1-jadval
Osmometrning darajalash uchun natriy xlorid eritmasining ko‘rsatkichlari
1 kg suvdagi natriy xloridning massasi, g
|
O‘lchash natijasida aniqlangan
Osmolyarlik mosmol/l
|
Nazariy osmolyarlik
mosmol/l
|
Molyar osmotic koeffisienti,F
|
Muzlashharoratinipasayishi,0 C
|
3,087
6,260
9,463
12,684
15,916
19,147
22,380
|
100
200
300
400
500
600
700
|
105,67
214,20
323,83
434,07
544,66
555,86
765,86
|
0,9463
0,9337
0,9264
0,9215
0,9180
0,9157
0,9140
|
0,186
0,372
0,558
0,744
0,930
1,116
1,302
|
Aniqlash usuli: 50-250 ml hajmdagi aniqlanadigan eritma shisha idishga solinib, sistema sovutiladi. Muzlash haroratini pasayishi avtomat ravishda yoziladi.
Osmolyarlikni yana nazariy quyidagi tenglama orqali hisoblash mumkin:
R.n.1000
Eideal =-----------,
M
Bu erda Eideal -ideal osmolyarlik, mosmol/l
R – eritmaning konsentratsiyasi, g/l;
n – erigan moddaning parchalangan kinetic faol zarrachalarining soni;
M – moddaning molekulyar massasi, g.
1-masala.5% glyukoza eritmasining nazariy izoosmolyarligini hisoblash.
Glyukoza eritmasi uchun n=1, eritma holidagi molekulyar massasi 180,17 g. 5% glyukoza eritmasining izoosmolyarligi:
50 .1
E=-----------.1000=277,7 mosmol/l
180,17
AQSH Farmakopeyasi bo‘yicha izosmolyarlikni hisoblash:
m
MOSM=-------.n . 1000
M
m - massa, g/l
n – dori moddaning kinetic faol zarrachalar soni
M – molekulyar massa, g
2-masala. Ringer-Lokk eritmasini nazariy izoosmolyarligin ihisoblash:
Tarkib: Natriy xlorid 9,0
Kaliy xlorid 0,2
Kalsiy xlorid 0,2
Natriy gidrokarbonat 0,2
Glyukoza 1,0
In’eksiya uchun suv 1 l gacha
Sterillang!
B.B. venaga tomchilab yuboriladi.
Osmolyarlikni hisoblash:
1) 9,0
ENaCl=-------- .2.1000=308,0mosmol/l
58,44
2) 0,2
EKCl=--------- .2.1000=5,4mosmol/l
74,56
3) 0,2
ECaCl2=--------.3.1000=2,74 mosmol/l
219,08
4) 0,2
ENaHCO3= ---------.2.1000 = 4,76mosmol/l
84,01
1,0
Eglyukoza=---------.1.1000=5,05 mosmol/l
198,17
Ringer-Lokk eritmasining osmolyarlik konsentratsiyasi: 308+5,4+2,72+4,76+5,05=325,93 mosmol/l tashkil etadi.
Nazorat savollari
Infuzion terapiyaning maqsadi va vazifalari
Infuzion eritmalarning ta’rifi, ularni rivojlanish tarixi
Infuzion eritmalarga qo‘yilgan asosiy talablar. Infuzion eritmalarning izotonik va izogidrikligiga erishish sharoitlari
Infuzion eritmalarning izoplastik va izoionik bo‘lishini ta’minlash.
Infuzion eritmalarning osmolyarligi xaqida tushuncha. Osmolyarlikni infuzion terapiyadagi axamiyati.
Infuzion eritmalarning osmolyarligini aniqlash prinsiplari (misollarda).
*Nazorat savollarimuxokamasi zamonaviy pedagogik
texnologiyalarning “Bumerang” uslubida olib boriladi.
“Bumerang” uslubida mustaqil tayyorlash uchun savollar muxokamasini o‘tkazish bo‘yicha ko‘rsatma:
1. Auditoriyadagi magistratura talabalari 3-4 ta kichik guruhga bo‘linadi;
2. Kichik guruhlarga savollar bo‘lib beriladi va ularga tayyorlanish va o‘zaro guruh ichida muhokamasi uchun 5-8 daqiqa ajratiladi;
3. Guruh vakillarini almashtirish va yangi savollarni guruh ichida o‘zlashtirish 5-8 daqiqa;
4. Mustaqil tayyorlash uchun berilgan savollar muhokamasini o‘tkazish va kichik guruhlar bergan javoblarni baholash
Bajarish uchun amaliy topshiriqlar:
I. Keltirilgan tarqatma materiallar, adabiyotlar, ma’ruza matnlardan, ma’lumotnomalardan, tegishli Internet saytlardan foydalanib, infuzion eritmalarning osmolyarligini topish uchun hisoblar keltirish. Kuyidagi infuzion eritmalarning osmolyarlik ko‘rsatkichini hisoblash:
1. “Atsesol” eritmasi 1000,0 ml
Tarkibi: Natriy atsetat 2,0 g
Natriy xlorid 5,0 g
Kaliy xlorid 1,0 G
In’eksiya uchun suv 1 l gacha
2. Glyukoza eritmasi 5%, 10%, 20%, 25% 1000,0 ml
Tarkibi: Glyukoza 50,0 g; yoki100,0 g; yoki 200,0 g; yoki 250,0 g
Xlorid kislotasining eritmasi 0,1 mol/l 5 ml
Natriy xlorid 0,26 g
Kaliy xlorid 1,0 G
In’eksiya uchun suv 1 l gacha
3.“Disol” eritmasi 1000,0 ml
Tarkibi: Natriy atsetat 2,0 g
Natriy xlorid 6,0 g
In’eksiya uchun suv 1 l gacha
4.Qon o‘rnini bosuvchi Petrov suyuqligi1000,0 ml
Tarkibi: Natriy xlorid 15,0 g
Kaliy xlorid 0,2 g
Kalsiy xlorid 1,0 g
In’eksiya uchun suv 1 l gacha
5.“Kvartasol” eritmasi 1000,0 ml
Tarkibi: Natriy gidrokarbonat 1,0 g
Natriy atsetat 2,6 g
Natriy xlorid 4,75 g
Kaliy xlorid 1,5 g
In’eksiya uchun suv 1 l gacha
6.Natriy gidrokarbonat 3%, 4%, 7% eritmasi 1000,0 ml
Tarkibi: Natriy gidrokarbonat 30,0 g, 40,0 g, 70,0 g
In’eksiya uchun suv 1 l gacha
7.“Trisol” eritmasi 1000,0 ml
|