| Eritmalarni izotonik holatiga erishish zarurligi va qoidalari ma’lum.
Izotonik eritmalarning osmotik bosimi organizmning biologik suyuqliklarning (qon, qon zardobi) bosimiga yaqin bo‘lishishi (7,4 atm). Gipertonik eritmalarni qo‘yish salbiy reaksiyalar – eritrotsitlarni burushib ketishiga (plazmoliz), to‘qimalarni degidratatsiyasiga olib keladi. Gipotonik eritmalarini ko‘p hajmda qo‘llanildi gemoliz ya’ni eritrotsitlarni yorilishiga sabab bo‘ladi. Izotonik kon-siyani 3 ta usul bilan hisoblash mumkin.
Izogidrik xususiyati. Infuzion eritmalarni izogidrik bo‘lishiga xam etibor beriladi. Izogidrik bu eritmani qon zardobiga pH ko‘rsatkichi bo‘yicha yaqin bo‘lishini bildiradi, ya’ni pH ko‘rsatkichi 7,34 -7,42 atrofida bo‘lishi kerak.
Bu talab ham muhim, chunki to‘qimalar va xujayralarning faoliyati oqibatida turli hil kislota yoki ishqoriy moddalar hosil bo‘ladi va ularni albatta, neytrallash uchun qonda bufer sistemalar mavjud. Shuning uchun qonga ko‘p miqdorda qo‘yiladigan eritmalarning tarkibida ham ayrim xolatlarda, shunday bufer sistemalar kiritiladi.
Karbonatli bufer sistemasi (NaNSO3 + SO2)
Fosfatli bufer sistema (Na2NRO4 + NAN2RO4)
Oqsilli amfolitli sistemalar. Bu sistemalar eritmalarning RN ga qarab yoki kislotali yoki ishqoriy xususiyatlarga ega bo‘lishi mumkin.
Agar ko‘p miqdorda pH yuqori eritmalar qo‘yilsa – alkaloz, agar pH – past eritma qo‘yilsa – atsidoz xolatlari vujudga keladi va oqibatda salbiy reaksiyalar kelib chiqadi.
Mu’tadil pH 5,5 – 10,5 atrofida.
pH ko‘rsatkichini axamiyati katta, ayniqsa to‘qimalarga og‘riq seziladi. Shuning uchun korreksiya qilinadi. Masalan, askorbin kislotaning in’eksion eritmasiga NaNSO3 qo‘shiladi.
|
