PEDAGOG RESPUBLIKA ILMIY JURNALI
6 – TOM 5 – SON / 2023 - YIL / 15 - MAY
www.bestpublication.org
530
XESHLASH FUNKSIYASI
Po’latov Doston Normurod o’g’li, Roziqov Abdug’ani Ilhomjon o’g’li, Jumaboyev
Javlonbek Sherqul o’g’li, Ayupova Diana Anatolevna
Annotatsiya: Xeshlash funksiyasi, bir matndan unikal bo'lgan xesh qiymatini
generatsiya qiladigan matematikiy amaldir. Uning asosiy maqsadi, kiritilgan matnning
hajmi, tarkibi va tarkibiy o'zgaruvchilari bilan bog'liq bo'lgan ustun va barqaror xesh
qiymatini olishdir. Xeshlash funksiyalari bir nechta xususiyatlarga ega bo'lishi mumkin,
masalan, qisqa xesh qiymatlarga ega bo'lishi, unikallik, tezlik va ma'lumotlar
bozilmaganligini tekshirish imkonini berish.
Xeshlash funksiyalari matematikiy formulalar va algoritmlar orqali ishlayadi.
Ularning asosiy xususiyatlari abstraktlik va ishonchdir. Abstraktlik, xeshlash
funksiyalarining matndan xesh qiymatini generatsiya qilish jarayonidagi muammolar va
qonuniyatga bog'liq bo'lganligini bildiradi. Matematikada qo'llanilgan formalizmlar va
algoritmlar yordamida xeshlash funksiyalari, matnlar bilan bog'liq muammolarni
boshqarishda yuqori darajada abstraksiya va to'g'ridan-to'g'ri amalga oshirishga imkon
beradi.
Ishonch esa xeshlash funksiyalarining boshqa protokollar, tizimlar yoki dasturlar bilan
bog'liq sohalarda xavfsizlikni ta'minlashda ishlatilishi mumkin. Xeshlash funksiyalarining
ishonchli bo'lishi, ularning ma'lumotlar bozilmaganligini va unikallikni ta'minlashi,
matnlarning o'zgartirilib bo'lmaganligini aniqlash imkonini beradi.
Shuningdek, xeshlash funksiyalarining abstrakt va ishonchliligi, ularning matematikiy
jihatdan tahlili va amaliyotda ko'p yillar davomida ishlatilishi bilan ta'minlanganligini
bildiradi. Ularning ma'lumotlar bozilmaganligini tekshirish, qidiruv algoritmlarini
optimallashtirish, elektronik imzolar, parollar, blokcheyn texnologiyasi va kriptovalyutalar
kabi kriptografik amaliyotlarda muhim ahamiyatga ega bo'lgan xavfsizlik aspektlarini
ta'minlashda xeshlash funksiyalari hamyon vazifani bajaradi.
Xeshlash funksiyasiga doir maqolada kerakli bo'lishi mumkin bo'lgan kalit so'zlar
quyidagilardir:
