20-MAVZU.
TANDA IPLARINI TО‘QUV DASTGOXI ANJOMLARIDAN
О‘TKAZISH YOKI ULASH MAQSADI VA TALABLARI
Ma’ruza rejasi
1. Ip о‘tkazish jarayonining maqsadi.
2. Ip о‘tkazish jarayonining pritsipi.
3. Zamonaviy lamel, gula, shoda va tig‘ turlari va ularni hisoblash.
Iplarni to‘quvchilikda fizik- mexanikaviy xususiyatini saqlab qolishi, undan
yuqori sifatli to‘qima ishlab chiqarish ko‘p jihatdan iplarni o‘tlazish
jihozlariga
bog’liqdir. Bir qarashda unchalik yirik bo‘lmagan, unchalik arzimas bo‘lib
ko‘ringan lamel, gula, tig’lar aslida to‘quv dastgohida to‘qimani
shakllanishiga
ta'sir etadigan va
iplarni defformatsiyalanishiga, ezilishiga cho‘zilishiga,
ishqalanishiga katta ta'sir ko‘rsatadi. Lamel ko‘zini olaylik undan ip o‘tadigan
ko‘zining sirt maydoni silliq qilib ishlov berilmagan bo‘lsa yoki zanglagan bo‘lsa
iplarning ortiqcha ishqalanishiga tolalarning shikastlanishiga olib keladi yoki ipning
lamel ko‘zidan o‘tishida uzilib ketishdek xavfli vaziyatni yuzaga keltiradi.
Iplarni
gula ko‘zlaridandan o‘tishida olib borilgan tadqiqotlar shuni ko‘rsatganki
to‘quvchilikda iplarning uzilishini 60-70% shodalardagi gulalar joylashgan zonaga
to‘g’ri keladi. Bundan ko‘rinib
turibdiki, ushbu zonaga jiddiy e'tibor
qaratilishi
zarurdir. Gulalarning konstruktsiyasi boyicha. Mamlakatimizda va chet ellarda juda
ko‘p ilmiy izlanishlar olib borilib ilmiy yangiliklar yaratilib patentlar olingan.
Masalan gula ko‘zidan iplar o‘tishida ishqalanishni kamiytirish uchun uning ko‘zini
turli materillar bilan qoplab ko‘zcha shakli o‘zgartirilgan. Gulaning yuqorigi
quloqchasiga yoki ip o‘tadigan qo‘zchaga maxsus elastik elementlar o‘rnatilgan, bu
elementlar iplar ni gula ko‘zidan o‘tish jarayonida agar iplarda taranglik ortib ketsa
ma'lum darajada uni kamaytirish vazifasini bajaradi. Shuningdek tig’ning tuzilishi
va uning umumiy va tishlarini konstruktsiyasi tanda
iplarining uzilishi va
to‘qimaning shakllanishiga katta ta'sir
qiladi
Ip o‘tkazish
Ip o‘tkazishdan maqsad- tanda iplarini navbat bilan lamel, gula ko‘zlaridan va
tig’ tishlaridan o‘tkazish.
