|
-TEMA Sistemalı dásturiy támiynat hám onıń wazıypaları
|
| bet | 25/73 | | Sana | 04.02.2024 | | Hajmi | 13,96 Mb. | | #151371 |
Bog'liq LEKCIYA IKT9-TEMA Sistemalı dásturiy támiynat hám onıń wazıypaları
JOBASÍ
1.Sistemalı dásturiy tamiynat haqqında tńsinik
2. Sistemalı dásturiy tamiynattıń waziypaları
Informaciya processleriniń programmalıq támiynatı hám olardıń xarakteristikalanıwı.
Kompyuter eki ajıralmaytuǵın bólekten shólkemlesken boladı: apparat támiynatı (hardware) hám programmalıq támiynat (software). Olar óz-ara baylanısqan halda birden-bir uyqaslıqta isleydi hám arnawlı bir wazıypalardı atqaradı.
Programma (program, routine) - máseleni tarqatıp alıw ushın kompyuter buyrıqları (jollanbaları ) dıń tártipke salınǵan izbe-izligi bolıp tabıladı. Programmalıq támiynat (software) - maǵlıwmatlardı islep shıǵıw programmaları kompleksi hám olardan paydalanıw ushın zárúr hújjetler.
Másele (problem, task) - echilishi kerek bolǵan mashqala bolıp tabıladı.
Qosımsha (applicatıon) - máseleni tarqatıp alıwdıń kompyuter degi programmalıq ámelge asırılıwı.
Kompyuterdiń múmkinshiliklerin keńeytiretuǵın hám túrli wazıypalar orınlaw ın támiyinleytuǵın qural bul álbette programmalıq támiynat bolıp tabıladı.
Programmalıq támiynat ádetde kompyuterdiń qattı diskında saqlanadı hám kompyuter yoqilishi menen arnawlı programma - operacion sistema jumısqa túsedi.
Programmalıq támiynat eki tiykarǵı gruppaǵa bólinedi:
1. Sistemalı programmalıq támiynatı
2. Ámeliy programmalıq támiynat
Sistema programmalıq támiynatqa ádetde operacion sistema (UNIX, Linux, OS/2, túrli versiya daǵı Microsoft Windows ) hám qabıqlar, Qosımsha programmalıq támiynatqa bolsa járdemshi wazıypalardı atqaratuǵın hár túrlı programma hám programmalıq kompleksler kiredi (mısalı, tekst redaktorı, elektron keste, grafik programmalar hám taǵı basqa ). Bunnan tısqarı, programmalıq támiynat tarqatılıwı hám targ'ib etiliwi boyınsha tómendegi túrlerge ajratıladı :
• Software - mánisi 100 % tolıqnganidan keyin ornatılıp, paydalaniletuǵın programmalıq támiynat. Shareware - aprobaciya, yaǵnıy sınaqtan ótkeriw múddetine iye bolǵan (ádetde 7 kúnden 40 kungacha, yamasa bir neshe márte kirip islewge) yamasa múmkinshilikleri sheklengen programmalıq támiynat. Odan paydalanıp, zárúrligi anıqlanǵanınan keyin satıp alınǵan zat qılıw múmkin.
• Freeware - ulıwma biypul programmalıq támiynat. Kóbinese reklama retinde yamasa programmistlerdiń dáslepki islenbeleri tarqatıladı. Kompyuterge programmalıq támiynattı ornatıw procesi installyaciya dep ataladı, onı óshiriw bolsa deinstallyaciya dep ataladı. Qandayda bir bir programmalıq támiynattı ornatıwdan aldın sistema talapların, yaǵnıy kompyuterge qoyılatuǵın talaplardı kórip shıǵıp, sáykesligin anıqlaw kerek. Egerde kompyuterdiń konfiguraciyasi programmanıń sistemaǵa bolǵan talaplarına juwap bermasa, ol halda usı programma islemeydi yamasa nadurıs isleydi. Programmalıq támiynattıń ornatıwǵa mólsherlengen nusqası ádetde tıǵız jaǵday daǵı kompleks formasına iye bolıp, distributiv dep ataladı.
Distributiv kóbinese kompakt -diskta jaylasqan boladı, lekin zárúrshilik payda bolsa, onıń nusqasın qattı disk yamasa basqa maǵlıwmat saqlaw quralına kóshiriw múmkin. Hár bir distributiv licenzion shártnama (yamasa shártlesiw) ga iye bolıp, ornatıw ushın zárúr bolatuǵın arnawlı gilt yamasa jasırın parolǵa iye boladı (cd key). Usı parol' yamasa gilt kiritilmaguncha programmalıq támiynattı ornatıp bolmaydı.
Programmalıq támiynat ádetde kompakt disklarda tarqatıladı jáne onı ornatıw ushın kompyuterde kompakt disklardı oqıw apparatı (mısalı : CD ROM, CDWriter, DVD ROM, DVD-Writer) ornatılǵan bolıwı kerek.
Máseleler tómendegi túrlerge bólinedi:
Texnologiyalıq máseleler informaciyalardı kompyuterde islep shıǵıwdıń texnologiyalıq procesin shólkemlestiriwde qollanıladı hám echiladi.
Texnologiyalıq máseleler kompyuterdiń jumıs qábiletin támiyinlew, basqa programmalardı islep shıǵıw hám wazıypalıq máseleler maǵlıwmatların islep shıǵıw ushın qollanılatuǵın utilita, servis programmaları, proceduralar kitapxanaları kórinisindegi servisli programmalıq támiynat quralların islep shıǵıw ushın tiykar boladılar.
Wazıypalıq máseleler predmet tarawlarınıń informaciya sistemaları sheńberindegi basqarıw wazıypaların ámelge asırıwda tarqatıp alıwdı talap etediler. Wazıypalıq máseleler kompleksinde predmet salasın sırtqıl etediler jáne onıń ihtisosi Tolıq belgilep berediler.
26 -súwret. Maǵlıwmatlardı almaslaw procesi. Predmetli (ámeliy) tarawdıń (arrlicatıon domain) - basqarıwdıń birbirlari menen baylanısqan wazıypaları, máseleleriniń kompleksi, olar járdeminde qoyılǵan maqsetlerdi atqarılıwına eriwiladi.
Servis (xızmet kórsetiwshi) programmalar -utilitlar dep ataladı hám kompyuterge xızmet kórsetiwshi programmalar esaplanadı.
Utilitlarga tómendegiler kiredi:
• Fayllar strukturasına xızmet kórsetedi (fayllardı izlew, kóshiriw, óshiriw,... );
•Kompyuterler, tarmaqlardıń jumısshı jaǵdayın diagnostika etedi;
•Antivirusları, arxivlastırıw programmaları;
•Informaciya tasıwshılarǵa xızmet kórsetedi;
•Kompyuter tarmaqlarına xızmet kórsetedi;
•Kompyuterde informaciya qawipsizligin támiyinlew programmaları hám basqalar.
Atqarılatuǵın wazıypalardan kelip shıǵıp OT ni úsh gruppaǵa bulish múmkin.
-bir wazıypalı (ámelde eskirib bolǵan OT);
-kóp wazıypalı ;
-tarmaqlı.
Kóp wazıypalı operacion sistemalar kompyuterde bir waqtıniń ózinde bir qansha ámellerdi orınlaw dı támiyinleydi.
Tarmaqlı operacion sistemalar lokal, korporatıv hám global tarmaqlardıń jumısın shólkemlestiriw, paydalanıwshınıń esaplaw tarmaqları arqalı informaciya almaslaw, informaciya resurslarınan paydalanıwdı shólkemlestiriwge mólsherlengen.
Tarmaqlı (OT) larning tipik wákilleri: Novell NetWare, Microsoft Windows NT, IBM LAN, UNIX, Sun firması ónimleri bolıp tabıladı.
Ámeliy programmalıq támiynat. Kompyuterdiń programmalıq támiynatı arasında eń kóp qollanılatuǵını ámeliy programmalıq támiynat bolıp tabıladı. Ámeliy programmalıq támiynat paydalanıwshınıń anıq wazıypaların sheshiw hám ulıwma informaciya sistemasınıń esaplaw procesin shólkemlestiriw ushın mólsherlengen.
Tekstli processorlar-tekstlerdi kirgiziw, redaktorlaw hám kerekli forma beriwge mólsherlengen programmalar (Microsoft Word ). Grafik redaktorlar - 3 ólshewli (3 D-redaktor ) grafik tarsvirlarni jaratıw hám (yamasa ) qayta islewge móljjalangan programmalar.
Maǵlıwmatlar bazasın basqarıw sistemaları (MBBT) - maǵlıwmatlar bazasın jaratıw, onı oraylasqan halda basqarıw, paydalanıwǵa mólsherlengen programmalar (Microsoft Access, FoxPro, Oracle, Paradox). Keste processorlari - sanlı esaplawlardı avtomatıkalıq orınlaw ǵa
qánigelestirilgen elektron kesteler (Microsoft Excel)
Avtomatlastırılgan proektlestiriw sistemaları -konstruktorlıq proektlestiriw islerdine qánigelestirilgen programmalar (KOMPAS 3 D, Auto CAD).
Kishi baspa sistemaları - baspa jumısların avtomatıkalıq basqarıwǵa mólsherlengen programmalar (Page Maker, Quark Express, Adobe InDesign).
Brauzerler - Web-hújjetlerdi hám de internet betlerdi kóriwge mólsherlengen programmalar (Internet Explorer, Neccape Sortıgator, Opera). Ekspert sistemaları - Bilimler bazasında saqlanıp atırǵan maǵlıwmatlardı analiz qılıw tiykarında usınıslar alıwǵa qánigelesken programmalar. Medicina, farmakologiya, ximiya, yurisprudenciya hám basqa kóp tarawlarda qollanıladı
|
| |
