eng katta tog’ muzligi Siachen (1180 kv. km)

Daryolarni ko’rib chiqing. Evrosiyoning ichki suvlari turli uzunlikdagi o’n minglab daryolar va daryolarni o’z ichiga oladi. Ularning eng kattalari suvlarini ikkita okeanga - Tinch okeaniga va Arktikaga olib boradi (Ob, Yenisey, Yangtszi, Xuan Xe, Lena, Amur va boshqalar). Nisbatan qisqa daryolar (Dnepr, Dunay, Vistula, Elba, Reyn va boshqalar) Atlantika okeani havzasiga kiradi. Ularning ko’pchiligi qishda muz bilan bog’langan.

Barcha mavjud daryo rejimlari Evrosiyoda ifodalangan. Mo’ʼtadil zonaning suv oqimlarida bahorgi toshqinlar va yoz-kuzgi kam suvlar kuzatiladi. Mussonli hududlarning daryolari qiziqarli suv rejimi bilan ajralib turadi. Masalan, Amur daryosi kanalidagi suv sathining sezilarli o’zgarishi bilan ajralib turadi, bu iyul-oktyabr oylarida kuchli musson yomg’irlari tufayli yuzaga keladi.

Qiziqarli fakt: materikning eng uzun beshta daryosi Osiyoda. Jadvalda siz qit’aning eng uzun o’nta suv oqimini topishingiz mumkin.

Materikdagi ko’llar ham juda notekis joylashgan. Ularning eng ko’p soni Evropaning shimoliy hududlarida to’plangan. Xususan, “Ko’llar malikasi” norasmiy unvoni Finlyandiya kabi davlatga tegishli. Shimoliy Evropadagi suv havzalarining ko’pchiligi muzliklardan iborat. Materikning ikkinchi eng muhim ko’l hududi Markaziy Osiyodir. Bu mintaqadagi eng yirik ko’llar: Kaspiy, Balxash, Issiqko’l, Orol dengizi. Bu suv omborlarining suvi asosan sho’r.

Yevroosiyodagi eng katta suv havzasi Kaspiy dengizidir. Aslida, bu ko’l, chunki uning okeanga oqimi yo’q. Kaspiy dengizining umumiy maydoni 371 ming kvadrat metrni tashkil qiladi. km. Uning chuqurligida taxminan 78 ming kub kilometr suv Evrosiyodagi eng chuqur suv havzasi Baykaldir. 1620 metr - bu uning maksimal chuqurligi. Ko’l taxminan 30 million yil oldin tor va chuqur grabenda (er qobig’idagi tanaffus) hosil bo’lgan. Olimlarning fikricha, bu sayyoradagi eng toza suv omborlaridan biri.

Evrosiyoning ichki suvlari nafaqat daryolar va ko’llar, balki boshqa ba’zi suv ob’ektlari hamdir. Xususan, ushbu qit’a haqida gapirganda, botqoqlik va abadiy muzliklar haqida gapirib bo’lmaydi.

Deyarli barcha botqoq erlar Evrosiyoning mo’’tadil zonasida to’plangan. Bunga past erlar va sezilarli miqdordagi yog’ingarchilik yordam beradi. Yevrosiyo botqoqlari yer usti (yomg’ir) va yer osti suvlari bilan oziqlanadi. Nafaqat Evrosiyoda, balki butun sayyoradagi botqoqlarning eng katta massivi - Vasyugan. U Rossiyaning Tomsk viloyatida, Ob va Irtish daryolari oralig’ida joylashgan.

Shimoliy Evropaning qirg’oq chizig’ida marshlar yoki dengiz botqoqlari keng tarqalgan. Ularning ko’pchiligi endi quritilgan va qishloq xo’jaligi erlari sifatida faol foydalanilmoqda.

Permafrost materikning shimoliy va shimoli-sharqiy mintaqalarida keng tarqalgan. Ba’zi joylarda uning janubiy chegarasi shimoliy kenglikning 50 gradusiga etadi. Muzlatilgan tuproq qatlamining qalinligi juda katta farq qiladi: Kola yarim orolida 1,5 metrdan Taymirda 1,5 kilometrgacha.

Muzliklar

Evrosiyodagi zamonaviy muzlik zonasi bir qator orollarni (Novaya Zemlya, Shpbard, Islandiya va boshqalar) qamrab oladi. Materikning barcha tog’ tizimlarida balandligi 4000 metrdan oshadigan tog’ muzliklari mavjud (Gimoloy, Kavkaz, Tyan-Shan va boshqalar).

Yevroosiyodagi eng katta muzlik Siachen Qorakorumda joylashgan. Uning maydoni taxminan 1200 kv. km. Materikdagi eng uzun tog’ muzligi Fedchenko muzligidir. Pomir tog’larida joylashgan bo’lib, uzunligi 77 kilometrga etadi.