|
JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONSBog'liq 54-59JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS
http://www.newjournal.org/ Volume–28_Issue-5_May_2023
55
Lev Sergeevich. Uning xotirasi beshinchi bob taqdirida qutqaruvchi rol o'ynadi
"Yevgeniy Onegin" she'ri. Amerikalik Eira Kolberi 1814 yilda spektakl berdi.
Londonda. 10 yoshida u bir zumda unchalik katta bo'lmagan sonlarni 16-chi kuchga
ko'tarishi mumkin edi va ildizlarini ajratib oling. Biroq, ego o'sib ulg'aygan va ta'lim
olganidek, bular qobiliyatlar pasayib, me'yordan biroz yuqoriroq darajada o'rnatildi.
Bu 1877 yilda tug'ilgan va 7 yoshdan 20 yoshgacha savodsiz qolgan Jak Inaudi ishi.
21-raqamdan 3 va 5-darajali ildizlarni ajratib, yillar davomida ommaviy chiqishlar
qildi. U javoblarni ko'rmagan, balki eshitganligi bilan ajralib turardi. Hindiston aholisi
Shakutani Devi raqamlardan ildiz olishda kompyuter bilan raqobatlashdi. U 9-raqamli
raqamlardan 6-darajali ildizlarni bir zumda ajratib oldi, ammo bu bajarilmadi.Uning
umumiy aql darajasi haqida guvohlik berdi: u ikki marta muvaffaqiyatsizlikka uchradi,
bakalavr darajasi uchun oraliq imtihon.Bir necha yil oldin Frantsiyada, in Lill shahri,
nufuzli hakamlar hay'ati ishtirokida, matematika o'qituvchisi Maurice Dabert
kompyuter bilan raqobatlashdi. U o'zini shunday deb e'lon qildi, mag'lub bo'lsa, agar
mashina 7 ta arifmetik muammoni hal qilishdan oldin echsa 10. Daber 3 daqiqa 43
soniyada 10 ta masalani, kompyuter esa 5 daqiqa 18 soniyada 7 ta masalani еchdi.
Bizning zamondoshimiz, ajoyib Chikashvili hisoblagichi, masalan, osongina hisoblab
chiqadi,ma'lum bir vaqt ichida qancha so'z va harflar aytiladi.
Erta bolalikdan bolaning xotirasini rivojlantirish jarayoni ketadi bir necha
yo'nalishda. Birinchidan, mexanik xotira asta-sekin to'ldiriladi va almashtiriladi
mantiqiy. Ikkinchidan, to'g'ridan-to'g'ri yodlash vaqt o'tishi bilan bilvosita aylanib,
bilan bog'liq yodlash uchun faol va ongli foydalanish va turli mnemonik qurilmalarni
ko'paytirish va mablag'lar. Uchinchidan, beixtiyor yod olish, bolalikda, kattalarda
dominant o'zboshimchalik bilan bo'ladi. Xotirani rivojlantirishda umuman olganda,
ikkita genetik chiziqni ajratish mumkin: uning hamma narsada mukammallik,
istisnosiz, madaniyatli odamlar ijtimoiy taraqqiyot sifatida va uning bosqichma-
bosqich uning jarayonida bitta shaxsning yaxshilanishi ijtimoiylashtirish, moddiy-
madaniy bilan tanishish insoniyat yutuqlari
Bugungi tezkor rivojlanayotgan va ma’lumotlar tig’izligi zamonida insonning
bilish jarayonlari, ayniqsa, xotirasini rivojlantirish alohida e’tiborga molik masaladir.
Insonning atrofidagi dunyo haqida olgan taassurotlari, izlar saqlanadi, tuzatiladi va
agar kerak bo'lsa, imkoniyatlar-qayta ishlab chiqariladi. Bu jarayonlar xotira deb
ataladi. "Xotirasiz, - deb yozgan edi S. L. Rubinshteyn, - biz hozirgi mavjudotlarga
aylanardik. Bizning o'tmish kelajaksiz bo'lar edi. Hozirgi, xuddi shunday qochqinlar
o'tmishda qaytarib bo'lmaydigan tarzda yo'qolib ketardi. Xotirani kuchaytirish
maktabgacha yosh davridan boshlansa maqsadga muvofiq bo’lardi. Aytishganku
yoshlikda olingan bilim toshga o’yilgan naqsh deb. Hozirda respublikamizning deyarli
barcha maktabgacha ta’lim tashkilotlarida psixolog hodimlar bolalarning bilish
jarayonlarini rivojlantirish borasida qizg’in ishlar olib borilmoqda. Ammo bog’chada
|
| |
