|
Hayvonlarning harakat organlari evolutsiyasi
|
| bet | 3/3 | | Sana | 18.01.2024 | | Hajmi | 2,6 Mb. | | #140557 |
Bog'liq ERNAZAROV ZARIF TAKSIKOLOGIYA FANIHayvonlarning harakat organlari evolutsiyasi. Ko‘pchilik hayvonlarda tana shaklini saqlash, himoya qilish va harakatni ta’minlovchi turli xildagi tayanch sistemalar mavjud. - Tashqi skeletning harakatda ishtirok etadigan ayrim qismlari, tana bo‘limlarining bo‘g‘imlarida xitin qoplami yumshoq bo‘ladi. Bo‘g‘imlarning harakati xitin qoplamiga birikkan muskullarning qisqarishi orqali ta’minlanadi.
- Xitin qoplami bo‘g‘imoyoqlilarning tanasidan suv yo‘qotilishining oldini oladi. Shunday qilib, bo‘g‘imoyoqlilarning tashqi skeleti (xitin qoplami) tayanch va ichki organlarni himoya qilish, organizmni ortiqcha suv yo‘qotishdan asrash vazifalarini bajaradi.
- Tirik organizmlarning muhim xususiyatlaridan biri harakatlanish sanaladi. Harakatlanish tufayli hayvonlar dushmandan himoyalanadi, oziq izlab topadi, naslini himoya qiladi. Evolutsiya jarayonida tayanch organlarining takomillashuvi bilan bir qatorda harakat organlari ham taraqqiy etgan.
- Tuban ko‘p hujayralilar, masalan, bo‘shliqichlilarda maxsus harakat organlari bo‘lmaydi. Ular ektoderma qavatidagi teri-muskul hujayralari, entoderma qavatidagi hazm qiluvchi hujayralaridagi muskul tolachalarining qisqarishi hisobiga harakatlanadi.
- Chuvalchanglarning teri-muskul xaltasida halqasimon va bo‘ylama muskullar rivojlangan. Ko‘p tukli halqali chuvalchanglar tanasining har bir segmentida maxsus harakat organlari – muskulli o‘simtalar (parapodiylar) shakllangan. Molluskalarning muskulli oyoqlari mavjud.
|
| |
