmi, svoping uchun diskdagi xotira maksimal soni,
ulangan kiritish –chiqarish qurilmalarining soni va xokazolar). Tizimning dinamik
parametrlari
ayni
vaqtdagi
bopsh
resurslar
sonini
tavsiflaydi.
Jarayon statik parametrlariga, qoida bopyicha yuklash vaqtiga xos xarakteristikalar
kiradi.
•
Jarayon qaysi foydalanuvchi tomonidan ishga tushirilgan va qaysi
foydalanuvchi topshiriqni shakllantirgan.
•
Qopyilgan masala
bajarilish prioriteti qanday, ya’ni masala qay darajada
muxim
•
Foydalanuvchi tomonidan masalani yechish uchun qancha protsessor vaqti
sopralgan.
•
protsessor va kiritish –chiqarish amalini bajarish vaqti nisbati qanday
•
Topshiriq uchun, xisoblash tizimining qaysi rusurslari(operativ xotira, kiritish
–chiqarish qurilmalari, maxsus kutubxonalar, tizimli dasturlar va xokazolar)
va qancha miqdorda kerak.
Uzoq muddatga rejalashtirish algoritmlari opz ishlarida xisoblash tizimining
dinamik va statik parametrlaridan va jarayonlarning parametrlaridan(jarayonlar
dinamik parametrlari topshiriqni yuklash etapida xali noma’lum bopladi).
Oprtacha muddatli va qisqa muddatli rejalashtirish algoritmlari, qopshimcha
ravishda jarayonlarning dinamik xarakteristikalaridan foydalanadilar. Oprtacha
muddatli rejalashtirishda bunday xarakteristika sifatida quyidagi ma’lumotlardan
foydalaniladi:
•
Jarayonni diskka yoki operativ xotiraga yuklangan momentdan qancha vaqt
optdi;
•
Jarayon qancha
operativ xotira egallaydi;
•
Jarayonga qancha protsessor vaqti ajratildi;
Rejalashtirish jarayoni OTning “rejalashtiruvchi” deb ataladigan qismi orqali
bajariladi. Rejalashtiruvchi, bajarishga, tayyor xolatdagi
jarayon ichidan yangi
jarayonni quyidagi toprtta xollarda tanlash xaqida yechim qabul qiladi:
1.
Jarayon bajarilish xolatidan, bajarilish tugallandi xolatiga optishda
2.
Jarayon bajarilish xolatidan kutish xolatiga optishda
3.
Jarayon bajarilish xolatidan, tayyorlik xolatiga optishida
4.
jarayon kutish xolatidan, tayyorlik xolatiga optishida.
Rejalashtirishning turli –tuman algoritmlari mavjuddir, ular xar turli masalalar
uchun
samarali
va
turli
maqsadlarga
erishishga
mopljallangandir.
Masalan, 1.First –come, First –Served(FCFS) –birinchi keldi, birinchi xizmat
koprsatildi.
2. Round Robin(RR) –bolalar koruseli. Bu FCFS
ni modemfikatsiya qilingan
koprinishidir.
3. Shortest – Job – First (SJF) –birinchining eng qisqa vaqti va xokazolar.h
Xisoblash tizimi N ta foydalanuvchi interaktiv rejimda ishlayapgan boplsa, xar bir
foydalanuvchi opzida protsessor vaqtining ~1/N qismiga ega deb xisoblanishi
kafolatlaydigan
rejalashtirish
algoritmini
qopllash
mumkin.
Xisoblash tizimining eng chegaralangan resurslaridan biri protsessor vaqtidir. Ularni
Ko’p sonli jarayonlar orasida taqsimlash uchun tizimga jarayonlarni rejalashtirish
protsedurasini qopllashga topgpri keladi. Rejalashtirishning xisoblash tizimi
xolatiga tahsirining
davomiyligi darajasiga qarab, jarayonlarni qisqa muddatli,
oprtacha
muddatli
va
uzoq
muddatli
rejalashtirishlarga
boplinadi.
