`
59
GETEROGEN HISOBLASH TIZIMLARI XUSUSIYATLARI
Xamdamov O’tkir Rahmatullayevich
1
Abdusalomov Saidmalikxon Mannop o`g`li
2
1
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU professori , texnika fanlari doktori.
2
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU telekommunikatsiyada boshqaruv
tizimlarining apparat va dasturiy ta’minoti kafedrasi magistranti
https://doi.org/10.5281/zenodo.7936739
Maqolada tarmoq interfeyslari haqida bo’lib bir necha tarmoq interfeyslari va ularning ishlash
prinsipi bu interfeyslarda ishlatiladigan protokollar,shuningdek bu protokollar arxitekturasi
tahlili keltirilgan bo’lib, tarmoq interfeysi kartalarining ustun va kamchilik jihatlari tahlil qilib
chiqilgan.
Tayanch so’z va iboralar:Geterogen hisoblash tizimlari, GPU , CPU , OPENcL , CUDA , RAM,
Klasterlar
Kirish
So'nggi paytlarda geterogen hisoblash tizimlari ilmiy doiralarda juda mashhur bo'lib ketdi.
Shu asosda ko'plab loyihalar murakkab hisoblash muammolarini muvaffaqiyatli hal qilmoqda.
Geterogen tizimlar-bu turli xil tillar va dasturiy vositalardan foydalangan holda turli xil
hisoblash vazifalarini bajarishga qodir bo'lgan turli xil apparat resurslarini birlashtirgan
kompyuter muhiti. Unda 2ta xil turdagi hisoblash tizimlari bir vazifani to`g`ri
taqsim qilgan
holda bajaradi .
CPU va GPU
Protsessorlar ichki tuzulishiga qarab turli vazifalarni har xil tezlikda bajaradi , masalan
geterogen hisoblash tizimlari komponentlari CPU va GPU ham shunday. CPU asosan turli xil
turdagi vazifalarni bajaruvchi universal protsessor bo`lsa , GPU yadrolari soni CPUga
qaraganda 1000 barobargacha ko`p bo`lganligi sababli massoviy parallelizatsiyasida effektiv
hisoblanadi , ya`ni bir biriga o`xshash ko`plab vazifalarni
tezkorlik bilan bajarishga
moslashgan. An'anaviy hisoblash tizimlarida bir xil protsessorlar, operativ xotira va
boshqa apparat resurslaridan foydalangan holda bir xil tizim ommaviy, ommaviy yoki parallel
ishlaydi.
Dasturiy vositalar
Geterogen hisoblash tizimlaridan foydalanish
uchun turli vositalar mavjud , bular OPENCL,
CUDA va boshqalar . Bu ikki dastur esa eng ko`p qo`llaniladigani ular bir biridan , turli
parametrlar bo`yicha farq qiladi.
`
60
Geterogen hisoblash tizimining umumiy ko`rinishi
va parametrlari
Tizimning xususiyatlari: Geterogen hisoblash tizimlarining asosiy afzalliklaridan biri bu
ularning moslashuvchalik. Xuddi shu tizimning qo'shimcha nusxalarini qo'shish orqali
moslashuvchalikka erishiladigan an'anaviy tizimlardan farqli o'laroq, geterogen tizimlarda
turli xil muammolarni hal qiladigan turli xil qurilmalar va manbalar qo'shilishi mumkin. Bu
bizga mavjud resurslardan
tejamkorlik bilan foydalanish, shuningdek, tizimning har bir
elementining ishlashini maksimal darajada optimallashtirish imkonini beradi.
Geterogen tizimlarning eng mashhur misollaridan biri bu yuqori samarali ma'lumotlarni
qayta ishlash tizimlari. Bunday tizimlar odatda ma'lumotlarni qayta ishlash va saqlash
jarayonlarini amalga oshirish uchun ishlatiladigan klasterlardan iborat.
Klasterlarni
boshqarish vazifalarni bajarish uchun umumiy muhit yaratadigan kuchli tizim protsessorlari
yordamida amalga oshiriladi.
Geterogen hisoblash tizimlarining eng muhim jihatlaridan biri bu xavfsizlikdir. Bunday
tizimlar xususiyatlari va imkoniyatlari jihatidan har xil bo'lishi mumkinligini hisobga olsak,
ular ma'lumotlar uzatish xavfsizligi va resurslarga kirishni kafolatlaydigan ishonchli vositalar
bilan himoyalangan bo'lishi kerak. Buning uchun autentifikatsiya protokollari va kirish
kodlarini o'z ichiga olgan turli xil himoya tizimlaridan foydalaniladi.
Xulosa
Umuman olgan Geterogen hisoblash tizimlari hayotga to`g`ri
tadbiq etilsa, undan maksimal
darajada foydalanish mumkin , undan gidrometrologlar ,
biznesmenlar, treyderlar va
murakkab hisob-kitoblar olib boruvchi olimlar ko`proq foydalanishadi . Hozirda bu tizim
to`liq o`rganilmagan hisoblanib yana ko`plab taqiqot ishlari olib borilmoqda. Bunday tizimlar
kelajakda insonlarga vujudga kelishi mumkin bo`lgan ko`ngilsiz voqealarni oldini olish
yordam berishi mumkin.
