9-ma’ruza:
Eksperiment tadqiqot natijalariga ishlov berish.
Reja
1.
O‘lchashlar natijalarini grafik tasvirlash usullari.
2.
Nazariy-eksperimental tadqiqotlar natijalarini tahlil qilish
3.
Hisoblash eksperimenti
9.1. O‘lchashlar natijalarini grafik tasvirlash usullari.
Grafik tasvir eksperiment natijalari haqida ko‘rgazmali
tasavvur beradi,
tadqiq etilayotgan jarayon fizik mohiyatini yaxshiroq tushunishga imkon yaratadi,
funksional bog‘liqlik tavsifini aniqlaydi va unga nisbatan minimum yoki maksimum
belgilaydi.
O‘lchash (yoki kuzatish) natijalarini grafik tasvirlash uchun ko‘pgina koordinatalar
to‘g‘ri burchakli sistemasidan foydalaniladi. X o‘q bo‘ylab faktor qiymatlari
x
1
, x
2
,...,
x
n
,
Y o‘q bo‘ylab esa unga mos jarayon chiqish parametri
chiqish qiymatlari
u
1
,...,u
2
,...,u
n
(4.01- rasm) qo‘yiladi.
Agar
x
1
,u
1
; x
2
,u
2
,..., x
n
,u
n
nuqtalar kesmalar bilan birlashtirilsa, bunda siniq
egrii 1 hosil bo‘ladi, u eksperiment ma’lumotlari bo‘yicha uqƒ(x) funksiya o‘zgarishini
tavsiflaydi. Bu siniq egrini barcha eksperiment nuqtalari yaqinidan o‘tuvchi bir
tekisdagi egri approkslaydi.
Ba’zan 1...2 grafada nuqtalar egridan keskin uzoqlashadi.
Bu holda avval
hodisaning fizik mohiyati tahlil qilinadi. Agar uqƒ(x) funksiyasining bunday keskin
sakrashi uchun asos bo‘lmasa, bunda chetga chiqishni qo‘pol
xato yoki adashish
deyish mumkin.
uqƒ(x) eksperimental funksiyasi grafik tasviriga koordinata to‘rini tanlash jiddiy
ta’sir etadi. Ular bir tekis yoki bir tekismas bo‘lishi mumkin. Bir tekis koordinata to‘rlari
ordinata va abssissalari bir tekis shkalaga ega.
