O‟ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
2– BOSQICH 073-22 GURUH TALABASINING KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI
3-Amaliy mashg`uloti
Bajardi: Ahmadjonov K.
Qabul qildi: Sayfullayev Sh.
Toshkent-2023
3-Amaliymashg‘ulot
Mavzu:TrueCrypt dasturi yordamida ma’lumotlarni shifrlashni o‘rganish
Ishdan maqsad: Kompyuterda fayllar, disklarni dastur yordamida shifrlash ishlarinio‟rganish.TrueCryptdasturiyordamidafayllarnishifrlashnibajarish
TrueCrypt-butezkorma'lumotlarnishifrlashuchunbepuldasturdir.TrueCrypt dasturining asosiy xususiyatlaridan biri yaratilgan "disk" sarlavhasidama'lum bir imzoning yo'qligi bo'lib, bu boshqa shunga o'xshash dasturlarga xosbo'lib, uni aniqlashni imkonsiz qiladi, chunki virtual dasturning hech bir qismi disktasodifiyma'lumotlardanfarqqiladi.
TrueCryptfaylsifatidasaqlanadiganvirtualshifrlanganmantiqiydiskniyaratishga imkon beradi. Bundan tashqari, TrueCrypt-dan foydalanib, qattiq diskyoki boshqa saqlash vositalarining bir qismini to'liq shifrlash mumkin. TrueCryptjildidasaqlanganbarchama'lumotlar,jumladan,faylvakatalognomlarito'liqshifrlanadi.
3.1-rasmdadisknishifrlashdafoydalaniluvchiTrueCryptdasturiyta‟minotiningko„rinishikeltirilgan.
3.1-rasm.TrueCryptdasturiyvositasi
TrueCryptdasturlashvositasiquyidagixususiyatlargaega:
Virtualdiskvauningbo'limlarinishifrlashimkoniyati;
Agarolinadiganmediaulanganbo'lsa,saqlashqurilmasitarkibinito'liqshifrlash;
Windows10ningyangiversiyasibilanTrueCrypt7.1anioptimallashtirish;
Serpent,TwofishvaAESkabiqo'llab-quvvatlanadiganshifrlashalgoritmlari;
shifrlanganma'lumotlarniyo'qotmasdanparollarnio'zgartirishimkoniyati;
Kaskadlishifrlashmavjud;
Foydalanuvchiningfayltiziminingxavfsizliginita'minlash,barchakeraklima'lumotlarishonchlihimoyalangan;
Shifrlash dasturi shifrlash kalitlarini yaratish uchun uchta xesh-funksiyani tanlashimkonini beradi;
DeveloperTrueCryptFoundationfoydalanuvchilargayordamdasturinibepulyuklabolishimkoniyatiniberdi;
TrueCryptningyangilanganversiyasiaxborotniavtomatikshifrlashnio'zichigaoladi.
Amaliyish
Dasturkompyutergao‟rnatishuchundasturexefaylitanlanadivabosiladi(3.2-rasm)
3.2-rasm. TrueCrypt dasturini o'rnatishni boshlashKeyingioynada Instal tanlanadiNexttugmasi bosiladi(3.3-rasm)
3.3-rasm.TrueCryptdasturinio'rnatishni jarayoni
Shunday qilib, siz dasturni o'rnatiladi va ishga tushiriladi (rasmlarda TrueCrypt ingliz tilidako'rsatiladi). Ishni boshlash uchun oynadan “Create volume” tanlanadi vatugmani bosiladi.(3.4-rasm)
3.4-rasm.TrueCryptdasturioynasidan“CreateVolume”tanlash
Keyingioynadauchtavariantdanbirinitanlashkerakbo‟ladi.Birinchiband“Createanencryptedfile container” (shifrlangan fayl konteynerini yaratish) tanlanadi va “Next” keying tugmasbosiladi.(3.5-rasm)
3.5-rasm.Dasturdashifrlanuvchiobyektnitanlash
Shundanso'ng,dasturdanoddiy(standart(yokiyashirin(hidden)jildyaratishnitanlashso'raladi.(3.6-rasm)
3.6-rasm.Dasturdaoddiyyokiyashirinjidltanlash
Keyinchalik, virtual saqlash joy tanlash kerak. "Select File" faylni saqlash tugmasini bosiladi,so'ngrafaylni saqlashyo'lini belgilab va uningnomi kiritiladi.(3.7-rasm)
3.7-rasm.Virtual joytanlanib nom berish
Keyingioynadadasturshifrlashalgoritmini(AES,Serpent,Twofish,AES-Twofish,AES-Twofisg-Sepent,Serpent-AES,Serpent-Twofish-AES,Twofish-Sepent)vaxeshlashalgoritmini tanlashni taklif qiladi. (RIPEMD-160, SHA -512 Whirlpool). Aslida, TrueCrypt harbir toifadagi uchta algoritm bilan to'liq ishlashi mumkin, shu bilan birga ularni aralashtirishmumkin,bufaylo'g'irlangantaqdirdatajovuzkorlarningishinisezilarlidarajadamurakkablashtiradi. Dastlabki qoida tariqasida, AES shifrlash va RIPEMD-160 xeshlashningstandartkombinatsiyasi qo'llaniladi.(3.8-rasm)
3.8-rasm.Shifrlash vaxeshlarusullari
Keyingi qadam shifrlangan fayllar saqlanadigan bo'lim hajmini belgilashdir. Ushbu parametrto'g'ridan-to'g'ri qancha va qanday fayllarni saqlashingizga bog'liq va alohida tanlanadi.(3.9-rasm)
3.9-rasm.Shifrlanganfayljoyihajminibelgilash
Yangioynadafoydalanuvchilarshifrlanganfayllargakirishuchunfoydalaniladiganmurakkab parolni o'ylab topishlari kerak bo'ladi. Shuni ta'kidlash kerakki, siz qo'shimcha kalitfaylidanhamfoydalanishingizmumkin,ammo agaruyo'qolsa,ma'lumotlarniqaytatiklashimkonsiz bo'ladi.(3.10-rasm)
3.10-rasm.Shifrlanganfaylkirishuchunparolqo‟yish
Joyniformatlashbosqichidashifrlashkuchinioshirishgayordamberadigantasodifiyma'lumotlarniyaratishuchunsichqonchanioynabo'ylabharakatlantirishso'raladi.Bundan
tashqari, hajmning fayl tizimini belgilash mumkin (masalan, 4 GB dan katta fayllarni saqlashuchunNTFS ni tanlanadi). KeyinFormat tugmasi bosiladi. (3.11-rasm)
3.11-rasm.Kalitkiritishvajoyniformatlash
Shifrlanganbo‟limbilanishlash
Shifrlanganbo'limlarniqandayyaratishyuqoridako‟rsatildi,endiuyerdafayllarniqandaysaqlashni quyida tushuntiriladi. Buni amalga oshirish uchun TrueCrypt asosiy oynasida SelectFiletanlanadi(agarqattiqdiskdayashirinbo'limyaratilganbo'lsa,so'ngra"SelectDevice"tugmasibosiladi),so'ngra"Mount"o‟rnatishtugmasibosiladi.Keyinparolkiritiladi.(3.12-rasm)
3.12-rasm.Shirlanganbo‟limniochish
|
