Ishdan maqsad:JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
Amaliy tajriba ishini bajarishda zaruriy vositalar va axborot manbalari ta’minoti:
Har bir tinglovchi uchun ishchi stansiya ajratilgan kompyuter sinifi;
Wi-FI tarmog’i;
Mahalliy (local) hisoblash tarmog’i;
O’rnatilgan Windows 10 operatsion tizim;
Ma’ruza materiallari.
JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
JavaScript, web saytlarini interaktiv qilish uchun ishlatiladigan bir dasturlash tili hisoblanadi. JavaScript web saytlarinda dinamik elementlar yaratishga imkon beradi.
JavaScript, ham front-end ham back-end dasturlash uchun ishlatiladi. Front-end dasturlashda, JavaScript, HTML va CSS bilan birgalikda ishlatiladi. Bu, xabarnomalar, formalar, animatsiyalar va hokazo yaratishga imkon beradi.
JavaScript kodlari matn shaklida yoziladi va .js kengaytmasiga ega fayllarda saqlanadi.
JavaScript funksiyalari, dasturlashning eng asosiy qismlaridan biridir. Funksiyalar, qaytadan amallarni osonlik bilan bajarish mumkin.
Funksiyalar kodni qayta ishlatishingiz va kamroq ish qilishingizga imkon berishadi.
JavaScript funksiyalari parametrlarni qabul qiladigan va natijani qaytaradigan bloklardir.
JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
JavaScript'da funksiyani aniqlash uchun "function" kalit so'zini ishlatasiz. Masalan, quyidagi kod "Salom AXB-2!" funksiyasini aniqlaydi:
Bu funksiyani chaqirish uchun, faqat nomini yozishingiz kerak:
function salomDunyo() {
console.log("Salom AXB-2!");
}
JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
Salom AXB-2!();
Funksiyalarga parametrlar o'tkazishingiz mumkin. Masalan, quyidagi kod "ism" parametrini qabul qiladigan va "Salom {ism}!" xabarini chiqaruvchi funksiyani aniqlaydi:
function salom(ism) {
console.log("Salom " + ism + "!");
}
JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
Bu funksiyani chaqirish uchun, quyidagini ishlatasiz:
salom("Ali");
Bu funksiyani chaqirganingizda, "Salom Ali!" xabari konsolga chiqadi.
JavaScript obyektlari, bu dasturlash tilining eng muhim qismlaridan biridir va JavaScript kodini yozishda katta rol o'ynaydi.
Obyektlar, o'z ichiga turli xil qiymatlar (masalan, sonlar, matnlar va hokazo) bilan birlikda saqlanadi va ularga oid metodlar bor. Bu metodlar, obyektning xususiyatlariga qarab ishlovchi amallar bajarishga imkon beradi.
JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
JavaScript obyektlari, asosan bitta yoki undan ko'p xususiyatlar va usullar (metodlar) bilan aniqlanadi.
Obyektning xususiyatlari, kalit so'zlar bilan aniqlanadi va o'zaro qavs ichida yoziladi.
JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
Quyidagi misol, "odam" nomli obyektni aniqlaydi va unda "ism", "yosh" va "jinsi" nomli uchta xususiyat mavjud:
Uzunlik va en xususiyatlari: Ushbu xususiyatlar, elementning eni va bo'yligini belgilayadi. Masalan, quyidagi kod orqali divning enini 400 piksel va bo'yligini 200 piksel qilamiz:
var odam = {
ism: "Ali",
yosh: 25,
jinsi: "erkak"
};
№6 JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
Obyektning usullari (metodlari), o'zaro qavs ichida funktsiyalar sifatida yoziladi. Misol uchun, quyidagi kod "salom" nomli metodni "odam" obyekti ichiga qo'shadi:
Obyektlarni yaratish, o'zgarish va chaqirish JavaScript dasturlashida juda ko'p ishlatiladi va ularga oid ko'p ko'rsatkichlar bor.
var odam = {
ism: "Ali",
yosh: 25,
jinsi: "erkak",
salom: function() {
console.log("Salom, mening ismim " + this.ism);
}
};
Bu metodni chaqirish uchun "odam.salom()" deb yozasiz va "Salom, mening ismim Ali" chiqadi.
JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
JavaScriptda doimiy ifodalar (loops), kodni bir necha marta takrorlash imkonini beradi. Bu, bir necha marta takrorlanadigan yoki massivlar, obyektlar va boshqa turdagi ma'lumotlar ustida amal bajarishda juda foydali bo'ladi.
JavaScriptda ikkita asosiy doimiy ifoda mavjud: "for" va "while".
Natijada, HTML5 da audio player yaratish uchun tegi va JavaScript ishlatiladi. Audio faylni boshqarish uchun JavaScript ishlatib, CSS yord
JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
Quyidagi kodda, "i" ko'rsatkichini 0 dan 4 gacha o'zgaruvchan va "console.log" funksiyasi "i" qiymatini qaytaradi:
"for" - bu, ko'p marta takrorlanuvchi kod qatorini bajarish uchun ishlatiladi.
Ko'rsatkichlar, boshlanuvchidan o'zgartirish bo'yicha belgilanadi.
for (var i = 0; i < 5; i++) {
console.log(i);
}
JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
"while" - bu, toki qaytaruvchi ifoda. Kod, toki rost bo'lsa, takrorlanadi. Quyidagi misol, "i" ko'rsatkichini 0 dan 4 gacha o'zgartiruvchi "while" tsiklini ko'rsatadi:
var i = 0;
while (i < 5) {
console.log(i);
i++;
}
JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
"do-while" - bu, "while" bilan bir xil ishni bajaradi, lekin shartni cheklovchi kod, tsikl boshida emas, balki oxirida yoziladi. Bunda, shart rost bo'lmagan bo'lsa ham, tsikl bir marta bajariladi. Misol uchun:
var i = 0;
do {
console.log(i);
i++;
} while (i < 5);
Bu kod "0 1 2 3 4" qiymatlarni console da chiqaradi.
JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
JavaScriptda "for" va "while" sikllaridan foydalanishning ko'p yechimlari bor, shuningdek, "break" va "continue" buyruqlaridan foydalanish orqali sikldan chiqishni to'xtatish va siklni o'tkazishni davom ettirish mumkin.
Quyidagi kod blokida, foydalanuvchidan raqam kiritingiz so'raladi. Kiritingiz sonning toq yoki juft ekanligini aniqlaydigan "if" operatori yordamida hisoblaydi:
var son = prompt("Raqam kiriting:");
if (son % 2 === 0) {
console.log(son + " juft son.");
} else {
console.log(son + " toq son.");
}
Bu kodda, "prompt" funksiyasi foydalanuvchidan raqam kiritingizni so'raydi va kiritilgan sonni "son" o'zgaruvchisiga saqlaydi. "if" operatori sonning toq yoki juft ekanligini tekshiradi. "son" o'zgaruvchisi 2 ga qoldiqsiz bo'lsa, shuningdek, raqam juft son. Aks holda, raqam toq son. "console.log" funksiyasi natijani console da chiqaradi.
JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
Quyidagi kod blokida, foydalanuvchidan 3 ta son kiritingiz so'raladi. Kod, kiritilgan sonlarning yig'indisini hisoblaydi:
var son1 = parseInt(prompt("Birinchi sonni kiriting:"));
var son2 = parseInt(prompt("Ikkinchi sonni kiriting:"));
var son3 = parseInt(prompt("Uchinchi sonni kiriting:"));
Bu kodda "parseInt" funksiyasi foydalanilgan, shuningdek, "prompt" foydalanuvchidan son kiritishni so'raydi va kiritilgan sonni raqamga aylantiradi. Keyin "son1", "son2" va "son3" o'zgaruvchilariga saqlanadi. "yigindi" o'zgaruvchisi sonlarning yig'indisini hisoblaydi. "console.log" funksiyasi natijani console da chiqaradi.
JavaScript funksiyalar va obyektlari. JavaScriptda doimiy ifodalar.
JavaScript kodlari boshqa HTML fayllari yoki JavaScript bibliotekalari bilan birgalikda ishlatiladi. Quyidagi kod blokida JavaScript yordamida HTML sahifasida "Hello, world!" chiqarish kodi berilgan:
Bu kodda, "script.js" fayli JavaScript kodini saqlaydi. Fayl sahifa yuklanishidan avval, "head" tegida sahifaga qo'shiladi. "h1" tegi yordamida esa "Hello, world!" xabari HTML sahifasida chiqariladi.
