Atrof-muhiting ifloslanishida avtomobil va undan

Ilm-fan va ta’limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, takliflar va yechimlar 
xalqaro ilmiy-amaliy anjumani
84 
 2022 
ATROF-MUHITING IFLOSLANISHIDA AVTOMOBIL VA UNDAN 
CHIQADIGAN OG‘IR METALLARNING TA’SIRI HAMDA EKOLOGIK 
HOLATNING O‘ZGARISHIGA OLIB KELUVCHI SABABLAR 
Mingboyeva Durdona Olim qizi 
Qarshi-muhandislik-iqtisodiyot instituti
Annotasiya: Transport-yo‘l majmuasi atrof-muhitni ifloslantiruvchi kuchli manba 
hisoblanadi. 35 million tonna zararli chiqindilarning 89 foizi avtomobil transporti 
va yoʻl qurilishi korxonalari chiqindilari hisoblanadi. Suv havzalarining 
ifloslanishida transportning roli katta. Bundan tashqari, transport shaharlardagi 
shovqinning asosiy manbalaridan biri bo'lib, atrof-muhitning termal ifloslanishiga 
sezilarli hissa qo'shadi.Rossiyada avtomobil transportidan chiqadigan chiqindilar 
yiliga 22 million tonnani tashkil qiladi. Ichki yonish dvigatellarining chiqindi 
gazlari 200 dan ortiq turdagi zararli moddalarni o'z ichiga oladi, jumladan 
kanserogen. Neft mahsulotlari, shinalar va tormoz prokladkalarining eskirgan 
mahsulotlari,quyma va changli yuklar, muzdan tozalash vositasi sifatida 
ishlatiladigan xloridlar yo'l chetlari va suv havzalarini ifloslantiradi kunda 
insoniyat sivilizatsiyasini mashinasiz tasavvur qilish qiyin Rivojlangan 
mamlakatlarda u nafaqat asosiy vosita, balki kundalik hayotning bir qismiga 
aylandi. Insonning harakat erkinligiga bo'lgan tabiiy istagi, ishlab chiqarish 
faoliyati va xizmat ko'rsatish sohasidagi funktsiyalarning murakkablashishi va 
nihoyat, katta shaharlarda, shahar aglomeratsiyalarida hayotning o'zi - bularning 
barchasi shaxsiy foydalanish uchun avtomobillar sonining ko'payishiga olib keladi 
yuk tashish hajmini oshirish. 
Kalit so`zlar: Transport, avtomobil yo`llari, og’ir metallar,neft maxsulotlari, Atrof 
muhit, 
chiqindi 
gazlar,ozon 
qatlami,is 
gazi, 
ekologiya,dvigatellarining 
chiqindilari,chang zarrachalari,aglomeratsiya.Motorizatsiya darajasi azaldan 
mamlakat 
iqtisodiy 
rivojlanishining, 
aholi 
turmush 
sifatining 
asosiy 
ko'rsatkichlaridan biri bo'lib kelgan.