Şəkil 10.4. Lissaju fiqurları ilə tezliyin
ölçülməsinə nümunələr
Ossilloqraf üsulunun nisbətən sadə variantında nümunəvi tezlikli f0 siqnal mənbəyi kimi G1 generatoru tətbiq olunur. Bu üsulda dairəvi açılış təsvirinin parlaqlığının modulyasiyasından istifadə olunur. Nümunəvi f0 tezlikli gərginlik R1 C1 faza sürüşdürücü dövrə vasitəsilə üfüqi və şaquli girişlərə verilir. Ossilloqrafın gücləndiricisinin güclənmə əmsallarını tənzimləməklə ekranda çevrə alınır. Ölçülən fx tezlikli gərginlik elektron – şüa borusunun modulyatoruna ( Z girişi ) verilir ( şəkil 10.5 a ). Bu zaman əgər f0 və fx tezlikləri bir – birindən tam ədəd nisbətilə fərqlənərsə, ekranda işıqlı qövs alınır ( şəkil 10.5 b ).
Şəkil 10.5. Ekranda işıqlı qövsün alınması
İşıqlı ştrixlərin ( qırıq xəttlərin ) sayı
k = fx ( 10.6 )
f0
olacaqdır. Əgər fx < f0 olarsa, tezliklərin mənbələrinin yeri dəyişdirilir. Bu üsulda ölçmənin dəqiqliyi praktik olaraq nümunəvi generatorun dəqiqlik sinfindən asılıdır.
Lissaju fiqurları tezliklərin 1:5 nisbətindən 5:1 nisbətinə qədər təyin etməyə imkan verir. Dairəvi açılışda isə bu nisbətlər 1:1 – dən 20:1 - ə qədər ola bilər. Bu üsuldan orta tezlikləri ölçmək üçün istifadə olunur.
Yüksək tezliklərin ölçülməsi
Yüksək tezliklərin ölçülməsi üçün aşağıdakı ölçmə üsullarından istifadə olunur:
rezonans üsulu;
elektron üsulu.
Rezonans üsulu. Bu üsulun iş prinsipi paralel konturda cərəyanlar rezonansına əsaslanır. Yəni XL = XC götürüldükdə tezliyin qiyməti aşağıdakı düsturla hesablanır:
( 10.7 )
Düsturdan görünür ki, tezliyin qiyməti L və C – dən asılıdır. Ölçmə şəkil 10.6 – da göstərilən sxem üzrə aparılır:
| 