|
: Zıyankeslerdi boljaw usılları
|
| bet | 3/5 | | Sana | 13.06.2024 | | Hajmi | 59,47 Kb. | | #263461 |
Bog'liq Citrus eginlerin zıyankeslerden boljaw 2: Zıyankeslerdi boljaw usılları
Citrus eginlerin zıyankeslerden qorǵawda átirap -ortalıq faktorlarınıń ornı júdá zárúrli bolıp tabıladı. Zıyankeslerdiń rawajlanıwı hám aktivligi túrli ortalıq sharayatlarına tikkeley baylanıslı. Sol sebepli zıyankeslerdi boljaw hám olardı baqlawda átirap -ortalıq faktorların tereń úyreniw zárúrli áhmiyetke iye boladı.
Temperatura, ıǵallıq, jawın, samal, jaqtılıq sıyaqlı faktorlar zıyankeslerdiń turmıs iskerligine sezilerli tásir kórsetedi. Túrli ıqlım sharayatlarında, máwsimiy ózgerislerde zıyankeslerdiń payda bolıw waqtı, rawajlanıw páti, muǵdarlıq ózgerisleri málim dárejede parıq etedi. Sol sebepli meteorologik maǵlıwmatlar hám fenologik gúzetisler tiykarında zıyankesler aktivligin boljaw múmkin.
Mısalı, ıqlım jıllı hám ıǵallıq dárejesi joqarı bolǵan jawın dáwiri zıyankesler ushın qolay sharayat boladı. Bunday waqıtta olar tezirek kóbeyip, massalıq tarqalıwı múmkin. Soǵan kóre, jawın aldı hám keyin zıyankesler sanınıń ósiw dárejesin anıqlap, waqıtında gúres ilajların qóllaw múmkinshiligi jaratıladı.
Átirap -ortalıq faktorlarınıń zıyankesler rawajlanıwına tásirin jaqsı biliw hám hár bir jaǵdayda olardıń tásirin esapqa alıw zıyankeslerdi boljawda hám nátiyjeli baqlawda zárúrli áhmiyetke iye.
Temperatura, ıǵallıq, jawın sıyaqlı átirap -ortalıq faktorlarınıń zıyankesler rawajlanıwına tásiri
Citrus eginlerin zıyan jetkeretuǵın shıbın-shirkeyler, shıbınlar, nematodalar sıyaqlı zıyankeslerdiń rawajlanıwı hám aktivligi túrli átirap -ortalıq faktorlarına baylanıslı. Temperatura, ıǵallıq, jawın, samal, jaqtılıq sıyaqlı faktorlar zıyankeslerdiń turmıs iskerligine sezilerli tásir kórsetedi.
Temperatura. Zıyankesler túrli temperatura sharayatlarına hár túrlı iykemlesedi. Geyparalar suwıqqa shıdamlılaw, basqaları bolsa ıssılaw ıqlımdı ábzal kóredi. Joqarı temperatura zıyankeslerdiń jańa áwladların tezirek shıǵıwına, rawajlanıw tezliginiń artıwına sebep boladı. Suwıq sharayatlarda bolsa olar aktivligi pasayadi, rawajlanıw páti páseytiwedi.
Íǵallıq. Zıyankeslerdiń kóbeyiwi, tarqalıwı hám rawajlanıwda ıǵallıq da zárúrli faktor esaplanadı. Salıstırmalı ızǵarlıǵı joqarı orınlarda olar tez kóbeyip, aktivlesedi. Íǵallıqtı jaqsı yoqtiruvchi shıbınlar, nematodalar ushın ızǵar sharayatlar qolay boladı. Qurǵaqlıq dáwirinde bolsa olardıń aktivligi pasayadi.
Jawın. Jawın waqtında zıyankesler aktivlesedi. Bul dáwirde olar jańa áwladların júzege keltiredi, muǵdarı tez artadı. Jawın kem bolǵan dáwirlerde bolsa zıyankeslerdiń rawajlanıwı páseytiwedi.
Sonıń menen birge, samal, jaqtılıq, topıraq ho'lligi sıyaqlı faktorlar da zıyankeslerdiń turmıs iskerligine tásir kórsetedi.
Átirap -ortalıq faktorlarınıń zıyankesler rawajlanıwına tásirin tereń úyreniw olarǵa qarsı gúresiwde zárúrli áhmiyetke iye boladı. Bunday maǵlıwmatlar tiykarında olardı boljaw hám waqıtında tiyisli gúres ilajları kóriw múmkinshiligi jaratıladı.
Fenologik gúzetisler tiykarında zıyankeslerdi boljaw
Citrus eginlerin zıyan jetkeretuǵın shıbın-shirkeyler, shıbınlar, nematodalar sıyaqlı zıyankeslerdiń aktivligi hám rawajlanıwın prognoz qılıwda fenologik gúzetisler zárúrli rol oynaydı. Fenologiya - ósimliklerdiń tábiyiy ortalıq sharayatlarında rawajlanıw processlerin uyreniwshi pán tarawı bolıp tabıladı.
Fenologik gúzetisler tiykarında zıyankeslerdi boljaw tómendegi avzallarni beredi:
1. Ósimliklerdiń rawajlanıw basqıshlarına muwapıq zıyankeslerdiń payda bolıw múddetlerin anıqlaw. Ósimlik hám zıyankes arasındaǵı baylanıslılıqtı úyreniw.
2. Zıyankeslerdiń jańa áwladlarınıń shıǵıw waqtın boljaw. Bul olardıń tarqalıwın aldın alıw imkaniyatın beredi.
3. Zıyankeslerdiń aktivlik dáwirlerin anıqlaw. Gúres ilajların áne sol dáwir maslaw.
4. Fenologik kórsetkishler (gúllew, putaq ósiwi, mıywe tógiliwi hám basqalar ) hám zıyankesler sanın salıstırıp, olardıń korrelatsion baylanıslılıǵın úyreniw.
Fenologik gúzetisler nátiyjesinde alınǵan maǵlıwmatlar tiykarında zıyankeslerdiń jıllıq rawajlanıw sikli, jańa áwladlarınıń payda bolıw waqtı, eń qáwipli dáwirlerin anıq boljaw múmkin. Bul bolsa waqıtında hám nátiyjeli gúres ilajları kóriw imkaniyatın beredi.
Citrus eginlerin qorǵaw ushın fenologik gúzetiwlerdi jıllar dawamında aparıw, maǵlıwmatlardı úzliksiz analiz etip barıw zárúr. Bul jerdegi ayriqsha baylanıslılıqlar uyreniledi hám sol tiykarda zıyankeslerdi boljaw hám olardı baqlaw múmkinshilikleri jaratıladı.
Ósimliklerdiń rawajlanıw basqıshların baqlaw tiykarında zıyankesler aktivligin boljaw
Citrus eginleriniń túrli ósiw hám rawajlanıw basqıshların baqlaw zıyankesler aktivligin boljawda zárúrli áhmiyetke iye boladı. Ósimlikler hám olardı zıyan jetkeretuǵın shıbın-shirkeyler, shıbınlar, nematodalar arasındaǵı óz-ara baylanıslılıq júdá jaqın boladı.
Ósimlikler málim rawajlanıw basqıshlarında zıyankesler tárepinen eń kóp zıyan kóredi. Mısalı, gúllew fazası, mıywe yetilish dáwirinde shıbın-shirkeyler, shıbınlar jańa áwladların payda etiwi, olardıń aktivligi hám zıyanlı tásiri talay artadı. Túbir sisteması rawajlanıp atırǵan waqıtta bolsa nematodalar ushın qolay sharayat payda boladı.
Sol sebepli ósimliklerdiń fenologik rawajlanıw basqıshların baqlaw arqalı zıyankeslerdiń kelesi aktivligi hám payda bolıw waqtın anıq prognoz qılıw múmkin. Mısalı, citrus ósimlikleriniń gullep, mıywe tugish dáwirlerin gúzetip, sol tiykarda shıbınlar, shıbın-shirkeylerdiń jańa áwladlarınıń shıǵıwın boljaw múmkin.
Bunday baylanıslılıq modellerin jaratıw ushın fenologik gúzetisler menen bir qatarda, hawa rayı, ıǵallıq, temperatura sıyaqlı átirap -ortalıq faktorlarınıń zıyankesler rawajlanıwına tásirin de esapqa alıw kerek. Sol jol menen ósimlikler hám zıyankesler arasındaǵı baylanıslılıqlardı hár tárepleme úyrenip, nátiyjeli bashorot modellerin islep shıǵıw múmkin.
Zıyankeslerdi boljaw olardıń payda bolıwın aldınan biliwge, sonıń menen birge, waqıtında gúres ilajların kóriwge múmkinshilik beredi. Bul bolsa citrus eginleriniń saw ósiwi hám jıllıq zúráátliliginiń asıwına alıp keledi.
Citrus eginlerin zıyankeslerden qorǵawda biotexnik monıtorıń usıllarınan paydalanıw
Citrus eginlerin zıyan jetkeretuǵın túrli shıbın-shirkeyler, shıbınlar, nematodalar hám zamarıqlar sıyaqlı zıyankeslerdi baqlawda zamanagóy biotexnik monıtorıń usıllarınan paydalanıw nátiyjeli nátiyjeler beredi. Biotexnik monıtorıń degende zıyankeslerdiń sanın anıqlaw, olardıń aktivligin baqlaw hám prognoz qılıw ushın túrli qurılmalardan, tutqıshlardan hám soǵan uqsas usıllardan paydalanıw túsiniledi.
Biotexnik monıtorıń usıllarınan tómendegiler qollanıladı:
- Zıyankeslerdi tutıp alıw ushın feromong, svetta hám basqa tutqıshlardan paydalanıw. Bul arqalı olardıń muǵdarlıq ózgerislerin baqlaw ;
- Avtomatikalıq hám avtomatlastırılgan monıtorıń qurılmalarınan paydalanıw. Olar zıyankeslerdiń sanı, aktivligi, rawajlanıw processlerin turaqlı gúzetip, maǵlıwmatlardı uzatıp turadı ;
- Optikalıq -elektron qurılmalar járdeminde zıyankesler sanın sanaw hám olardıń aktivligin bahalaw ;
- Sensorlı sistemalarǵa tiykarlanǵan monıtorıń usılları. Bul qurılmalar zıyankeslerdiń jasırın turmıs iskerligin gúzetedi.
Biotexnik monıtorıń usılları zıyankeslerdi nátiyjeli baqlaw ushın qatar ústemshiliklerge iye:
- Zıyankesler sanın anıq hám tez anıqlaw ;
- Olarǵa qarsı gúres ilajları waqtında hám tuwrı jóneliste alıp barılıwına múmkinshilik beriw;
- Zıyankeslerdiń rawajlanıw processlerin, sonıń menen birge, aktivlik ózgerislerin turaqlı gúzetip turıw ;
- Átirap -ortalıq faktorlarınıń zıyankesler aktivligine tásirin bahalaw.
Biotexnik monıtorıń usıllarınan nátiyjeli paydalanıw ushın olar kompleks tárzde qollanılıwı, alınǵan maǵlıwmatlar tereń analiz etiliwi kerek. Bul jantasıw citrus zıyankeslerin boljawda, olardı baqlawda zárúrli áhmiyetke iye.
Feromon hám basqa tartıwshı úskenelerden paydalanıp, citrus zıyankeslerin baqlaw
Citrus eginlerin zıyan jetkeretuǵın shıbın-shirkeyler, shıbınlar, nematodalar hám basqa zıyankeslerdi baqlawda feromon hám túrli tartıwshı úskenelerden paydalanıw nátiyjeli sheshim esaplanadı. Bul usıllar zıyankeslerdiń aktivligin baqlaw, olardıń sanın anıqlaw hám basqarıwda zárúrli áhmiyetke iye.
Feromon úskeneleri. Feromon - zıyankeslerdiń óz-ara baylanıs ornatıw hám jınıslıq yetilish ushın isletetuǵın ximiyalıq elementlar. Feromon tutqıshları arqalı zıyankeslerdiń sanı, aktivligi, kelesi áwladlarınıń payda bolıw waqtın anıqlaw múmkin. Bul maǵlıwmatlar bolsa olardı nátiyjeli baqlaw ushın tiykar bolıp xızmet etedi.
Tartıwshı úskeneler. Bular arasında svetta, ayna tutqıshlar, reńli jabısatuǵın taxtalar sıyaqlılar bar. Olar zıyankeslerdi málim iyis, reń yamasa jaqtılıq dáregine tartadı. Bunday úskeneler járdeminde túrli zıyankeslerdiń muǵdarlıq ózgerislerin baqlaw múmkin.
Feromon hám tartıwshı úskenelerdi qóllaw tómendegi artıqmashılıqlarǵa iye:
- Zıyankesler sanın turaqlı baqlaw ;
- Olardıń rawajlanıw dinamikasın boljaw ;
- Gúres ilajları aparıwdıń tuwrı waqtın anıqlaw ;
- Túrli átirap -ortalıq faktorlarınıń zıyankesler aktivligine tásirin bahalaw.
Bunday monıtorıń usılları zıyankeslerdi tezlik penen anıqlaw, olardıń payda bolıwın aldınan boljaw hám waqıtında gúres ilajları kóriw imkaniyatın beredi. Nátiyjede citrus eginleriniń zıyanlanıw dárejesi sezilerli dárejede azayadı.
Feromon hám tartıwshı úskenelerden tuwrı hám nátiyjeli paydalanıw ushın olarǵa tiyisli ilimiy-ámeliy izertlewlerdi aparıw, monıtorıń maǵlıwmatların tereń analiz qılıw kerek. Sol tiykarda zıyankeslerdi kompleks baqlaw sisteması qáliplestiredi.
|
| |
