Kurs ishining tarkibiy tuzulishi va hajmi

Download 1 Mb.
bet	2/8
Sana	15.05.2023
Hajmi	1 Mb.
	#59944

Bog'liq
2 Elektron didaktik materiallardan foydalanib Informatika va axborot
Korxona MT4, Matematik fizika tenglamalari (M.Salohiddinov) (2), 16. INFORMATIKANI GUMANITAR FANLAR VA SAN\'ATGA YO\'NALTIRIB O\'QITISH, 1123885, Mavzu 1, Mavzu 10, 1-maruza (1), Lagranj va Nyuton ko‘phadlarini differensiallash-fayllar.org, Id.uz saytidan ruyxatdan utish(Sardor-13), file, 9-sinf-informatika-testlar-2, 1 amaliy, кереккккккк, Elektronika asoslari fanidan MUSTAQIL TALIM

Kurs ishining tarkibiy tuzulishi va hajmi: Kirish, 2 bob, 4 bo’lim, xulosa foydalanilgan adabiyotlarlardan iborat. I BOB. O’QITISHDA ELEKTRON DIDAKTIK MATERIALLARDAN VA INTERFAOL METODLARDAN FOYDALANISH Informatika va axborot texnologiya fanlarini o’qitishda elektron didaktik materiallardan foydalanish Ijod deganda keng ma`noda ob`ektga (butun atrof muxit yoki uning ozmi ko`pmi ajratib olingan, alohida bo`lagiga) sub`ektning (alohida shaxs, ijtimoiy tabaqa, jamiyatning) faol, izchil ta`siri tushuniladi. Mazkur ta`sir jarayonida sub`ekt o`zini qurshagan muxitni o`zgartiradi, shu paytgacha ko`rilmagan, bilinmagan, o`rganilmagan, g‘aroyib va jozibali yangilikni yaratadi yoki kashf etadi. Ijodiy jarayon davomida shaxs ham dunyoni o`zgartiradi, ham o`zini yaratuvchi, ijodkor sifatida kashf etadi. Insonning ijodi bu shaxsning tub xususiyati, uning immanent xossasidir: shaxsning, uning qobiliyatlari va ko`nikmalarining rivojlanish darajasi, shuningdek, uning ijtimoiylashganlik darajasi uning ijodiy bunyodkorlik faolligi bilan belgilanadi. Ijod shaxsning bunyodkorlik, yaratuvchilik salohiyatini ro`yobga chiqaradi. Shaxs ijod usuli bilan yangilik yaratadi, xilma xil muammolarni qo`yadi va hal qiladi, ularning o`ziga xos yechimlarini, ba`zan bunday yechimlarga nisbatan betakror yondashuvlar, usullar, metodlarni topadi. Ijodiy faollikda tadqiqotchi, yaratuvchi, olim shaxsining o`ziga xosligi va betakrorligi namoyon bo`ladi. Ijodiy faollik sub`ektga muttasil o`zgaruvchi, rivojlanuvchi, ichki ziddiyatlarga boy ob`ektning kurashga chorlovlariga munosib javob qaytarishga ko`maklashadi. Ijod jarayonining bu jixati ilmiy bilish jarayonida, ayniqsa, yorqin namoyon bo`ladi. Ilmiy tadkiqotdagi barcha yondashuvlar, shakllar, vositalar va metodlar ilmiy xususiyatga ega. Fan - bu rivojlanuvchi, o`sib boruvchi bilim tizimi, ijtimoiy ongning va kishilik sivilizatsiyasi ijodiy bunyodkorlik amaliyotining insonning o`zini qurshagan olamni surunkali va chuqur o`zlashtirishiga, tabiiy va ijtimoiy voqelikning borliq qonuniyatlari to`g‘risida aniq, chuqur, haqqoniy axborot olish, bunday axborotni o`zlashtirish, saqlash, qayta ishlash va undan foydalanishga yo`naltirilgan alohida shaklidir. Bugungi kunda fan hozirgi zamon axborot jamiyatining arxetipidan mustahkam o`rin olgan. Bunda borliqning tuzilishini ijodiy bilish instituti sifatidagi fanning epistemologik, kreativ evristik funksiyasi alohida ro`l o`ynaydi. Hozirgi zamon noklassik (kvant realitivistik) fanining kreativ evristik ro`li aloxida yaratuvchi olimning ilmiy ijodida ham, ilmiy jamoalar—laboratoriyalar, institutlar, sinov poligonlari va hokazolarning ilmiy ijodida ham o`z aksini topadi. Ilmiy ijod - bu ilmiy bilishni rivojlantirish, yangi ilmiy bilim olish va undan foydalanish, ilmiy bilimni yangi qonunlar va qonuniyatlar, yangi ilmiy prinsiplar va nazariyalar, inson faoliyatining xar xil sohalaridagi amaliyotga faol chiqishlar bilan boyitish bilan bog‘liq bilish va bunyodkorlik faoliyatidir. Ilmiy ijod bu asosiy jihati o`rganilayotgan hodisalar va jarayonlarning, ularning harakat va rivojlanish qonunlarining moxiyatini abstrakt tushunchalar, sxemalar, formulalar, tenglamalar va hokazolar shaklida ifodalashdan iborat bo`lgan ob`ektiv voqelikni sub`ektiv aks ettirishdir. Inson ijodiy ilmiy tadqiqotlar yordamida o`zini kurashgan olamga epistemologik jixatdan faol, muttasil ravishda chuqur va keng kirib boradi. Ilmiy kashfiyot ilmiy ijodning muxim jihati bo`lib, u ilmiy tadqiqot ob`ekti haqida yangi sifatli axborot olish, yangi qonunlar, gipotezalar va nazariyalarni aniqlash, fanning yangi sohalari xaqida ma`lumotlar olishda namoyon bo`ladi. Ilmiy ijod jarayonida olimlar, fan odamlari yangi yangi ilmiy bilimlarni umuminsoniy qadriyatlar xazinasiga kiritadi va bunda, K. Popper ta`biri bilan aytganda, «insoniyat bilishdan lazzat oladi». Hozirgi zamon qobiliyatli olimi yuksak umumiy madaniyatli, chinakam ziyoli, yuksak darajada ma`lumotli odam bo`lishi, nafaqat ilmiy bilimlar va ko`nikmalarga, balki ijodiy qobiliyatlarga, keng xayot tajribasiga ega, o`tkir zehnli bo`lishi kerak. Fanni ijodiy, faol rivojlantirish — hozirgi zamon ijtimoiy taraqqiyotining ajralmas jihatidir. Dolzarb ilmiy muammolarning yechimini topishga nisbatan ijodiy, o`ziga xos yondashuv ko`pgina hozirgi zamon ilmiy tadqiqotlariga xos xususiyatdir. Tanqidiy tafakkur – ilmiy izlanish, mustaqil fikr, o‘z pozitsiyasi va yondashuvi, qarashlarini dalillash va isbotlash, ijodiy axborot almashish, ijodiy Ushbu sohaga quydagilar kiradi: - ilmiy tushunchalar, tamoyil va aksiomalar, ilmiy qonunlar, nazariya va gipotezalar, empirik ilmiy faktlar, tadqiqot metodlari, usul va yo`llari shaklidagi muttasil to`ldirilib, takomillashtirilib, rivojlanib boruvchi bilimlar tizimi; - insonlarning ushbu bilimlar tizimini yaratish va rivojlantirishga yo`naltirilgan ilmiy ijodiyoti; - insonlarning ijodiyotini ilmiy mehnat obe`ktlari, ilmiy faoliyat vositalari va sharoitlari bilan ta`minlovchi tashktlotlar. Fanning rivojlanishi - faktlarni to`plash, ularni o`rganish va tizimlashtirish, umumlashtirish va ayrim qonuniyatlarni ochishdan ilmiy bilimlarning hozirda ma`lum bo`lgan faktlarning mazmun-moxiyatini tushuntirib bera oladigan, yangilarini bashorat qilishga qodir bo`lgan yaxlit mantiqiy tizimini yaratish yo`nalishida boradi. Ilmiy bilimlarning asosida tamoyillar (postulat, prinsiplar) va aksiomalar yotadi, ular tizimlashtirishning boshlang`ich shakli bo`lib, ta`limot, nazariya va fanlarning poydevorini tashkil etadi. Nazariya- ilmiy bilimlarni umumlashtirish va tizimlashtirishning oliy shaklidir. Nazariya mavjud ob`ektlarni, ular hakidagi ma`lumotlarni, jarayon va hodisalarni tushunish va bilishga, umumlashtirishga, yangilarini bashorat qila olishga imkon beradigan ilmiy tamoyillar va qonunlarni, tadqiqot metodlarini shakllantiradi. Shuningdek, nazariya olingan bilimlardan insonlarning amaliy faoliyatida foydalanish bo`ycha tegishli tavsiyalar manbaasi hamdir. Ilmiy qonunlar- ilmiy bilimlar tizimidagi muhim tarkibiy qism bo`lib, ular tabiat, jamiyat va inson tafakkuridagi eng ahamiyatli, ustivor va takrorlanuvchi ob`ektiv ichki aloqalarni aks ettiradi. Ilmiy qonunlar, odatda, umumiy tushunchalar, kategoriyalar sarasiga kiritiladi. Gipoteza- ilmiy bashoratning bir turi bo`lib, uning ishonchli ilmiy nazariyaga aylanishi uchun tajribada sinab ko`rilishi va nazariy asoslanishi talab etiladi. Ilmiy bilishning umumiy va maxsus metodlari - ilm-fandagi masalalar-nazariyalarni yaratish, borliqning ob`ektiv qonunlarini tashkil etish, ilmiy faktlarni aniqlash kabilarni yechishning quroli bo`lib xisoblanadi. Umumiy metodlar uch guruhga bo`linadi: 1) empirik tadqiqot metodlari (kuzatish, taqqoslash, o`lchash, eksperiment); 2) nazariy tadqiqot metodlari (abstraktlikdan konkretlikka ko`tarilish va b.); 3) empirk va nazariy tadqiqot metodlari (analiz va sintez, induksiya va deduksiya, modellashtirish, abstraktlashtirish va b.). Download 1 Mb.

Download 1 Mb.