Vazirligi muhammad al-xorazimiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti kiberxavfsizlik fakulteti

xisoblash tizimi xolatiga, boshqacha qilib aytganda rejalashtirish parametrlariga 
tayanishi zarur.Xamma rejalashtirish parametrlarini ikkita katta guruxlarga boplishi 
mumkin: statik parametrlar va dinamik parametrlar. Statik parametrlar xisoblash 
tizimi ish vaqtida opzgarmaydi, dinamiklari esa teskarisi, doimo opzgarishda 
bopladi. Tizimning statik parametrlariga uning resurslarining chegaraviy 
qiymatlarini (operativ xotira xajmi, svoping uchun diskdagi xotira maksimal soni, 
ulangan kiritish –chiqarish qurilmalarining soni va xokazolar). Tizimning dinamik 
parametrlari 
ayni 
vaqtdagi 
bopsh 
resurslar 
sonini 
tavsiflaydi.
Jarayon statik parametrlariga, qoida bopyicha yuklash vaqtiga xos xarakteristikalar 
kiradi.
•
Jarayon qaysi foydalanuvchi tomonidan ishga tushirilgan va qaysi 
foydalanuvchi topshiriqni shakllantirgan.
•
Qopyilgan masala bajarilish prioriteti qanday, ya’ni masala qay darajada 
muxim
•
Foydalanuvchi tomonidan masalani yechish uchun qancha protsessor vaqti 
sopralgan.
•
protsessor va kiritish –chiqarish amalini bajarish vaqti nisbati qanday
•
Topshiriq uchun, xisoblash tizimining qaysi rusurslari(operativ xotira, kiritish 
–chiqarish qurilmalari, maxsus kutubxonalar, tizimli dasturlar va xokazolar) 
va qancha miqdorda kerak.
Uzoq muddatga rejalashtirish algoritmlari opz ishlarida xisoblash tizimining 
dinamik va statik parametrlaridan va jarayonlarning parametrlaridan(jarayonlar 
dinamik parametrlari topshiriqni yuklash etapida xali noma’lum bopladi).
Oprtacha muddatli va qisqa muddatli rejalashtirish algoritmlari, qopshimcha 
ravishda jarayonlarning dinamik xarakteristikalaridan foydalanadilar. Oprtacha 
muddatli rejalashtirishda bunday xarakteristika sifatida quyidagi ma’lumotlardan 
foydalaniladi:

•
Jarayonni diskka yoki operativ xotiraga yuklangan momentdan qancha vaqt 
optdi;
•
Jarayon qancha operativ xotira egallaydi;
•
Jarayonga qancha protsessor vaqti ajratildi;
Rejalashtirish jarayoni OTning “rejalashtiruvchi” deb ataladigan qismi orqali 
bajariladi. Rejalashtiruvchi, bajarishga, tayyor xolatdagi jarayon ichidan yangi 
jarayonni quyidagi toprtta xollarda tanlash xaqida yechim qabul qiladi: 
1.
Jarayon bajarilish xolatidan, bajarilish tugallandi xolatiga optishda
2.
Jarayon bajarilish xolatidan kutish xolatiga optishda
3.
Jarayon bajarilish xolatidan, tayyorlik xolatiga optishida
4.
jarayon kutish xolatidan, tayyorlik xolatiga optishida. 
Rejalashtirishning turli –tuman algoritmlari mavjuddir, ular xar turli masalalar 
uchun 
samarali 
va 
turli 
maqsadlarga 
erishishga 
mopljallangandir.
Masalan, 1.First –come, First –Served(FCFS) –birinchi keldi, birinchi xizmat 
koprsatildi.
2. Round Robin(RR) –bolalar koruseli. Bu FCFS ni modemfikatsiya qilingan 
koprinishidir.
3. Shortest – Job – First (SJF) –birinchining eng qisqa vaqti va xokazolar.h
Xisoblash tizimi N ta foydalanuvchi interaktiv rejimda ishlayapgan boplsa, xar bir 
foydalanuvchi opzida protsessor vaqtining ~1/N qismiga ega deb xisoblanishi 
kafolatlaydigan 
rejalashtirish 
algoritmini 
qopllash 
mumkin.
Xisoblash tizimining eng chegaralangan resurslaridan biri protsessor vaqtidir. Ularni 
Ko’p sonli jarayonlar orasida taqsimlash uchun tizimga jarayonlarni rejalashtirish 
protsedurasini qopllashga topgpri keladi. Rejalashtirishning xisoblash tizimi 
xolatiga tahsirining davomiyligi darajasiga qarab, jarayonlarni qisqa muddatli, 
oprtacha 
muddatli 
va 
uzoq 
muddatli 
rejalashtirishlarga 
boplinadi.

Download 328,78 Kb.