Xalq deputatlari olmaliq shahar kengashi qoshidagi yoshlar parlamenti vakillari maktabi faoliyati

“Rivojlanish psixologiyasi” fanidan “Keksalik davrida yetakchi faoliyat va rivojlanishning ijtimoiy shart sharoitlari” mavzusida TAQDIMOT

Taqdimot muallifi: 2-guruh talabasi Shohsanam Abdusaidova

Reja: 1.Keksalik davrida yetakchi faoliyat va rivojlanishning ijtimoiy shart-sharoitlari 2.Keksalik davrining shaxsiy xususiyatlari 3. Keksayish davrida bilish jarayonlari

Keksalik davri ishlab chiqarishda faol ishtirok etishdan uzoqlashish, nafaqaga chiqish bilan ijtimoiy pozitsiyaning o’zgarishi taraqqiyotning ijtimoiy vaziyatidagi muhim o’zgarishlardir. Keksalarga nisbatan ijtimoiy vaziyatning noaniqligi ular hayotining ijtimoiy vaziyatini toliq deb bo’lmaydi. Keksalik davrida inson quyidagi savolni hal qiladi: eski ijtimoiy aloqalarini saqlab qolish hamda yangi ijtimoiy aloqalarni o’rnatish yoki yaqinlarining qiziqishlari bo’yicha ularga qo’shilish yoki o’z muammolarini hal qilish uchun individual hayotga kirish. Bu tanlov u yoki bu moslashuv strategiyasini — o’zini shaxs sifatida yoki individ sifatida saqlab qolishni belgilaydi. Ana shu tanlovga, moslashuvning strategiyasiga bogliq ravishda yetakchi faoliyat o’zini shaxs sifatida saqlab qolishga, yoki individ sifatida saqlab qolishga yo’naltirilishi mumkin

1. Keksalik davrida yetakchi faoliyat va rivojlanishning ijtimoiy shart-sharoitlari ≪Yopiq kontur tipi≫ bo’yicha adaptatsiya strategiyasida tashqi dunyoga qiziqishlar va intilishlar darajasining pasayishida, egotsentrizm, emotsional nazoratning susayishi, toliqmaslik kompleksi, qo’zg‘aluvchanlik ba’zan atrofdagilarga befarqlikda namoyon boladi. Ba’zan ushbu keksayish modelini ≪passiv keksayish≫ yoki ijtimoiy qiziqishlarning yo’qolishi ham deb atashadi.. Yetakchi faoliyat ijtimoiy tajribani tizimlashtirish va uzatishdan iborat boladi. Bu yoshda keksalar kasbiy faoliyatlarini davom ettirishlari, memuarlar yozishlari, o’qitishlari, ustozlik qilishlari,nabiralarni tarbiyalashlari va jamoat ishlari bilan shug‘ullanishlari mumkin.

N.S.Pryajnikov keksalikni turli davrlarga bo‘lgan va bu davrlarning o‘ziga xos xususiyatlarini ko‘rsatib o‘tgan..

2. KEKSALIK DAVRINING SHAXSIY XUSUSIYATLARI I. Nafaqadan oldingi keksalik (55 yoshdan nafaqaga chiqquncha)- nafaqaga tayyorlanish. II. Nafaqaga chiqqan davr (nafaqaga chiqqan birinchi yil) — bu yangi ijtimoiy status, yangi rolni egallash. III. Keksalik davri (nafaqaga chiqqandan so’ng bir necha yildan keyin sogliqning jiddiy yomonlashuvigacha bolgan davr) bunda inson yangi ijtimoiy statusni egallab olgan boladi

IV. Sogliqning birdan yomonlashishi sharoitidagi uzoq umr ko'rish sog‘lig‘ida jiddiy muammolari yo’q keksalarning holati bir-biridan farq qiladi. Ijtimoiy vaziyat: yaqinlar, qarindoshlar, vrachlar va palatadagi sheriklar bilan asosan muloqot amalga oshiriladi; qariyalar uyida palatadoshlari bilan muloqot (xorijda hech kimi yo’q qariyalarni bunday uylarga joylashtiriladi) Nisbatan mustahkam sogliq bilan uzoq umr ko’rish (75—80 yosh va undan kattalar) Ijtimoiy vaziyat: yaqinlar va qarindoshlar bilan muloqot, ularning oilasida uzoq umr ko’ruvchi shaxs yashayotganligidan faxrlanish, uzoq umr ko’ruvchi qariyada yangi do’stlar va tanishlar paydo boladi.