Kirxgof qonuni. Absolyut qora va kulrang jismlarning issiqlik nurlarini yutish va tarqatish hossalari orasidagi bog‘lanishni G. Kirxgof 1882 yili o‘rganib, quyidagi qonuniyatni ochgan:
bu yerda E0(T) – absolyut qora jismning nurlanish xususiyati.
Jismning nur chiqarish (nurlanish) xususiyatining yutish xususiyatiga nisbati jismning tabiatiga bog‘liq emas va bir xil temperaturadagi barcha jismlar uchun bir xil bo‘lib, shu temperaturadagi absolyut qora jismning nurlanish xususiyatiga teng.
(10.10) tenglamadan ko‘rinib turibdiki, kul rang jismning yutilish koeffitsienti qanchalik katta bo‘lsa, u shunchalik ko‘p nurlanadi. Yutilish koeffitsienti birdan kichik (0Kirxgof qonunidan, (10.10) va (10.9) tenglamalardan ko‘rinib turibdiki, kul rang jismning qoralik darajasi son jihatdan uning yutish xususiyatiga teng:
A= (10.11)
kattalik o‘zgarmas bo‘lgani uchun, kul rang jismning yutish xususiyati to‘lqin uzunligiga va temperaturaga bog‘liq emas.
10.6-jadvalda ba’zi kul rang jismlarning qoralik darajasi keltirilgan.
Lambert qonuni Jism sochayotgan nurlanish energiyasi fazoda har xil jadallik bilan tarqaladi. Nurlanish jadalligini yo‘nalishga bog‘liqligini belgilaydigan qonunga Lambert qonuni deb aytiladi.
Lambert qonuniga asosan, absolyut qora jism sirtidan turli yo‘nalishlar bo‘yicha nurlanayotgan energiya miqdori, berilgan yo‘nalish va jism sirtiga tushirilgan normal o‘rtasidagi burchakning kosinusiga proportsionaldir.
E=Encos, (10.12)
Bu yerda En – normal bo‘yicha nurlanish energiyasi.
Turli materiallarning qoralik darajasi.
10.6-jadval
Material
|
t,S
|
|
Material
|
t,S
|
|
Alyuminiy (silliqlangan)
|
50-500
|
0,04-0,06
|
Yog‘och
|
20-70
|
0,8-0,9
|
Bronza
|
50
|
0,1
|
Qog‘oz
|
20-100
|
0,9
|
Oltin (silliqlangan)
|
200-600
|
0,02-0,03
|
Shisha
|
20-100
|
0,9-0,92
|
Qizil g‘isht
|
25-300
|
0,9
|
Moyli bo‘yoq
|
20-100
|
0,86-0,92
|
Gips
|
20
|
0,9
|
Lak
|
20-100
|
0,8-0,95
|
Asbest
|
20-300
|
0,9-0,95
|
Oq emalp
|
20
|
0,9
|
|
